غفلت مهمترین عامل دنیاپرستی و راه غفلت زدایی

آیت الله جاودان در  جلسه این هفته با توجه به آیاتی از قرآن کریم به خطر غفلت اشاره نمودند و سپس راهکار نجات از غفلت را بیان کردند.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دست نوشته‌های معارفی امیرمحسن سلطان‌ احمدی (سلطان‌احمدی دات آی آر):  جلسه هفتگی درس اخلاق حضرت استاد آیت الله حاج شیخ محمدعلی جاودان(حفظه‌الله) چهارشنبه ۸ دی ماه ۱۳۹۹ به صورت مجازی از حسینه نورانی مرحوم شیخ مرتضی زاهد(ره) برگزار شد، که از این طریق از محضر حضرت استاد بهره مند شدم.

آیت‌الله جاودان در این جلسه با اهمیت دانستن سرمایه عمر به خطر غفلت و دنیا پرسی اشاره نمودند و در پایان نیز راهکار بیرون آمدن از غفلت را بیان کردند. اینک در ادامه مشروح بیانات ایشان تقدیم شما معارف‌جویان عزیز می گردد.

عمر انسان در دنیا یا سودبخش یا زیان بخش است. یعنی وقتی از این دنیا رفت نگاهی به طول عمرش در این دنیا می اندازد، می بیند نصفش ضرر است! یا می بیند همه عمرش سود بوده یا بیشترش سود بوده است.

غفلت در دنیا  و فراموشی آخرت

وجهش را قرآن در سوره نحل بیان فرموده و می فرماید: «مَنْ کَفَرَ بِاللَّهِ مِنْ بَعْدِ إِیمَانِهِ إِلَّا مَنْ أُکْرِهَ وَقَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِیمَانِ وَلَٰکِنْ مَنْ شَرَحَ بِالْکُفْرِ صَدْرًا فَعَلَیْهِمْ غَضَبٌ مِنَ اللَّهِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ؛^۱ کسى که پس از ایمان به خدا کافر مى‌شود نه آنکه او را به زور واداشته‌اند تا اظهار کفر کند و حال آنکه دلش به ایمان خویش مطمئن است بل آنان که درِ دل را به روى کفر مى‌گشایند، مورد خشم خدایند و عذابى بزرگ برایشان مهیاست.

در آیه بعد می فرماید: «ذَٰلِکَ بِأَنَّهُمُ اسْتَحَبُّوا الْحَیَاهَ الدُّنْیَا عَلَى الْآخِرَهِ؛^۲ و این بدان سبب است که اینان زندگى دنیا را بیشتر از زندگى آخرت دوست دارند.»

اینها حیات دنیا را بر حیات آخرت ترجیح داده اند، به این عشق ورزیده اند و نسبت به آن هیچ توجه نداشتند. آنهایی که دنیا را پسندیدند و عشق و دوستی اولشان دنیا بود.

در آیه بعد درباره این افراد خداوند می فرماید: «أُولَٰئِکَ الَّذِینَ طَبَعَ اللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ وَسَمْعِهِمْ وَأَبْصَارِهِمْ ^۳ خدا بر دل و گوشها و چشمانشان مهر برنهاده است»، اینها کسانی هستند که خدا بر قلبشان مهر زده است و دیگر درست نمی شوند، بر گوششان هم مهر زده اند که هر چه حرف بزنید نمی توانند بفهمند، و همینطور بر چشمشان مهر زده اند که هر چه ببیند نمی تواند بفهمد.

در پایان این آیه نیز خداوند درباره آنها که جز غافلان هستند، می فرماید: «وَأُولَٰئِکَ هُمُ الْغَافِلُونَ؛و اینان بی خبران واقعی اند»، اینها کسانی هستند که در غفلت بوده اند.

در آیه بعد خداوند درباره سر انجام این افراد در قیامت می فرماید: «لَا جَرَمَ أَنَّهُمْ فِی الْآخِرَهِ هُمُ الْخَاسِرُونَ؛^۴ و ناچار آنها در آخرت زیانکارند».

خسارت در آخرت و هدر عمر نتیجه غفلت انسان در دنیا

خسارت آخرت به غفلت انسان است، به این معنا که ساعتی را که انسان در دنیا به غفلت گذرانید این یک ساعت را بر باد داده است و نتیجه خسران آن را در آخرت خواهد دید. یک وقت یک ساعت از عمر انسان بدون هیچ عملی خالی است، اما یک موقع یک ساعت ضرر است.

اگر غفلت بر انسان حکومت کرد، انسان خسارت می بیند ولی در برابر اگر یاد خدا و قیامت و ائمه(ع) بود اینها سود است، اما اگر غفلت بود اینها ضرر است. نه اینکه ساعت عمر خالی باشد بلکه در این ساعت ضرر ثبت شده است. پس عمر انسان یا سود است یا ضرر است.

عمر مهمترین سرمایه انسان

عمر مهمترین سرمایه ای است که هر انسان دارد، انسان هر لحظه عمر را مصرف می کند و هر لحظه از عمر را که مصرف می کند ممکن است که سود یا ضرر ببرد که بستگی به عمل انسان دارد که در این ساعت عمر در حال انجام آن است.

مثلاً فردی کارخانه دارد و باید هزینه کارخانه، کارگر، آب و برق و امثال آن را بدهد؛ حالا این فرد از این کارخانه هیچ سودی ندارد، مشخص است او دارد ضرر می کند. حالا من عمر را دارم می دهم، چه بخواهید و نخواهید عمر دارد می گذرد اما اگر عمر را سودبخش نکردید ضرر است.

