مجازات دنیوی و اخروی ظالمان/ ظلم نکنید ۱۰

آیت‌الله العظمی مدرسی در دهمین جلسه تدبر در سوره ابراهیم به تبیین عقوبت و مجازات ظالمان در دنیا و آخرت و نمونه‌ای از عذاب جهنم پرداختند و نسب به نزدیک بودن مرگ و قیامت هشدار دادند.

به گزارش پایگاه اینترنتی دست نوشته‎های معارفی امیرمحسن سلطان‎احمدی (سلطان‌احمدی دات آی آر): دهمین جلسه درس تفسیر و تدبر در سوره ابراهیم توسط مرجع عالیقدر تقلید و مفسر تفسیر من هدی القرآن (هدایت) حضرت آیت‎الله العظمی سید محمد تقی مدرسی دام ظله، در رمضان ۱۴۴۱ برابر با ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۹ برگزار شد.

معظم‌له در این جلسه با تدبر در آیات ۱۶ و ۱۷ سوره ابراهیم، به تبیین جریان خلقت بر مبنای حق و هلاکت ظالمان پرداختند و تاکید بر پرهیز از هرگونه ظلم کردن به دیگران حتی ظلم به نزدیکان تا ظلم های بزرگ حاکمان جور نمودند و فرمودند: طبق وعده الهی هر ظالمی نابود و به هلاکت می رسد و دنیا محل امتحانات الهی است.

مهمترین موضوعات مطرح شده در این جلسه عبارتند از: مجازات اخروی در انتظار ظالمان / نمونه‌ای از عذاب جهنم / نزدیک بودن مرگ و قیامت / خطر هوای نفس و وسوسه‌های شیطان / لزوم توجه به خدا و توسل به اهل بیت(ع)
اینک در ادامه مشروح بیانات معظم‌له در دهمین جلسه درس تدبر در سوره مبارکه ابراهیم تقدیم شما معارف‌جویان عزیز می‌گردد.
آیه ۱۶ سوره ابراهیم: مِنْ وَرَائِهِ جَهَنَّمُ وَیسْقَى مِنْ مَاءٍ صَدِیدٍ.
[آن کس که] دوزخ پیش روى اوست و به او آبى چرکین نوشانده مى ‏شود (۱۶).
آیه ۱۷ سوره ابراهیم: یتَجَرَّعُهُ وَلَا یکَادُ یسِیغُهُ وَیأْتِیهِ الْمَوْتُ مِنْ کُلِّ مَکَانٍ وَمَا هُوَ بِمَیتٍ وَمِنْ وَرَائِهِ عَذَابٌ غَلِیظٌ .
آن را جرعه جرعه مى ‏نوشد و نمى‏ تواند آن را فرو برد و مرگ از هر جانبى به سویش مى ‏آید ولى نمى‏ میرد و عذابى سنگین به دنبال دارد (۱۷).

آیا عقوبت ظالمان در دنیا از عذاب آن‌ها در آخرت جلوگیری می‌کند؟

اگر در دنیا کسی به دلیل خلاف و اشتباهی که کرده مورد عقوبت قرار بگیرد، این بدان معنا نیست که عقوبت الهی تمام شود؛ این فقط بدان معنا است که حسب نظام‌های حاکم در کشورها کسی که خلاف کرده مقداری مستوجب تنبیه شده اما تنبیه الهی چیزی دیگر است.

خداوند سبحان و تعالی بیان کرده که آنهایی که به نیرو و قدرت خود تکیه کردند و به دیگران زور گفتند و در این دنیا مورد عقوبت قرار گرفته و از بین رفتند و طومارشان هم نابود شد، آیا این عقاب در دنیا برای کار آن‌ها کافی بود؟ این عقوبت در دنیا کافی نیست و تازه در آخرت گرفتار عقوبت اصلی خداوند خواهند شد.

فرعون و آل فرعون زور گفتند، ظلم نمودند، بچه‌های شیرخوار را ذبح کردند و یک عده از مردم را به استسمار و استعمار گرفتند و بعد خداوند قدرت را در همین دنیا از آن‌ها گرفت و فرعون و لشکرش را در دریا غرق نمود. حالا آیا با این غرق شدن و هلاکت فرعونیان در دریا دیگر در آخرت عقوبتی ندارند؟ نه اینطور نیست. قرآن می‌فرماید: «مِمَّا خَطِیئَاتِهِمْ أُغْرِقُوا فَأُدْخِلُوا نَارًا »، آیه ۲۵ سوره نوح: آن قوم از کثرت کفر و گناه عاقبت به آب دریا غرق شدند و به آتش دوزخ در افتادند. پس به صراحت این آیه شریفه قرآن، تازه وقتی اینها در دریا غرق شدند، بعد از این هلاکت به آتش جهنم می‌روند.

