سه عامل ساخت شخصیت و رشد انسان

استاد حاج شیخ جعفر ناصری در جلسه این هفته سخنرانی خود در قم درباره «عوامل سه گانه ساخت شخصیت انسان و راه های رشد و سعادت» نکات مهمی بیان نمودند و ضمن بیان تذکراتی در باب پرهیز از توهمات، به خواندن دعای مشمول توصیه نمودند.

بسْمِ‌ رَبِّ المهدی(عَجَّ)

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دست نوشته های معارفی امیرمحسن سلطان‌احمدی (سلطان احمدی دات آی آر): جلسه درس اخلاق حجت‌الاسلام والمسلمین استاد حاج شیخ جعفر ناصری دولت‌آبادی، مدیر بنیاد علمی و فرهنگی هاد و از شاگردان اخلاقی آیت‌الله کشمیری و والد بزرگوارشان آیت‌الله ناصری دولت‌آبادی سه‌شنبه ۱۲ آذرماه ۱۳۹۸ در حوزه علمیه المهدی(عج) شهر مقدس قم با حضور طلاب و فضلای حوزه علمیه قم برگزار شد، که توفیق شد در این جلسه شرکت نمایم.

حضرت استاد ناصری در این جلسه به بیان «عوامل سه گانه ساخت شخصیت انسان و راه های سعادت و رشد انسان» پرداختند؛ که در ادامه گزیده یاداشت هایم از این جلسه تقدیم شما معارف جویان عزیز که امکان شرکت در این جلسه را نداشتید، می گردد.

مشروح بیانات استاد حاج شیخ جعفر ناصری در این جلسه به شرح زیر است:

سه عامل ترکیب شخصیت و راه رشد انسان

ترکیبی از شخصیت انسان که انسان با آن زندگی می کند، شامل عمل، عامل و نیت است. در بخش عمل، عامل حیث شخصیتی فرد به عنوان عامل این عمل و نیت که ترکیبی اسرار آمیز است، با مرکز شخصیت انسان در ارتباط است. هر گامی را که به عنوان عمل بر می دارید اگر به سمت رشد باشد به عنوان عامل هم رشد می کنید و نیت نیز بر اساس کیفیت تاثیر آن بر این عمل و در ارتباط با عامل رشد می کند. بنابراین خیلی دقیق ساختار هندسی برای این سه ترکیب: عمل، عامل و نیت تعریف شده است.

تاثیر داشته‌ها بر اجابت خواسته‌ها

از داشته ها هم استفاده می کنید؛ مثلاً یک نفر متوسل به امام زمان(عج) می شود و بلافاصله هم نتیجه می گیرد، که این نتیجه گرفتن به خاطر ارتباط قبلی و داشته هایی است که وی در این زمینه کسب کرده و داشته است اما داشته های این فرد با کسی که چنین داشته ای ندارد، فرق می کند. مگر اینکه اسباب دیگری مثل اضطرار، سعی و تلاش بیشتر به او کمک کند که زود نتیجه بگیرد.

تمام قضایای حرکت و سیر انسان هوشمندانه و قانونمند

تمام قضایای حرکتی انسان، هوشمندانه او را به سمت جلو هدایت می کند اما اگر ما غافل بودیم دلیل بی قاعده بودن حرکت های انسانی نیست. همه این قواعد قانونمند است و به گونه ای تعریف شده که با پایه گذاری خلقت از ابتدا تا آخر برنامه ریزی شده است که یک سیر کامل دنیا، برزخ، حشر، حشر کبری، قیامت، خلود و بهشت یا نار را با برنامه شامل می شود. پس انسان موجودی ارزشمند است وبر پایه ها و اصولی دقیق و علمی پایه گذاری شده است.

فردی می خواهد حرفی را بزند، برای این حرف زدن چه اتفاقی در باطن وی می افتد؟ چگونه از اندوخته های خود استفاده می کند؟ وقتی تارهای صوتی برای تبدیل یک حرف به حرکت در می آید و تبدیل به یک حرف شد، مشخص می شود که چقدر انرژی مثبت یا منفی در پشت این تارهای صوتی بوده که این حرف از آن استخراج شده است. این لایه‌هایی از علوم است که در درون انسان قرار دارد.

