آداب دوستی و برادری در بیان آیت الله قرهی/توصیه به زوجین

آیت الله قرهی در اولین جلسه اخلاق در خانواده درباره آداب دوستی و انواع برادری نکاتی را بیان نمودند و سپس توصیه هایی به زوجین نمودند و در ابتدا با توجه به میلاد امام رضا(ع) پیروان ایشان را شیعیان واقعی دانستند.

بسم رب المهدی(عج)

به گزارش پایگاه اینترنتی دست نوشته های معارفی امیرمحسن سلطان احمدی (سلطان احمدی دات آی آر)؛ اولین جلسه سخنرانی اخلاقی استاد بزرگوارمان فقیه مهدوی حضرت آیت الله حاج آقا روح الله قرهی، موسس و تولیت حوزه علمیه امام مهدی(عج) حکیمیه تهران با محوریت اخلاق در خانواده بعد از دوران بیماری شب گذشته پنج شنبه۲۰ تیرماه ۱۳۹۸ همزمان با میلاد پر برکت آقا امام رضا(ع)  در یکی از هیئت های جنوب تهران در محله زیبا میدان خراسان برگزار شد.

توفیق شد در این جلسه بعد از مدتها حضرت استاد را زیارت نموده و مختصراً با ایشان گفت‌وگو نمایم که خوشبختانه حال عمومی معظم له رو به بهبودی بود و آغاز این جلسه سخنرانی باعث خوشحالی همه دوستداران و ارادتمندان حضرت استاد گردید.

در این جلسه معظم له با توجه به میلاد آقا امام رضا(ع) ابتدا درباره شیعه واقعی بودن پیروان امام رضا(ع) سخن گفتند و سپس با بیان حدیثی از آقا امیرالمومنین(ع) درباره آداب دوستی و برادری اشاره و در ادامه وارد بحث اخلاق در خانواده شدند که مشروح آن در ادامه می آید.

مشروح بیانات آیت الله قرهی به شرح زیر است:

قبل از ورود به بحث چون ایام ولادت قبله ایران مولایمان آقا ثامن الحجج حضرت رضا(ع) است، نکته ای را عرض می کنم، تا بدانید در کجا هستیم.

همه می دانید که هر کس از شیعیان وجود مقدس حضرت ثامن الحجج را قبول داشته باشد، به معنای این است که وی شیعه اثنی عشری است. در صورتی که قبل از ولایت حضرت ثامن الحجج(ع) مع الاسف به علت فریب های شیاطین جن و انس، و همچنین تفرقه انگیزان در دین و تشیع باعث ایجاد فرقه هایی حتی در شیعه شدند.

ابتدا این تفرقه انگیزان در دین باعث شدند که دین را شیعه و سنی کنند و سپس در اهل جماعت فرق مختلفی را ایجاد کردند و بعد از آن سراغ شیعه نیز آمدند و در بین شیعیان نیز فرقه های سه امامی، ۵ امامی و ۷ امامی ایجاد کردند. علی ایحال عنوان های علوی، زیدی، اسماعیلی را در شیعه ایجاد کردند.

پیروان امام رضا(ع) شیعیان واقعی و اثنی عشری

اما وقتی کسی امامت و ولایت آقا ثامن الحجج(ع) را قبول دارد به معنای این است که دیگر امامان را تا وجود مقدس حضرت حجت ابن الحسن المهدی(عج) را هم قبول دارد؛ بنابراین تمام امامان شیعه را قبول دارد و وی شیعه اثنی عشری است.

نکته بعد اینکه در کلام اهل بیت(ع) درباره ایران سخنانی وجود دارد از جمله اینکه وجود مقدس پیامبر اکرم(ص) با عناوین “فارس” ، “اهل ری” از کشور ایران سخن گفته اند و همچنین در روایت مختلفه از حضرات معصومین نیز با عنوان های “خراسان” درباره ایران سخن گفته شده است.

حمایت امیرالمومنین(ع) از عجم ها

مولی الموالی حضرت امیرالمومنین(ع) در یک روز جمعه درحال خواندن خطبه نماز جمعه بودند که مردی بی ادب بلند می شود و خطاب به مولا عرض می کند که عجم ها را بر عرب ها ترجیح دادی؟ و بعد شروع به بی ادبی می کند.

خیلی عجیب است که بزرگان و اعاظم ما درباره سند و مباحث رجالی این حدیث بحث نموده و آن را خیلی صحیح می دانند. بعد از بی ادبی این مرد حضرت در حین خطبه خواندن پای خود را محکم به زمین می زند و می فرماید: این مردک شکم پر، جاهل، احمق چه می گوید؟!  آن هم آقا امیرالمومنین(ع) که در حلم و بردباری زبان زد است، این چنین می گوید.