یک دوست جوان داشتیم که اوایل همیشه یاد خدا بود، چنین کسی از همه لحظات عمرش سود می برد؛ یعنی همه سرمایه عمرش را می دهد اما سود می گیرد. ولی ممکن است سود بیشتر هم بگیرد که مثلاً بگوید ای کاش بیشتر استفاده می کردم، ولی در هر صورت اگر در تمام عمرش در ذکر و یاد خدا بوده سود برده است.

حالا فرض کنید فردی در شبانه روز ۱۸ ساعت در عبادت خداوند است و بعد هم ۲۰ دقیقه یا نیم ساعت باید بخوابد، اصلا از شدت خستگی خوابش برد، این خوابش روی حساب است و برای این است که بتواند آن ساعت عبادت را درست انجام دهد. یا اینکه گرسنه می شود و چند لقمه غذا می خورد که جان داشته باشد و بتواند عبادت کند، بنابراین این خواب و این غذا خوردن او نیز عبادت حساب می شود.

 علت جهنمی شدن جهنمیان

قرآن می فرماید: «وَلَقَدْ ذَرَأْنَا لِجَهَنَّمَ کَثِیرًا مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ؛^۵ به یقین، گروه بسیاری از جن و انس را برای دوزخ آفریدیم»، بسیاری از جن و انس به جهنم می روند اما اینجور نبوده که از اول اینها را خدا برای جهنم خلق کرده باشد.

در ادامه این آیه خداوند می فرماید: «لَهُمْ قُلُوبٌ لَا یَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْیُنٌ لَا یُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لَا یَسْمَعُونَ بِهَا ۚ أُولَٰئِکَ کَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ؛ ایشان را دلهایى است که بدان نمى‌فهمند و چشمهایى است که بدان نمى‌بینند و گوشهایى است که بدان نمى‌شنوند.

اینان همانند چارپایانند حتى گمراه‌تر از آنهایند»، علت این است که دیگر اینها ادراکی ندارند و در پایان نیز می فرماید: «أُولَٰئِکَ هُمُ الْغَافِلُونَ؛ اینان خود غافلانند.»، پس غفلت آنها را به اینجا رساند و جهنمی شدند.

گناه نکردن اولین قدم در بیرون آمدن از غفلت

اولین قدم از غفلت بیرون آمدن وقتی است که گناه نمی کنید. یعنی گناهی پیش آمده و جلوی شما است، اما چشم را می بندند و گناه نمی کنید، این چشم بستن شما یاد خدا و زیر پا گذاشتن غفلت است، که اگر غفلت بود به راحتی به گناه نگاه می کردید، مثلاً اگر عکس و فیلم مبتذل بود چشم را نمی بستید و نگاه می کردید.

پس اولین قدم در مبارزه با غفلت این است که گناه نمی کنید. حالا اگر این گناه نکردن تمام شبانه روز شما را بگیرد نشان از این است که آن ایمان شما تا درجه ای رسیده که می تواند شما را کنترل کند و خیلی خوب است.

ولو قدم اول است، کلاس اول است ولی در کلاس اول شما قبول شده اید، پس از همه گناهان پرهیز می کنید و اگر یک اشتباهی پیش آمد زود حلش می کنید و نمی گذارید بمانید و با خونسردی از کنارش رد نمی شوید. این درجه اول از عدم غفلت است و دیگر جز «هُمُ الْغَافِلُونَ» نیست.

تنها غصه اهل بهشت

اهل بهشت فقط در یک چیزی غصه می خورند! اهل بهشت است، ورقه تا ابد در بهشت ماندن را دارد و مشکلی ندارد، اما غصه می خورد و غرق در این غصه است که چرا یک ساعت عمر را خراب کرده و در غفلت گذرانده است! در صورتی که با آن یک ساعت می شد در بهشت چندین درجه بالاتر بود.

ساعات عمر را هدر ندهید

با دو سه نفر کربلا بودیم، سه روز گذشته بود و دیگر حرفی نداشتیم و نشسته بودیم و همدیگر را نگاه می کردی؛ اما نوجوان و جوان ها چندین ساعت کنار هم همینجور حرف می زنند و اینگونه ساعات عمر را به غفلت از دست می دهند، اما یک روزی شما بزرگ می شوید و از نوجوانی خارج شده و بالغ می شوید و برای این ساعت های غفلت، غصه می خورید. بهشتی ها هم این چنین غصه چنین ساعاتی را دارند.

این ساعات عمر سرمایه ای است که انسان را می تواند به بهشت بالاتر ببرد و با این یک ساعت می توان عملی را انجام داد که یک درجه در بهشت بالاتر بروید.

مرحوم شیخ محمود به مرحوم آیت الله حق شناس خیلی التماس کرده بود که مانع من چیست؟ و حاج آقا هم اجازه نداشت و رفته بود قم خدمت آقای پهلوانی و ایشان هم گفته بود فردا بیا. آقای پهلوانی با علامه ارتباط داشت، مثلا فلان ذکر را می گفت و ایشان به خوابش می آمد و می فرمود این آقا آمده و مانع بعدش را از من خواسته و چه مانعی است؟ بعد گفته بود یک مانع را برداشتی ده طبقه جلو می روید.

پس اگر مانع گناه را دارید و به یک گناهی عادت کردید این گناه جلوی شما را می گیرد، یا این گناهی که عادت کردید تا آن را از حلقوم شما بیرون نکشند بهشت راهتان نمی دهند و اصلا نمی شود با این گناهان که انجام دادید، به بهشت بروید.

پدیدآورنده:

به کوشش: امیرمحسن سلطان احمدی

www.soltanahmadi.ir

پی‌نوشت ها:

1. آیه ۱۰۶ سوره نحل.
2. آیه ۱۰۷ سوره نحل.
3. آیه ۱۰۸ سوره نحل.
4. آیه ۱۰۹ سوره نحل.
5.  آیه ۱۷۹ سوره اعراف.