وجود راه‌هایی برای مسیر سعادت و رشد انسان

پیرمردی آمده نزد رسول خدا(ص) و گفت: من برای عبادت فرصت کم دارم و پیامبر(ص) در گوش او یک چیزی گفت و می‌بینند شب ۲۱ ماه رمضان سالی یک شب می آید و خودش را می سازد و با جدیت به سمت سعادت حرکت می‌کند. بنابراین یک راه هایی برای ما گذاشته اند که آخرش تصمیم و حرکت با ما است و انتخاب سعادت نیز در اختیار خود ما است. آ

باورها و توهمات سُست عوام

باور کنید خیلی ها مخصوصا در رده عوام مخصوصاً خانم ها گاهی خیلی زود مشکلات خود را می خواهند مستند به اموری سست کنند، مثلاً بگویند یک کسی گفته است که اسمت را عوض کن تا این مشکل و نحوست از تو دور شود! در صورتی که اگر چنین چیزی بود در معارف و سیره اهل بیت(ع) می آمد.

برخی خیلی زود می خواهند به نتیجه برسند که علت مشکلات من از فلان ناحیه بوده که حتماً یک پیرزنی نشسته فوت کرده است و این مشکلات برای من ایجاد شده است! در صورتی که این حرف ها نیست و انسان موجودی ارزشمند است و این حرفهای سُست را معمولاً نفوس سست می زنند و الا یک انسان فوق العاده ارزشمند است.

باز بودن راه رشد انسان

رشد انسان با قواعد حرکتی منظم و مدون، یا با پشتوانه اخلاص فراوان، یا دانستن قواعد در بخشهای نظری برای علوم محتوایی امکان پذیر است. گاهی به تدوین کشیده نشده است اما درون انسان ها می تواند آن را کسب کند.

مخفی نمودن اعمال

اگر به سیره زندگی بزرگان از اولیاء حوزه ها و علمای بزرگ نگاه کنید – الان هم که در این چند دهه شرح حال نویسی هم باب شده است –  اعمال مختصری از آنها ذکر شده است و کیفیت حرکتشان یا کراماتی که دورا دور گویای این باشد که یک انسان جای رشد دارد، در سیره آنها وجود دارد، هر چند که غالباً آن را مخفی می کردند و این مخفی نمودن به اخلاص هم نزدیک‌تر است.

اهل‌بیت(ع) را معرفی و بزرگ کنید

بنا نیست یک شخص مطرح شود! بنا است سیره انبیاء و اهل بیت(ع) مطرح شود. در سیره انبیاء و اهل بیت(ع) نیز اعمال فراوانی بوده اما آنها نیز آن را پنهان کرده اند و مقدار خیلی کمی در اختیار ما قرار گرفته است.

خود شناسی و بیداری سحر مهمترین گام برای حرکت و رشد انسان

اما بخش مهم این است شما برای حرکت گام به گام خود با خودت آشنا شوید و سحر بلند شوید و از سحر بهره ببرید.

لزوم مبارزه با نفس جهت بیداری سحر

این ایام فصل پاییز و زمستان رها کردن بستر سخت است، اگر سحر توانستید بیدار شوید و عبادت کنیدف یک سحر برای خود ذخیره کردید. اما اگر نفس اغوا کرد و بلند نشدید و گفت بخواب و شما هم خوابیدید، دیگر تضمینی ندارد.

در این باره برای یکی از رفقای طلبه مدرسه حجتیه در سال ۶۰ چنین اتفاقی افتاده بود و وی می گفت: جهت دیدار پدر و مادر پیرم به شهرستان رفتم  و به آنها سر زدم و شب نیز در همان اتاق در کنار آنها استراحت کردم و سحر بیدار شدم، اما تردید داشتم که این بیدار شدنم باعث بیدار شدن آنها نشود و در حال فکر کردن بودم که آیا نماز شب بخوانم که خواندن آن باعث بیدار شدن آنها می شود و یا اینکه نماز شب نخوانم که آنها بیدار نشوند!  یک مقدار فکر کردم بعد به خودم گفتم حالا بهتر است سرم را روی بالش بزارم و فکر کنم که ببینم کدام یک ترجیح دارد! همین که سرم را روی بالش گذاشتم نفهمیدم چه شد که یک دفعه دیدم آفتاب بالا آمده است. شیطان خیلی منعطف وگام به گام القا می کند و باید خیلی مواظب بود.