سپس حضرت می فرماید: یک روزی را می بینم که همین عجم ها همانگونه که شما ظاهر قرآن را به آنها یاد دادید، آنها حقایق و باطن قرآن را به بشما یاد می دهند. باز می فرمایند: می بینم آن روز را که این دین و قرآن به دست عجم ها به همه دنیا می رسد و آن را تبلیغ می کنند.

ایران تنها کشوری که مذهب آن در قانون اساسی شیعه اثنی عشری است

حالا حضرت ثامن الحجج امام رضا(ع) به کشور ایران می آیند و این نشان می دهد که این مملکت تنها مملکت شیعه اثنی عشری خواهد شد که امروز مشاهده می کنیم که چنین است و این به برکت قدم حضرت رضا(ع) است.

حتی کشور ایران در جهان تنها کشور شیعه اثنی عشری است که در قانون اساسی ایران نیز به مذهب شیعه اثنی عشری اشاره شده است و فقط ایران چنین چیزی در قانون اساسی خود دارد. در صورتی که بعد از سقوط حزب بعث صدام در عراق و با وجود آمار رسمی بیش از ۷۵درصد مردم عراق شیعه هستند و طبق آمار غیر رسمی ۸۵درصد عراقی ها شیعه هستند اما نتوانستند در قانون اساسی خود مذهب رسمی کشورشان را شیعه اثنی عشری قرار دهند و فقط مذهب اسلام در قانون اساسی آنها درج شده است.

کشور ایران نیز به برکت قدوم ثامن الحجج حضرت رضا(ع) به این موقعیت رسیده است که حتی در قانون اساسی نیز مذهب آن شیعه اثنی عشری است.

برکت حضور آیت الله زابلی برای اهل تهران

درباره شخصیت حضرت آیت الله زابلی که در جلسه تشریف دارند باید نکته ای را عرض کنم و ابتدا خدا را گواه می گیرم که آن خدایی که ناظر بر قلوب است می داند که من چه می گویم، این مرد الهی حضرت آیت الله زابلی اگر به علت بیماری نمی توانند سخنرانی کنند، اما بدانید نفس کشیدن ایشان برای تهران برکت است.

بحث اخلاق در خانواده موضوعی عمیق و مهم

اما بحثی که قرار است ماهیانه در جمع شما عزیزان مطرح و بیان شود درباره خانواده و اخلاق در خانواده است. گرچه خود این بحث به صورت ماهانه و حتی با چندین جلسه امکان توضیح ندارد و بحثی مفصل و نیاز به جلسات زیاد و متعددی دارد و بسیار مهم است که در این جلسات چیزی جزء مقدمات نمی شود عرض کرد.

برای شروع این بحث بنده با توجه به ایام میلاد ثامن الحجج حضرت رضا(ع) در این جلسه اول بحث را با روایتی از قبله ایران حضرت رضا(ع) شروع می کنم. حضرت این روایت را از وجود پدرشان و پدرشان نیز از پدرشان نقل می کنند تا به حضرت مولی الموالی آقا امیرالمومنین(ع) می رسد.

اوصاف دوست و برادری و اقسام برادر در حدیثی از مولا

حَدَّثَنَا أَبِی رَضِیَ اَللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِیسَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ أَحْمَدَ اَلرَّازِیِّ عَنْ بَکْرِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حَفْصٍ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ بَشِیرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ قَالَ: قَامَ إِلَى أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ رَجُلٌ بِالْبَصْرَهِ فَقَالَ یَا أَمِیرَ اَلْمُؤْمِنِینَ أَخْبِرْنَا عَنِ اَلْإِخْوَانِ قَالَ اَلْإِخْوَانُ صِنْفَانِ إِخْوَانُ اَلثِّقَهِ وَ إِخْوَانُ اَلْمُکَاشَرَهِ فَأَمَّا إِخْوَانُ اَلثِّقَهِ فَهُمُ اَلْکَفُّ وَ اَلْجَنَاحُ وَ اَلْأَهْلُ وَ اَلْمَالُ فَإِذَا کُنْتَ مِنْ أَخِیکَ عَلَى حَدِّ اَلثِّقَهِ فَابْذُلْ لَهُ مَالَکَ وَ بَدَنَکَ وَ صَافِ مَنْ صَافَاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ وَ اُکْتُمْ سِرَّهُ وَ عَیْبَهُ وَ أَظْهِرْ مِنْهُ اَلْحُسْنَ وَ اِعْلَمْ أَیُّهَا اَلسَّائِلُ أَنَّهُمْ أَقَلُّ مِنَ اَلْکِبْرِیتِ اَلْأَحْمَرِ وَ أَمَّا إِخْوَانُ اَلْمُکَاشَرَهِ فَإِنَّکَ تُصِیبُ مِنْهُمْ لَذَّتَکَ فَلاَ تَقْطَعَنَّ ذَلِکَ مِنْهُمْ وَ لاَ تَطْلُبَنَّ مَا وَرَاءَ ذَلِکَ مِنْ ضَمِیرِهِمْ وَ اُبْذُلْ لَهُمْ مَا بَذَلُوا لَکَ مِنْ طَلاَقَهِ اَلْوَجْهِ وَ حَلاَوَهِ اَللِّسَانِ .[۱] الخصال , جلد ۱ , صفحه ۴۹. [ الکافی : ج ۲ ص ۲۴۸ ح ۳ . ]

