غم فراق عالمی دیگر شانه‌های تهران را خمیده‌تر کرد

در روزهایی که هوای آلوده، غباری تیره و تار بر چهره پایتخت نشانده، شانه‌های تهران خمیده‌تر از غم فراق عالم عامل، عارف کامل و مفسر قرآن آیت الله محمد شجاعی شد.

از زمستان غمبار۱۳۹۱ پایتخت که ارتحال دو عالم وارسته و استاد اخلاق مرحوم آیت الله حاج آقا مجتبی تهرانی(ره) و آیت الله عزیز الله خوشوقت بود هنوز چند سالی بیش نمی گذرد،خصوصا ارتحال عالم عامل حاج آقا مجتبی تهرانی در دی ماه ۱۳۹۱ که  بعد از سه سال هنوز غم فراقش بر شانه های پایتخت سنگینی می کند و اما این بار نیز در دی ماه ۱۳۹۴ باز شانه های خمیده ی پایتخت خمیده تر شد و داغدار ارتحال استاد کامل اخلاق و مفسر قرآن آیت الله محمد شجاعی (ره) گردید.

سیره و سلوک چنین عالمان صاحب نفسی همواره دوری از شهرت گریزی و معروف شدن است و شاید خیلی ها نام استاد فقید آیت الله محمد شجاعی که عمری را صرف خودسازی خود و تربیت شاگردانی عامل صرف نمود را کمتر کسی شنیده باشد،عالمی گمنام که گمنام زیست و گمنام هم هجرت نمود و مجموعه ای از مواعظ و سخنانش ایشان برای بیداری خفتگان به یادگار ماند تا اگر قلبی شنوا وجود دارد با شنیدن و خواندن آثار این عالم سفر کرده در مسیر هدایت قرار بگیرد و به سر منزل مقصود لقاء الهی برسد.

تولد و آغاز تربیت نزد پدر

مرحوم حضرت آیت الله محمد شجاعی در شهریور۱۳۲۰ هجری شمسی در یکی از شهرهای توابع زنجان در خانواده روحانی متولد شدند. پدر ایشان که به حاج شیخ میرزا علی (ره) معروف بود، یکی از روحانیون معتبر و مورد وثوق مردم بودند و در زهد و تقوی و طهارت و سادگی کم نظیر و در حسن خلق و صبوری بی بدیل بودند.سخنان و وعظ حاج میرزا علی پدر بزرگوار آیت الله شجاعی بسیار در مردم تأثیرگذار بوده که حکایت از التزام عملی به شریعت و ظهور و بروز آن در رفتار و کردار ایشان داشت. گواه این سخن، شهادت پیرمردانی است که هنوز در آن دیار زندگی می کنند و تنها با شنیدن نام ایشان لب به سخن می گشایند.حاج میرزا علی صاحب اولاد متعددی شدند، ولی فقط یکی از آنها باقی ماند، تا میراث دار طهارت و پاکی پدر و باقی دین حق و معارف ربوبی گشته و ادامه دهنده اکمل اجداد خود گردد.

شاگرد خاص علامه طباطبایی(ره)

آیت الله محمد شجاعی در سال ۱۳۳۵ هجری شمسی به شهر مقدس قم هجرت کرد. در همانجا رسائل و مکاسب را نیز آموخت و در درس خارج فقه امام خمینی(ره) حضور یافت.همزمان، تلمذ در محضر فقهی آیت‌الله محقق داماد و شرکت در درس خارج فقه وی راه استنباط احکام شرعی و اجتهاد را برای او هموار کرد، علاوه بر این بهره‌های مقطعی، از درس‌های خارج فقه و اصول سایر بزرگان از جمله علامه طباطبایی گرفت و در زمره شاگردان ممتاز و مخصوص علامه طباطبایی قرار گرفت.

تشکیل جلسات اخلاق و عرفان،معارف و تفسیر

جلسات عمومی و خصوصی مباحث اخلاق،عرفان، تفسیرقرآن و معارف آیت الله محمد شجاعی  در دو دهه ۴۰ و ۵۰ شمسی در زنجان و دو دهه ۶۰ و ۷۰ شمسی در تهران بی‌شک گواراترین سرچشمه‌های زلال حکمت و عمل را در کام جویندگان معرفت روا داشته است که ثمره آن شاگردان و بهره‌مندان زیاد از این محافل است..

