لزوم زندگی هوشمندانه برای آخرت هوشمند /عقل خالص و تقوا

آیت الله جاودان در این جلسه ضمن سفارش داشتن زندگی هوشمندانه برای آخرت هوشمند توصیه هایی را درباره چگونگی کسب تقوا و عقل خالص بیان فرمودند.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دست نوشته‌های معارفی امیرمحسن سلطان‌ احمدی (سلطان‌احمدی دات آی آر):  جلسه هفتگی درس اخلاق حضرت استاد آیت الله حاج شیخ محمدعلی جاودان(حفظه‌الله) چهارشنبه ۵ آذر ماه ۱۳۹۹ به صورت مجازی از حسینه نورانی مرحوم شیخ مرتضی زاهد(ره) برگزار شد، که از این طریق از محضر حضرت استاد بهره مند شدم.

آیت‌الله جاودان در این جلسه با اشاره با آیاتی از قرآن کریم به چگونگی کسب تقوا و رسیدن به زندگی هوشمندانه ای که ثمره آن آخرتی آباد است، نکات مهمی را بیان کردند و در ادامه عقل خالص را راه رسیدن به تقوا دانستند.

در ادامه مشروح بیانات ایشان تقدیم شما معارف‌جویان عزیز می گردد.

آینده‌ای بسیار دور و دراز در انتظار انسان

ما یک آینده خیلی دور و درازی در پیش داریم که این آینده کاملا با امروز فرق دارد. قرآن هم می‌فرماید: «وَنُنْشِئَکُمْ فِی مَا لَا تَعْلَمُونَ؛ و شما را به صورتى که از آن بى‌خبرید از نو بیافرینیم.»، (آیه ۶۱ سوره واقعه) ما شما را به یک جایگاهی می‌بریم که هیچ چیز از آن نمی دانید.

آینده بسیار دراز در پیش دارید که بینهایت است، آینده‌ای که هیچ چیز از آن نمی دانید، قرآن از بهشت و خصائص آخرت سخن گفته است و می‌فرماید: «مَثَلُ الْجَنَّهِ الَّتِی وُعِدَ الْمُتَّقُونَ ۖ؛ داستان بهشتی که به متقیان وعده دادند این است»، (آیه ۱۵ سوره محمد). این مثال است و حقیقت آن قابل بیان نیست و توصیف ناکردنی و توصیف ناشدنی است.

عالم آخرت عالمی هوشمند و محل زندگی اصلی انسان‌ها

یکی از جهات مهم این توصیف ناشدنی عالم آخرت این است که عالم آخرت یک عالم هوشمند و زنده است که قرآن می‌فرماید: «وَإِنَّ الدَّارَ الْآخِرَهَ لَهِی الْحَیوَانُ ۚ ؛ و زندگى حقیقى همانا [در] سراى آخرت است»، (آیه ۶۴ سوره عنکبوت). فقط این عالم آخرت زنده است و این عالمی که در آن زندگی می‌کنید و زنده هستید و مثلا با سنگ و چوب فرق دارید، اینها زندگی نیست و زندگی اصلی زندگی در آخرت است.

اگر یک ضمیری بین مبتدا و خبر قرار بگیرد، مسئله را تبدیل به حصر می‌کند. قرآن می‌فرماید: «هُوَ الْحَی الْقَیومُ ۚ ؛ معبودى جز او نیست؛ زنده و برپادارنده است»، (آیه ۲۵۵ سوره بقره)، حالا چرا «هُوَ» آمده است؟ چون فقط او حی است. اینجا هم می‌فرماید: « لَهِی الْحَیوَانُ » شما با یک عالم زنده روبرو هستید.

زندگی در دنیا و برزخ برای کسب آمادگی در آخرت

ما را به این عالم فرستادند که یک نوع زندگی و حیاتی در این عالم کسب کنید که وقتی به عالم آخرت رفتید، آنجا به مشکل برنخورید. بعضی‌ها ممکن است یک میلیون سال برزخ آن‌ها طول بکشد و همه برای آمادگی به ورود به آن عالم «لَهِی الْحَیوَان» است.