لزوم خود شناسی / خود را پیدا کنید

شما از کجا خودت را پیدا کرده اید و این خود پیدا کردن هم راه هایی دارد که باید به خویشتن رجوع کند و نفس اماره را بشناسد. اگر کسی این باب بر او مفتوح شد ذکی ترین و هوشمندترین فرد خواهد شد و دیگر نفوس دیگر را تا حدود زیادی می شناسد. پس اگر با خودش درگیر شد و کید‌های نفسانی را شناخت به شناخت مردم قاعده‌مند می شود و قواعد دستش می آید.

فریب ها و انحرافات شیطان در مسیر حرکت

شیطان هم قسم خورده که همه را منحرف کند، مواظب باشید، در این راه که می روید یک نفر راه را کج می کند، مثلاً شما می خواستید مستقیم بروید، اما علامت اشتباهی داده شده و از مقصد دور شدید.

بلافاصله بعد از خلقت انسان شیطان هم مطرح می شود و ما از این زاویه غفلت داریم، در صورتی که از درون خودمان میجوشد و خیلی هم لطیف شیطان جهت‌دهی می کند که منحرف شوید؛ مثلاً در بحث بیدار شدن سحر از مسیر غلبه خواب یا چیزهای دیگر شیطان وارد می شود که نتوانید برای نماز شب بیدار شوید.

اما اگر از این جا هوشمندانه حرکت کردید، نفس با ترکیبی مناسب گام به گام از ضلع عمل تا حیث شخصیتی فرد با حیث نیت حرکت خواهد کرد.

قابل رشد بودن سه ترکیب در ساخت شخصیت انسان

این سه ترکیب در ساخت شخصیت انسان، یعنی: عمل، عامل و نیت هر سه قابل رشد هستند، ولی به شرطی که یک آشنایی با خود داشته باشید و این آشنایی سخت است. و باید یک ارتباطی با خدا از درون داشته باشید و یک توجهی پیدا کنید و از یک نقطه ای شروع کنید و بدانید که خداوند متعال احاطه کامل به تمام طبقات نیت ها و عمل ها دارد و همه جا هست.

شما میلیاردها مرتبه یا طبقه به طبقه را می خواهید امتحان کنید در صورتی که خدای متعال در همه آنها هست. پس اگر گفتید یا الله – آن هم یا الله گاهی لفظ است اما گاهی دل هم حرکت کند من منظورم یا الله با حرکت دل است و باید این یا الله یک پشتوانه داشته باشد که نتیجه دهد – خدا هم پاسخ شما را می دهد. در دعای مشمول آمده است: « یا جاری اللصیق»، یعنی ای همسایه دیوار به دیوار من !

توصیه به خواندن دعای مشلول و اثر مداومت بر آن

این دعای مشلول از دعای مهم و جالبی است که حیف است انسان آن را نخواند. درباره چگونگی این دعا آمده است که آق امیرالمومنین(ع) با سیدالشهدا(ع) به حج مشرف شده بودند که بعد از اعمال حج یک شب وارد مسجد الاحرام شدند، دیدند صدای یک ناله ای می آید و یک نفر دارد اشعاری حزین می خواند و معلوم است که به بن بست رسیده است!

مخزن تمام علوم هم نزد آقا امیرالمومنین(ع) است و همین که حضرت صدا را شنید، حضرت متوجه شدند که صاحب این صدا مشکلی حاد دارد و  به آقا سید الشهدا(ع)  فرمودند: پسرم آن زاویه مسجد یک نفر دارد مناجات می کند، برو و او را نزد من بیاور.

آقا سید الشهدا(ع) رفتند و دیدند یک جوانی مشغول نماز است که پهلویش گود شده و نیمی از بدنش را باید همراهش بکشد و به اصطلاح شل شده است و مشلول هم به همین دلیل به این دعا می گویند .

