از سال گذشته۱۳۹۳ جلساتی با عنوان اخلاق در نهج البلاغه توسط حجت الاسلام و المسلمین دکتر رفیعی جمعه ها در مسجد چهارمردان برگزار گردید که توفیق شد در این جلسات نیز شرکت نمایم و طبق معمول گزیده ای از یاداشت هایم را نیز برای شما معارف جویان عزیز منتشر نمایم.

در ادامه گزیده ای از جلسه اخلاق در نهج البلاغه توسط حجت‌الاسلام والمسلمین رفیعی، عضو هیئت علمی جامعهالمصطفی(ص) العالمیه، که جمعه ۲۸ فروردین ماه ۱۳۹۴ در مسجد چهارمردان قم با موضوع گناهی که گناه اول را بدتر می کندبرگزار شد.:

بحث گناه در نهج البلاغه

یکی از بحثهای نهج البلاغه که در جاهای مختلف مورد بحث قرار گرفته و عده ای از محققین به صورت موضوعی هم کار کرده و رساله و پایان نامه درباره آن نوشته شده است بحث درباره گناه است،حضرت در خطبه ها و حکمت های متعدد به عوامل گناه،زمینه های گناه و آثار منفی گناه اشاره کرده اند.

حکمت ۳۰ نهج البلاغه

حضرت در حکمت ۳۰ در نهج البلاغه فرمودند: الْحَذَرَ الْحَذَرَ فَوَاللَّهِ لَقَدْ سَتَرَ، حَتّى‏ کَأَنَّهُ قَدْ غَفَرَ،مردم بپرهیزید دوری کنید خدا عیوب شما را پوشنده و آبروی شما را نبرده آنقدر گناه شما را پوشانده که فکر می کنید آمرزیده شدید،مثل یک مجرمی که پرونده اش در دادگاه است و کسی سراغ او نیامده است فکر می کند او را بخشیده اند خدا ستار العیوب است از اینکه گذشته شما را پوشانده مغرور نشوید تصور نکنید بخشیده شده اید.

 آثار منفی گناه در دینا و آخرت

گناه روشن است و همه می دانند بد است و این گناه آثار منفی در دنیا و آخرت دارد مثلا گناه دروغگو در دنیا این است که باعث می شود وی در دنیا کم حافظه شود و دیگر کسی به او اعتماد نکند و در آخرت هم دروغ گناهی عظیم است و آتش و عذاب دارد حال هر گناهی چنین است و فرقی ندارد.

 دسته بندی گناه و آثار آن

گناه گاهی اخلاقی،گاهی سیاسی،گاهی اجتماعی،گاهی فردی است که در جای خود باید دسته بندی شود و همچنین در مقابل آثار گناه نیز گاهی مادی است خداوند نعمت را تغییر می دهد، گاهی آثار گناه بلا می باشد،گاهی باعث حبس دعا می شود،گاهی آبرور را می ریزند به هر حال گناه آثار خاص خود را دارد.مرحوم مجلسی در بحار یک بحث مفصل در این خصوص دارد که درباره گناه و آثار آن یک جلد نوشته است.

 گناهی که گناه اولیه را بدتر و خرابتر می نماید و حتی توفیق توبه را سلب می نماید

اما یک چیزهایی در بحث گناه است که گناه را بدتر و خرابتر می کند مثل اینکه مجرمی سرقت و جرمی کرده است و آن جرم است اما کاری می کند که آن جرم را بدتر می کند مثلا مرتکب زنا شده اما علاوه بر زنا قتل هم انجام می دهد حال زنا کردی چرا کشتی؟گاهی اوقات بعضی از گناهان بد است اما بعضی ها از روی بی دقتی آن را خرابتر می کند.