تقوا در دنیا لازمه کسب حیات اعلی در آخرت

همه چیز آن عالم حیات دارد و آن نوع حیات اعلی را باید اینجا در این دنیا کسب کنید. مثلا آن هوشمندی را بتوانید در این دنیا به دست بیاورید، که نیاز به تمرین است و تمرین هوشمندی، تقوا است و تقوا یعنی هوشمندی و شما باید برای همه کارهایتان حتی هر پلکی که می‌زنید، باید با نیت هوشمندی باشد، هر قدمی بر می‌دارید و هر کلمه‌ای که می‌گویید، باید با هوشمندی باشد که این هوشمندی تقوا است.

و هوشمندی یعنی مواظبت می‌کنم که این حرفی که می‌زنم یا این لقمه‌ای که می‌خورم، آیا برای من سودمند است؟ پس اگر سودمندی واقعی را در نظر داشتید، این می‌شود آن هوشمندی که اسم آن تقوا است.

لزوم تهیه زاد و توشه و بهترین توشه این راه

برای این راه باید زاد و توشه تهیه کنید و بردارد؛ قرآن هم می‌فرماید: « وَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَیرَ الزَّادِ التَّقْوَىٰ ۚ؛ بهترین زاد و توشه، پرهیزکاری و تقوا است! »، (آیه ۱۹۷ سوره بقره). و شما می‌خواهید به یک سفر طولانی بروید که بهترین زاد و توشه برای این سفر تقوا است.

تقوا هم به معنای زندگی هوشمندانه است، کسی را اهل تقوا می‌گویند که تمام اوقات زندگی مواظب رفتار، اعمال، گفتار، نگاه و خیال خودش است.

اگر تمام حرکات باطنی انسان هم تحت کنترل خودش بیاید و حرکات قلبی و باطنی انسان هوشمندانه باشد، یعنی انتخاب بهتر داشته باشید، مثلا می‌خواهد کسی را دوست داشته باشد، بهترین را انتخاب کنید، چنین فردی متقی درجه اعلی است.

اهمیت تقوای عملی و باطنی

بنابراین تقوا این است که اعمالتان را با حساب و کتاب انجام دهید که اگر چنین کردید اهل تقوای عملی می‌شوید. و اگر به باطن هم این هوشمندی و محاسبه گری راه پیدا کرد، تقوای باطنی است. یعنی هر خیالی هم که دارید روی حساب و کتاب است، اگر یک خیال شیطانی آمد، سریع یاد خدا نموده و استغفار می‌کنید.

پس اگر این هوشمندی و مصلحت اندیشی آخرتی را انسان داشته باشد به بهترین زاد و توشه رسیده است. و شما به آن چیزی رسیدید که برای رفتن به آن عالمی که سراسر هوشمند و زنده است یک زندگی دارید که به چنین عالمی می‌روید که یک پارچه زندگی و حیات است.

رسیدن به تقوا با داشتن عقل خالص / چگونه به عقل خالص برسیم؟

بعد در ادامه می‌فرماید: « وَاتَّقُونِ یا أُولِی الْأَلْبَابِ؛ اى خردمندان، از من بترسید.»، آیه ۱۹۷ سوره بقره). ای صاحبان لب، تقوا داشته باشید؛ لب هم به معنای عقل خالص است. یعنی با عقل خالص می‌شود، حالاعقل خالص را چکار کنیم به دست بیاوریم؟ که با رفتار و اعمال‌مان می‌توانیم آن را به دست آورد.

اگر هر کاری می‌کنید عاقلانه است این نشان دهنده عقل خالص شما است. در عقل خالص هوا و هوسی حتی حلال هم نیست، اما یک هوا و هوس حلال داریم که آن هم در عقل خالص نیست. مثلا من غذای خوشمزه می‌خورم که حرام نیست اما هوس حلال است، این هوس حلال هم در عقل خالص نیست.

نمونه‌ای از تصمیم عاقلانه‌ی خالص

گر هر کاری می‌کنید بر اساس عقل و حساب باشد مثلا حساب میکنید که عمل بعدش و نتیجه‌اش چه هست، این عقل خالص است. مثلاً شما درس می‌خوانید، به خود بگویید بعد و نتیجه این درس چه هست؟ آیا یک نتیجه معقول و صحیح و محاسبه شده است؟

نماز می‌خوانید یک کاری معقول است که چرا و نتیجه آن را می‌دانید که یک کار و عمل عاقلانه است. حالا این درس خواندن که بیشترین وقت زندگی شما را گرفته است آیا عاقلانه و خالص است؟ اگر شما این درس خواندن را نیت کنید که برای کمک به امام زمان (عج) و یا کمک به دوستان امام و نجات آن‌ها آن را انجام می‌دهید و درس می‌خوانید، این درس خواندن با این نیت یک عمل و کار عاقلانه‌ی خالص است که شما بهترین نیت ممکن را برای این کارتان انجام دادید.