تا حضرت آمدند، او آقا را شناخت و نمازش را تمام کرد و آقا سیدالشهدا(ع) به او فرمودند: نزد پدرم بیایید و او خود را کشان کشان نزد امیرالمومنین(ع) رساند و حضرت به او گفت: یک حزن و نگرانی بر صدایت حاکم بود، مشکلت چیست؟

عرض کرد: یا امیرالمومنین(ع) من یک بار در نوجوانی از روی غرور و خطا و اشتباه با پدرم بدجور درگیر شدم و پدرم به مسجد الاحرام آمد و همینجا برای من نفرین کرده بود و هنوز از سفر مکه برنگشته بود که من مبتلا شدم و علاوه بر اینکه جسمی بیمار شدم، سرمایه ام را از دست دادم و وضع جامعه هم به من بد شد و مرا به چشم یک فرد نفرین شده نگاه می کردند.

تا اینکه پشیمان شدم و به پدرم گفت اشتباه کردم وغلط کردم و دست و پای پدر را بوسیدم ولی پدرم مرا نمی بخشید. اما بعد از مدتها که دلش نرم شد، قبول کرد مرا ببخشد، اما گفت من در مکه بین رُکن و مقام تو را نفرین کردم و باید به آنجا برویم و آنجا برای تو دعا کنم.

 و من هم رفتم شتری تهیه کردم و با این بدن شَل او را سوار کردم و راهی مکه شدیم، نزدیکی های مکه که رسیدیم، پرنده‌ای پرواز کرد و شتر ما رَم کرد و پرتگاهی نزدیک بود که پدر من از روی شتر افتاد و فوت کرد. حالا این وضع خودم و این پدرم و این سفرم که پدرم هم از دستم رفت.

حضرت فرمودند سخت گذرانده‌ای! بعد حضرت به اطرافیان فرمودند: بنویسد و این دعای مشمول را آنجا حضرت بیان نمودند و بقیه نوشتند. و آقا سید الشهدا(ع) می فرمایند: ما خوشنودتر بودیم به اینکه پدرمان بخشی از علوم خود را برای حل مشکلات انسان ها ارائه کرد تا آن جوان به شفای خودش.

بعد حضرت یک نسخه از این دعا را به این جوان شل دادند و فرمودند: سه شب آن را بخوان، بعد که آن را خواندی و خوب شدی نزد من بیا و خبرش را به من بده. و آن جوان رفت و این دعا را خواند و رسول خدا(ص) را در خواب دید که به وی گفت: عاقبتت ختم بخیر است و نگران نباش، ولی این دعا را محافظت کن.

اثر مداومت بر دعای مشمول برای فراهم شدن ادای حقوق

برای حقوقی که حق الله و حق الناس باشد، مداومت بر این دعا باعث می شود تا زمینه ادای آن فراهم شود. ما هر کدام به نوعی گرفتاریم و دوستان توجه داشته باشند که این نوع دعاها ابزار حرکتی است و از این بخش درمان نامه فراوان داریم.

درمان نامه های قرآن و اهل بیت(ع)

اصلا درمان نامه های اهل بیت روی قواعدی است که حالا حالاها باید حوزه های علمیه روی آن کار کنند، تا آن را یاد بگیرند. همینطور در قرآن اسرار و علومی است که تا قیامت این اسرار ادامه دارد و هست.

گام اول حرکت در مسیر و راه رشد انسان

ما به عنوان یک نفر که می خواهیم به سمت رشد حرکت کنیم، در این مسیر خیلی نشیب و فراز است، ولی راه دارد که اول باید فرد درباره خودش جستجو و مطالعه کند و نفس اماره به سوء را لجام بزند.

حضرت یوسف(ع) نمونه ای قرآنی در مبارزه با نفس / باز شدن قفل بسته در مقابل فرار از گناه

در قرآن حضرت یوسف(ع) را به عنوان نمونه معرفی می کند که زمینه معصیت فراهم بود و قلقت الاباب و درها را هم زلیخا قفل کرده بود، اما حضرت یوسف(ع) ایستاد و عجیب‌تر قفل هم قفل نماند و وقتی حضرت یوسف(ع) خواست از گناه فرار کند، قفل‌های بسته هم باز شد.

اگر ما هم در چنین شرایطی بودیم می گفتیم، درها که قفل است! اما حضرت یوسف(ع) به سمت قفل حرکت کرد و قفل هم باز شد. پس شما هم کار خودتان را انجام دهید و خدا هم می داند که در این شرایط چه کند و قفل بسته را باز می کند.