عذاب دنیوی و اخروی در انتظار ظالمان

از این آیه استفاده می‌شود که این زورگویانی که در دنیا کشتار‌ها و جنگ افروزی‌ها به پا می‌کند، این طور نیست که با تنبیه در دنیا عقوبت آن‌ها تمام شود و فقط مجازات آن‌ها در دنیا باشد، اصلا مجازات دنیا برای عقوبت این ظالمان کافی نیست.

یک جباری مثل هیتلر که دنیا را به خاک و خون کشید و بیش از ۶۰ میلیون نفر را به هلاکت رساند و آخر خودکشی کرد و مُرد؛ آیا کار مجازت وی تمام شد؟ آیا ۶۰ میلیون جمعیت کشته شدن با یک خودکشی تمام می‌شود؟ این طور نیست وعقوبت آخرت چیز دیگر است .

و قرآن مجید در بیان مجازات اخروی در هر گوشه‌ای یک جنبه را بیان می‌کند و حالا در این آیات سوره ابراهیم نسبت به این افرادی که جبار بودند و در برابر انبیا و اولیا زور گفتند و متوسل به ارعاب و کشتار شدند، آیا مجازات آن‌ها فقط در همین دنیا است؟ قرآن در آیه ۱۶ سوره ابراهیم که محور بحث این جلسه ما است، می‌فرماید: «مِنْ وَرَائِهِ جَهَنَّمُ»، جهنم در انتظار آن‌ها است که بعد از این دنیا به جهنم می‌روند.

نمونه‌ای از عذاب جهنم در آیه ۱۶ سوره ابراهیم

حالا جهنم چه جایی است؟ قرآن درباره جهنم و نوع عذاب آن در این آیه می‌فرماید: «وَیسْقَى مِنْ مَاءٍ صَدِیدٍ»، جهنم اولش از چرکاب است! دیدید گاهی وقت‌ها دستتان مجروح می‌شود و خون آب از دست می‌آید، این چرکاب جهنم چنین آبی است.

در آیه بعد می‌فرماید: «یتَجَرَّعُهُ وَلَا یکَادُ یسِیغُهُ»، اهل جهنم آنقدر تشنه هستند که از شدت تشنگی همین آب گندیده و چرکاب مخلوط با خون را به دستشان می‌گیرند و سعی می‌کنند آن را بخورند، اما نمیتواند آن را یک دفعه بخورند، ولی جرعه جرعه و کم کم آن را می‌خورند. در ادامه می‌فرماید: «وَیأْتِیهِ الْمَوْتُ مِنْ کُلِّ مَکَانٍ وَمَا هُوَ بِمَیتٍ»، اگر مرگی در دوزخ بود، اهل جهنم درخواست آن مرگ را می‌کردند که بمیرند اما دیگر مرگی در کار نیست.

در آخرت دیگر مرگ نیست!

آیات قرآن و روایات این اتفاق نظر را دارند که وقتی انسان‌ها به بهشت یا جهنم رفتند، دیگر مرگی وجود ندارد. در روایتی نقل شده که وقتی اهل بهشت را بهشت و اهل دوزخ را به دوزخ می‌آورند، مرگ را به مانند یک گوسفندی بین بهشت و جهنم ذبح می‌کنند و منادی ندا می‌دهد که دیگر از این لحظه مرگی وجود ندارد.

(وَ رَوَى مُسْلِمٌ فِی الصَّحِیحِ بِالْإِسْنَادِ عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الْخُدْرِیِّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذَا دَخَلَ أَهْلُ الْجَنَّهِ الْجَنَّهَ وَ أَهْلُ النَّارِ النَّارَ قِیلَ یَا أَهْلَ الْجَنَّهِ فَیُشْرِفُونَ وَ یَنْظُرُونَ وَ قِیلَ یَا أَهْلَ النَّارِ فَیُشْرِفُونَ وَ یَنْظُرُونَ فَیُجَاءُ بِالْمَوْتِ کَأَنَّهُ کَبْشٌ أَمْلَحُ فَیُقَالُ لَهُمْ تَعْرِفُونَ الْمَوْتَ فَیَقُولُونَ هُوَ هَذَا وَ کُلٌّ قَدْ عَرَفَهُ قَالَ فَیُقَدَّمُ وَ یُذْبَحُ ثُمَّ یُقَالُ یَا أَهْلَ الْجَنَّهِ خُلُودٌ فَلَا مَوْتَ وَ یَا أَهْلَ النَّارِ خُلُودٌ فَلَا مَوْتَ قَالَ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ وَ أَنْذِرْهُمْ یَوْمَ الْحَسْرَهِ الْآیَه؛ نک: بحار النوار، ج۸، صص ۳۴۴ و۳۴۵ ).