و این جور نیت‌ها کارهای عاقلانه است که اگر زندگی شما پر از کارهای عاقلانه و حساب شده باشد، آن شبهات عقل کنار می‌رود و شما به عقل خالص می‌رسید، که اگر رسیدید کاری جز تقوا نخواهید کرد و تمام کار و اعمال شما با تقوا است.

حالا تا رسیدن به این مرحله نیازمند تمرین و کار هوشمندانه و مصلحت اندیشانه و عاقبت بین است. آن نیم بیت شعر بسیار آموزنده است که شاعر گفت: «آن مرد آخر بین مبارک بنده‌ای است».

حالا باید در همه بخش‌های دیگر زندگی خودتان اینگونه با محاسبه و عاقبت اندیشی و آخر بینی کارهایتان را انجام دهید تا به تقوا برسید.

رسیدن به بهشت با داشتن عقل خالص

بنابراین رسیدن به تقوا با داشتن عقل خالص صورت می‌گیرد و در اهمیت عقل در روایتی آمده است: « َلْعَقْلُ قَالَ مَا عُبِدَ بِهِ اَلرَّحْمَنُ وَ اُکْتُسِبَ بِهِ اَلْجِنَانُ»،(۱) فرمودند بهشت را با عقل می‌خرند و بهایی که شما برای بهشت می‌پردازید عقل است، پس هر چه بیشتر عقل ببرید، بهشت بالاتر و بهتری دارید.

درخواست سلامتی دین و دنیا به عنوان عیدی روز ولادت امام عسکری (ع) از فرزندان امام زمان (عج)

ولادت حضرت عسکری (ع) دیروز بود و هنوز ادامه دارد و رسم عرب در عیدهای‌شان سه روز است؛ حالا ما این عید تولد حضرت عسکری (ع) را سه روز حساب می‌کنیم و در طول این سه روز هر چه بتوانید تحصیل عیدی از فرزند بزرگوارش امام زمان (عج) کنید که گرداننده عالم است.

اگر امام زمان (عج) به جمع ما و همه مردم ایران صدقه سلامتی بدهند و صدقه سلامتی دین و دنیا باشد، از خزانه‌ای که در اختیار دارند یک سر سوزنی کم نمیشود و ما عیدی می‌خواهیم و آن هم سلامتی دین و دنیا است.

ما برای خودمان برای مردم کشورمان خصوصا شخص رهبرمان و همه دوستان امیرالمؤمنین (ع) این عیدی سلامت دین و دنیا را از درگاه امام زمان (عج) درخواست می‌کنیم و عریضه می‌نویسم و در ضریح حضرت عسکری (ع) می‌اندازیم؛ چون عریضه را دو جا می‌توان انداخت در آب روان و در ضریح امام.

و خدا زیارت ایشان و همه عتاب مقدسه را با عافیت کامل بارها و بارها نصیبت همه کند و همچنین زیارت خود حضرت ولی عصر (عج) را در عصر ظهور و دولت آن حضرت از نزدیک نصیبمان کند.

پدیدآورنده:

به کوشش: امیرمحسن سلطان احمدی

www.soltanahmadi.ir

پی‌نوشت:

1. أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِیسَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اَلْجَبَّارِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا رَفَعَهُ إِلَى أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ: قُلْتُ لَهُ مَا اَلْعَقْلُ قَالَ مَا عُبِدَ بِهِ اَلرَّحْمَنُ وَ اُکْتُسِبَ بِهِ اَلْجِنَانُ قَالَ قُلْتُ فَالَّذِی کَانَ فِی مُعَاوِیَهَ فَقَالَ تِلْکَ اَلنَّکْرَاءُ تِلْکَ اَلشَّیْطَنَهُ وَ هِیَ شَبِیهَهٌ بِالْعَقْلِ وَ لَیْسَتْ بِالْعَقْلِ .
   شخصی از امام صادق علیه السلام پرسید عقل چیست فرمود چیزی است که به وسیله ان خدا پرستش می شود و بهشت به دست می اید ان شخص می گوید  پس ان چه معاویه داشت چه بود فرمود ان نیرنگ و شیطنت و شبیه عقل است ولی عقل نیست.

الکافی , جلد۱ .