در صورتی که وظیفه ما این است که از گناه فرار کنیم و اگر قفلی هم بود، این قفل به خواست خدا باز می شود و می توانیم از گناه فرار کنیم، پس نترسید و از گناه در هر شرایطی فرار کنید.

گرفتار توهمات و توجیهات نباشید!

پس در چنین شرایطی خود را توجیه نکنید! معمولاً ما گاهی زمین خورده توهمات و محاسبات خود هستیم و می گوییم حالا پیش آمد یا در قفل بود! ولی این تفسیرات نفسانی ما را بیچاره می کند در صورتی که نقطه شروع و رشد در انسان نهادینه شده است.

توهمات در انتخاب همسر / راه خوشبختی و سعادت

برخی حتی در انتخاب همسر نیز گرفتار توهمات و محاسبات هستند، می خواهد ازدواج کند، می نشیند و معادلات و محاسباتی را برای انتخاب همسر مشخص می کند و شروع می کند که آیا این بهترین گزینه است یا نه؟ آیا رزق ما با این فرد هست یا نه؟ یک سری مسائلی را مطرح می کند که باید همه علم غیبت را در اختیار این فرد قرار دهند تا این فرد ازدواج کند.

در صورتی که سعادت‌مندی و خوشبختی در گرو برنامه ریزی صحیح و مدیریت صحیح است و گام به گام نصیب می شود و پیش فروش نمی کنند که کسی خراب کند و حق همسرش را خراب کند.

عالم قاعده دارد و حساب دارد و برنامه دارد و در گروه ساختار است. وقتی ازدواج شروع می شود در همان گام های اولیه تعهدات زن و مرد شروع می شود و به زن و مرد می گویند چگونه زندگی کنید که چه آینده ای داشته باشید. و بقیه کارها هم در گرو اعمال انسان است و پیش فروش کردن و اطلاع از غیب داشتن، نه بنا هست به کسی بدهند و نه می دهند.

صبوری، مدیریت، تعامل و گذشت از رازهای موفقیت در خانواده

اگر شما در طول تاریخ زندگی نامه افراد موفق را می خوانید این موفقیت ها را بَعد از آن صبوری و مدیریت و تعامل و گذشت در زندگی دارید، می خوانید و این حرکت حرکتی است که خدای متعادل پیش روی ما گذاشته است و جای دیگری دنبال سعادت‌مندی و خوشبختی نگردید مگر اینکه از درون خود دنبال آن باشید.

رزق و روزی در سحرگاه
استمداد از حق تعالی، گام به گام حرکت کردن و پرهیز از گناه نمودن به همراه بیداری و عبادت سحر از دیگر عوامل موفقیت است. رزق انسان در سحر رقم می خورد که اگر چنین شد روزانه رزق شما را تامین می کند.
پس همت کنید، شروع کنید، قانونمند حرکت کنید و سحر را هم از دست ندهید و سحر داشته باشید. سحر، سحر، سحر. و معضل خانواده را دریابید و نگذارید خانواده ها از هم پاشیده شوند.

پاداش کناره گیری حضرت ابراهیم(ع) از مشرکین

مدیریت کردن امور ماورای حس که از حواس ظاهری است، دیر بازده است. حواستان باشد آن کسی که یک ذکر می گوید و منتظر است همان لحظه جبرئیل بر او نازل شود، این نقص در چیدن فهم  دارد.

نگاه کنید حضرت ابراهیم(ع)  وقتی از مشرکین و شرک و بت پرستی کناره گرفت و این گام را برداشت خدا هم در مقابل به او اسحاق و یعقوب که دو نسل دیگر بعد از او هستند، را به او عطا کرد. که قرآن نیز می فرماید: «فَلَمَّا اعْتَزَلَهُمْ وَمَا یَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَیَعْقُوبَ وَکُلًّا جَعَلْنَا نَبِیًّا»؛ یعنی: پس هنگامی که از آنان و آنچه جز خدا می پرستیدند، کناره گرفت، اسحاق ویعقوب را به او بخشیدیم وهر یک را پیامبر قرار دادیم. (آیه ۴۹ سوره مریم).

پدیدآورنده:

به کوشش: امیرمحسن سلطان احمدی

www.soltanahmadi.ir

کانال ایتا