معرفی برخی از آثار ایشان

این مواعظ و مباحث اخلاقی مرحوم آیت الله محمد شجاعی در کتاب‌هایی همچون ضیافت حقیقی،چراغ هدایت،طریق نظری تزکیه،طریق عملی تزکیه،معاد،رساله محبت، کیمیای وصال،بقیه‌الله و پنج رساله منعکس شده است که فهرست عناوین برخی از آثار ایشان بدین شرح می باشد:

۱- مقالات، سه جلد، چاپ از انتشارات سروش

۲- معاد یا بازگشت به سوی خدا، دو جلد، چاپ شرکت انتشار.

۳- انسان و خلافت الهی، یک جلد

۴- اسماء حسنی، یک جلد، چاپ دوم از انتشارات سروش

۵- پنج رساله، یک جلد، چاپ اول از مرکز مطالعات بنیادین خاورمیانه

۶- ملائکه، یک جلد، چاپ دوم

۷- بقیه الله(عج)، یک جلد، چاپ اول

۸- خواب و نشان‌های آن، یک جلد، چاپ سوم

۹- بازگشت به هستی، یک جلد، چاپ دوم

۱۰- عروج روح، یک جلد، چاپ دوم

۱۱- قیام قیامت، یک جلد، چاپ دوم

۱۲- مواقف حشر، یک جلد، چاپ دوم

۱۳- تجسم عمل و شفاعت، یک جلد، چاپ دوم

۱۴- مرگ تا قیامت، یک جلد، چاپ دوم

۱۵- خواب و نشان‌های آن، چاپ چهارم.

۱۶- دروس تزکیه، در چند جلد، چاپ اول.

هجرت و آغاز سفر برزخی به سوی معبودش

سرانجام این استاد اخلاق و عرفان و مفسر قرآن کریم بعد از یک دوره بیماری روز دوشنبه هفتم دی ماه ۱۳۹۴ در یکی از بیمارستان های تهران به دیدار حق شنافت و در روز سه شنبه هشتم دی ماه سالجاری پیکر مطهر ایشان به شهر مقدس قم منتقل یافت و بعد از تشیع و اقامه نماز از مسجد امام حسن عسکری(ع) در حرم حضرت معصومه (س) آرام گرفت.مراسم ختم این عالم عامل و عارف کامل صبح پنجشنبه ۱۰ دی ماه سالجاری در مسجد نور میدان فاطمی برگزار می گردد.

بخشی از تفسیر سوره حمد

مرحوم آیت الله محمد شجاعی در یکی از جلسات تفسیرشان در شرح و تفسیر سوره حمد چنین بیان کرده بودند: در واقع انسان با این جملات عبودیتش را در برابر خدا اظهار می کند و می گوید بسم الله، بنام الله، به اسم الله که رحمن است، رحیم است، الحمد لله رب العالمین، حمد مخصوص اوست، مخصوص الله است که ربوبیت همه عوالم از اوست و با اوست؛ پس در مقام عبودیت، شروع عبودیت ما با اسم الله است؛ اصلا خود این عبودیّت که من شروع می کنم به کمک، به سبب، با استعانت از اسم الله است، به ایجاب اسم الله، به مقتضای اسم الله، به سبب اسم الله، به سبب اسم رحمن، به سبب اسم رحیم، شروع می کنم و می گویم که الحمد لله رب العالمین. مسئله خیلی دقیق است به آن صورت که بعضی ها گفته اند نیست، آن نکته ساده ای که بعضی ها گفته اند که هر کاری را انسان با نام خدا باید شروع کند و هر کاری با نام خدا شروع نشود به آخر نمی رسد، نتیجه نمی دهد، این به جای خود حقیقت است، اما حقیقت بالاتر از این ها است که وقتی انسان شروع به عبودیت می کند شروع اش به اسم الله است.

به کوشش:امیرمحسن سلطان احمدی