 کوچک شمردن گناه  عامل خرابتر کردن گناه

چهار رویکرد چهار عمل گناه را شدیدتر می کند مثلا یک مجرم را بخواهند ببخشند اما بگویند با این کاری که کردی دیگر هیچ راهی برای بخشش نگذاشتی،چهار چیز به عبارت ساده تر توبه را از انسان می گیرد و خود انسان راه آمرزش را می بندد که اولین آن کوچک شمردن گناه است.بنابراین بدترین گناه این است که گناه را کوچک بشمارید که خدا از این کار خیلی بدش می آید

بدترین نوع گناه چیست؟

درنهج البلاغه چند جا امیر المومنین(ع) فرموده اند که بدترین گناه این است که صاحب گناه ،گناه را خفی بشمارد که باعث می شود توفیق توبه از انسان گرفته می شود

پنج عامل که مزمون آن در روایات است باعث کوچک شمردن گناه است

۱- توجیه گناه اولین عامل کوچک شمردن است که فرد گناهکار گناه را به گردن جبر می اندازند و می گوید خدا خواسته که ما بت پرست بشویم که این تفکر اموی است.

ما عبد خدا هستیم اصلا اگر اذن خداوند نباشد شمشیر شمر هم نمی برد اما خداوند اذن کلی صادر نموده و اختیار را به بشر داده است ولی بعضی ها می خواهند خطا خود را به گردن جبر بیندازند،شیطان گفت خدا تو مرا گمراه کردی این تفکرشیطانی است اما آدم گفت من خطا کردم.

حرام خدا را حلال نمودن در دوران آخر الزمان

در خطبه ۱۵۶ نهج البلاغه حضرت علی (علیه السلام) پیشگویی از دوران آخر الزمان می کند و از آینده خبر می دهد و می فرماید رسول خدا (ص) به من فرمود دوره ای می آید در آخر الزمان که مردم با یک شبهه حرام را حلال می کنند در صورتی که حلال و حرام قطعی پیامبر(ص) تا قیامت حلال و حرام است و کسی نمی تواند آن را تغییر بدهد.

۲-مقایسه صعودی به گناه دومین عامل کوچک شمردن گناه است، در گناه نباید آن را با بالا دست مقایسه کرد مثلا چرا به نامحرم نگاه می کنید خود را با بالا دستی مقایسه کند و بگوید چون زنا زیاد شده من یک نگاه کردم که چیزی نیست.

۳-توبه را به تاخیر انداختن و ۴- همچنین فراموشی گناه از دیگر عوامل کوچک شمردن گناه می باشد که گناه را فراموش کنیم.

۵- امید کاذب به بخشش

پنجم عامل کوچک شمردن گناه امید کاذب به بخشش است که مثلا گناه انجام بدید و بعد بگویید یک قطره اشک میریزیم پاک می شود چنین نیست امیرالمومنین امام علی(ع) با اطاعت و بندگی به جایی رسیدند اما بعضی ها می خواهند با دوستی بدون عمل به جایی برسند اینجور نمی شود و به جایی نمی رسید.

خواندن سوره کهف در شب های جمعه/ نتیجه مقید بودن به انجام عبادت

در شب های جمعه سوره کهف را بخوانی که ثواب بسیاری برای آن ذکر شده است و مقید به انجام آن باشید با تقید خواندن به انسان برکات می دهد،جوانی را می شناختم که مقید به خواندن این سوره در شب های جمعه بود تا اینکه در یک شب جمعه شب عروسی او واقع گردید و آن شب سرش حسابی در تالار و مراسم عروسی شلوغ بود اما وقتی مهمانان رفتند و با عروس خانم تنها شد گفت من مدتهاست که مقید به خواندن سوره کهف هستم و شروع کرد به خواندن این سوره که مقید به آن بود که بعدها از تاثیر آن برکاتی نصیب آن جوان شد بنابراین مقید بودن به انجام اعمال خصوصا در جاهای خاص و ویژه باعث می شود خدا هم در جاهای خاص و ویژه به کمک شما بیاید.

به قلم: امیرمحسن سلطان احمدی

در ادامه می توانید فایل صوتی این جلسه را از لینک زیر بشنوید یا دانلود نمایید،جهت دانلود و یا شنیدن روی بنر زیر کلیک نمایید.