مردى در بصره حضور امیر المؤمنین ایستاد عرضکرد یا امیر المؤمنین خبر ده مرا از برادران،فرمود برادران دو قسم‌اند برادران صمیمى و برادران ظاهر ساز،برادران صمیمى همانا دست و بال و اهل و مال‌اند چون برادر خود را صمیمى یافتى مال و جانت را از او دریغ مکن با دوستان او دوست باش و با دشمنان او دشمن،سر و عیب او را بپوش نیکى او را اظهار کن ولى اى سائل بدان که اینها از کبریت احمر کمیاب‌ترند،برادران ظاهر ساز همان لذت معاشرت را از آنها دریغ مدار و توقع بیش از آن هم از دل آنها نداشته باش و خوشروئى و خوشگوئى که بتو بذل میکنند بآنها بذل کن.

انواع برادری

مولی الموالی امیرالمومنین(ع) در مسجد در حال صحبت کردن بودند که مردی از بصره وارد شد و از حضرت درباره برادری سوال کرد و عرض نمود که درباره برادری مطلبی می فرمایید، حضرت فرمودند: برادران دو دسته هستند که یک عده برادران مورد اعتماد هستند و دسته دوم نیز برادران ظاهری هستند که شریک ظاهری انسان بوده و ظاهراً با هم سلام  وعلیک می کنید.

سپس حضرت در توضیح برادران مورد اعتماد فرمودند: اما این برادران مورد اعتماد تو این ها به منزله دست تو هستند، از طرف دیگر به منزله بال تو هستند و از طرف دیگر به منزله خانواده تو هستند و همینطور از طرف دیگر به منزله مال تو هستند.

بعد حضرت فرمودند: برای چنین برادرانی از جان و مال خود برای آنها خرج کن. سپس فرمودند: « صَافِ مَنْ صَافَاهُ»، علامه مجلسی این قسمت را این چنین معنا کرده که برای چنین برادری باید مایه بگذارید، یعنی تا می توانید و هر چه توان دارید برای چنین دوست و برادر مورد اعتمادی مایه بگذارید و کار کنید.

بعد حضرت فرمودند: حالا که برای چنین برادری مایه می گذارید، پس هر کس با او دوست است شما هم با او دوست باشید و هر کس با او دشمن است شما هم با او دشمن باشید.

و در ادامه حضرت می فرماید: باید عیب و سر چنین دوست و برادری را پوشاند. بالاخره انسان ها عیبی دارد و تو باید در برابر دوست و برادر مورد اعتماد خود عیب او را بپوشانی ولی اگر نیکی و خوبی در او هست آن را ظاهر و بر ملا کنی.

دوست و برادر خوب مانند کبریت احمر

بعد حضرت می فرماید: ای سوال کننده بدان که چنین دوست و برادری بسیار کم است و از لفظ “کبریت احمر” استفاده می کند. در کتاب النهایه که از بهترین کتب لغت هست درباره “کبریت احمر” نوشته که به معنای “گوگرد سرخ” است. حالا چرا گوگرد سرخ؟ چون گوگرد سرخ بسیار کمیاب است و در صنعت هم بسیار پر کاربر است. پس به این معناست که برادری خیلی کم است و خیلی هم تاثیر گذار است و حضرت چنین دوست و برادری را کبریت احمر می داند.

دوست ظاهری

در ادامه حضرت به دسته دوم دوست و برادر می پردازد و آن را دوست ظاهری می داند و می فرماید: دوست و برادر ظاهری هم کسی است که تو با او لذت می بری و او نیز با تو لذت می برد، پس با چنین کسی هم دوستی داشته باش و آن را قطع نکن.