در ادامه روایت دارد که اهل جهنم این قدر بد حال می‌شوند، که اگر مرگی بود می‌مردند و در مقابل اهل بهشت این قدر خوشحال می‌شوند که اگر مرگی بود آن‌ها هم می‌مردند. از هر طرف مرگ به سوی آن‌ها می‌آید ولی نمیمیرند. « وَیأْتِیهِ الْمَوْتُ مِنْ کُلِّ مَکَانٍ وَمَا هُوَ بِمَیتٍ».

هشدار و تهدید خداوند

خدا در آیات سابق خداوند فرمود: «خَافَ مَقَامِی وَخَافَ وَعِیدِ»، آیه ۱۴ ابراهیم: در پیشگاه من بترسد و از تهدیدم بیم داشته باشد. از هشدار‌های خدا وعید خدا بترسید. اگر کسی به کسی دیگر گفت: من شما را دعوت می‌کنم، این وعده است؛ اما وعید به عکس است و هشدار دادن است. و در پایان این آیه می‌فرماید: «وَمِنْ وَرَائِهِ عَذَابٌ غَلِیظٌ»، حالا در جهنم دیگر مرگی نیست، بلکه آن آب متعفن را هم باید اهل جهنم به زور بخورند.

و در بعضی از روایات آمده و آیات قرآن هم به آن اشاره کرده که این قدر این جامی که برای خوردن برای اهل جهنم می‌آورند، گرم است که وقتی شروع به خوردن می‌کنند، پوست سر و صورت آن‌ها در این آب می‌ریزد، اما باز هم از تشنگی این آب متعفن را می‌خورند و وقتی خوردند، تازه تمام املاحشان تکه تکه می‌شود و بیرون می‌ریزد، ولی نمیمیرند و این عذاب سختی را می‌چشند.

تفأل ولید به قرآن و تیرباران کردن قرآن!

در تاریخ پیرامون این آیات حکایتی نقل شده است؛ در زمان یکی از خلفای بنی امیه به نام ولید (ولید بن یزید بن عبد الملک بن مروان بن حکم بن ابی العاص بن امیه اموی دمشقی، یازدهمین خلیفه اموی که فردی بی‌بندوبار و عیاش در حدود یک سال و چند ماه، حکومت کرد (وضع کشور بهم ریخته شد و ولید گفت من به قرآن متوسل می‌شوم و استفتا می‌کنم! و استفتای قرآن او یعنی تفال به قرآن بود و ولید قرآن را باز کرد و این آیه آمد: «وَاسْتَفْتَحُوا وَخَابَ کُلُّ جَبَّارٍ عَنِیدٍ»، آیه ۱۵ سوره ابراهیم: و طلب فتح کردند، در حالی که سرانجام هر زورگوى لجوجى هلاکت است.

ولید از این تفأل و آمدن این آیه خیلی بدش آمد و قرآن را گذاشت کنار و شروع به تیر زدن به قرآن نمود و شعری کفر آمیز گفت: «تهدّدنی بجبار عنید نعم انا ذاک جبار عنید اذا ماجئت ربک بعث فقل یا رب خرّ قنی الولید»، مرا به جبار عنید می‌ترسانی! آری من همان جبار عنیدم، هرگاه روز محشر نزد پروردگارت رفتی بگو: ولید مرا درهم درید. چند روزی نگذشت که کودتا شد و او را کشتند و سرش را روی دارالعماره گذاشتند و گفتند این جبار عنید بود.

نتیجه‌گیری و پیام آیات این جلسه:

۱. آخرت نزدیک است و زمان مرگ هم نامعلوم

پیام اول این است که ما آخرت را دور نگیریم. برخی خیال می‌کنند که آخرت دور است که این طور نیست. در روایت آمده است: «‏‏إِذا ماتَ بْنُ آدَمَ فَقَدْ قامَتْ قِیامَتُه»، از هنگامی که انسان می‌میرد، قیامت او برپا شده است. (بحارالانوار؛ ج ۵۸، ص ۷ و ج ۷۳، ص ۶۷٫)، هر کس بمیرد همان لحظه قیامت او شروع شده است؛ شروع شدن قیامت انسان به این معنا است که همان وقت یا بهشت یا دوزخ است و کار تمام شد.

و این مرگ هم معلوم نیست چه زمانی فرا می‌رسد، در هر لحظه ممکن است انسان بمیرد. شاید دیده باشید افرادی را که نه مریض هستند و نه مشکلی دارند ولی یک دفعه سکته نموده و مُرده اند! کارشناسان پزشکی گفته‌اند: که گاهی یک سکته‌هایی قلبی وجود دارد، که هیچ دلیل ظاهری ندارد و یک دفعه انسان سکته می‌کند و می‌میرد. این رسیدن اجل انسان است و به هر بهانه‌ای اجل که به پایان برسد، انسان می‌میرد و بازگشتی هم ندارد. پس انسان نباید مرگ و آخرت را دور بداند بلکه قیامت را باید نزدیک بدانید و همیشه هم مواظب اعمال خود باشد.

۲. پیمودن راه پیامبران و مراقب بودن وسوسه شیطان

پیام دوم این است که انسان همیشه در پی این باشد که راه انبیا را طی کند و مواظب باشد شیطان او را به راه دیگری نبرد. در هر وضعی که هستید، چه در قدرت و چه در بیماری، در هر دو صورت باید خیلی مراقب باشید که گرفتار وسوسه شیطان نشوید و بیراهه نروید.

گاهی انسان وضعیت فقر یا بیماری است، ممکن است شیطان در همین وضعیت هم از راه دیگری او را گول بزند. که مثلا شخص به خدا بگوید آیا شخصی بدبخت‌تر و کوچک‌تر از من را پیدا نکردی که مرا مبتلا کرده ای؟! شروع به جنگیدن با خدا کند. آدم باید همیشه مواظب باشد و درهای ورود شیطان به سمت خودش را کاملاً مسدود کند و ببندد، و وسوسه‌ها را از خودش دور کند، طوی که به هیچ وجه به شیطان راه ندهد که او را وسوسه کند.

۳. لزوم توجه به خدا و توسل به اهل بیت (ع) در برابر هوای نفس و شیطان

پیام سوم این است که ما در هر مقامی باشیم در برابر نفس اماره به سوء و هوای نفس و همینطور در برابر شیطان و وسوسه‌های او، در برابر مشکلات زندگی احتمال دارد، که کم بیاوریم. پس باید همیشه توسل به اهل بیت (ع) و توجه به خدا داشته باشید و لحظه‌ای از این جهت غافل نشوید.

بدانید که به تنهایی در این کارزار نمیتوانید، موفق شوید و این راه سختی است. افرادی در این جهت به خودشان مغرور شدند و گفتند: ما نماز می‌خوانیم، روزه می‌گیریم، عبادت می‌کنیم؛ اما این طور نیست، تا یاری و تایید از خدا نباشد و خدا دست ما را در مواقع حساس نگیرد، ما هرگز نمیتوانیم خودمان را از آتش جهنم نجات دهیم.

امیدوارم خداوند سبحان و تعالی به ما لطف کند تا از مؤمنین خالص و عاقبت بخیر شویم. و صل الله علی محمد و اهل بیته الطیبین الطاهرین.

پدیدآورنده:

به‌ کوشش: امیرمحسن سلطان احمدی

www.soltanahmadi.ir

[box type=”shadow”]*بیشتر بخوانید:

دیگر جلسات تدبر در سوره ابراهیم حضرت آیت الله العظمی مدرسی

• جلسه  اول تدبر در سوره ابراهیم
• جلسه دوم تدبر در سوره ابراهیم
• جلسه سوم تدبر در سوره ابراهیم
• جلسه چهارم تدبر در سوره ابراهیم
• جلسه پنجم تدبر در سوره ابراهیم
• جلسه ششم تدبر در سوره ابراهیم
• جلسه هفتم تدبر در سوره ابراهیم
• جلسه هشتم تدبر در سوره ابراهیم  
• جلسه نهم تدبر در سوره ابراهیم

• [/box]

*شناسه شبکه های اجتماعی: soltanahmadi_ir@  تلگرام | اینستاگرام | ایتا | سروش | بله | روبیکا