اما نکته ای از این حدیث در بحث خانواده

شاید سوال شود که این حدیث درباره دوستی و برادری بود و چه ارتباطی با بحث خانواده داشت؟ در این حدیث وقتی صحبت از دوستی و برادری شده و یک دسته از برادری را حضرت برادران مورد اعتماد معرفی می کند و می فرماید: چنین دوست و برادری مانند مال و دست و بال تو و جزء خانواده است.

در حدیث می بینیم برای معرفی دوست و برادر مورد اعتماد از لفظی به عنوان « اَلْأَهْلُ » استفاده شده که به معنای خانواده است. حالا چرا مثال خانواده را زده است؟ چون خانواده اول این خصوصیت را دارد که اگر عیبی بین خانواده هست اولین کس خود خانواده است که عیب ها را می پوشاند و حُسن و خوبی ها را به جای آن آشکار می کند، که این از ویژگی خانواده است.

اعضای خانواده لباس یکدیگر در پوشاندن عیوب

اصلا اولین چیزی که خانواده را تشکیل می دهد همین عیب پوشی است. و در قرآن نیز خانواده و زوجین را لباس یکدیگر معرفی نموده که لباس نیز به معنی عیب پوشی است که خداوند در آیه ۱۸۷ سوره بقره می فرماید: « أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَهَ الصِّیَامِ الرَّفَثُ إِلَىٰ نِسَائِکُمْ ۚ هُنَّ لِبَاسٌ لَکُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ». (آیه ۱۸۷ سوره بقره: در شبِ روزهایی که روزه دار هستید، آمیزش با زنانتان برای شما حلال شد. آنان برای شما لباسند و شما برای آنان لباسید.)

در مرحله اول باید اعضای خانواده عیوب همدیگر را بپوشانند و آن را افشاء نکنند، بلکه باید محاسن و خوبی های یکدیگر را افشاء نموده و به دیگران بگویند. لباس که در این آیه به آن اشاره شد، حُسن و خوبی آن همین پوشاندن عیوب است و حتی لباس گاهی به انسان جلا می دهد.

مهمترین نکته در انتخاب دوست یا همسری برای ازدواج

روایت داریم که موقعی که می خواهید فردی را به دوستی یا برای ازدواج انتخاب کنید، باید در این انتخاب بدانید که اگر شما اشتباهی کردید یا عیبی داشتید این فرد آن را علنی نکند و به کسی نگوید. می گویند قبل از انتخاب اول به خانواده اش نگاه کنید، اگر دیدید این خانواده پشت سر یکدیگر راحت حرف می زنند و عیب دیگران را برملا می کنند و می گویند بدانید این انتخاب خوبی نیست و چنین فردی را نباید انتخاب کرد. و این انتخاب هم برای دوستی و هم برای ازدواج است و فرقی هم بین زن و مرد ندارد و باید این نکته را در انتخاب دقت نمود.

بعد از اینکه در آیه می فرماید لباس یکدیگر باشید. سپس می فرماید کاری کنید که زیبایی یکدیگر را نمایان کنید. حالا این زیبایی آن زیبایی ظاهری نیست، بودند کسانی که ظاهری زیبا داشته اند اما در باطن اخلاقی بسیار تند و بد داشته اند.

بنابراین اساس خانواده بر محور مهر و محبت و پوشاندن عیوب یکدیگر و ظاهر نمودن خوبی یکدیگر است، نه اینکه تا اتفاقی افتاد عیوب همدیگر را ظاهر کنید.

مرد جوانی که هرگز بد همسرش را نگفت!

ده سال پیش یک زوج جوان به بنده مراجعه نمودند و هر چه این خانم به این همسر جوان خود بد می گفت این مرد جوان سکوت می کرد و اصلا بد این خانم خود را نمی گفت و اگر هم حرفی می زد، خوب او را می گفت. تا اینکه این دختر خانم در آخر عصبانی شد و گریه کرد و گفت این جور نیست و از الفاظ بی ادبی استفاده کرد که من در این مجلس محترم به زبان نمی آورم، اما باز هم آن مرد جوان سکوت کرد و بد این خانم را نگفت. ما نیز باید در چنین موقعیت هایی عیب یکدیگر را بپوشیم و بدی ها را ظاهر نکنیم.

همسر بهترین دوست

اصلا کدام دوستی و مودتی بهتر از همسر است؟! اصلا چرا به زن و شوهر نگفته اند: همتن بلکه می گویند: همسر! چون بهترین لغت در فارسی همسر است که مترادف کفو نیز هست.

توصیه هایی به زوجین موقع عقد / همسر شوید!

وقتی برخی جوانان عزیز در آستانه ازدواج جهت عقد می آمدند، بنده به آنها می گفتم: عقد به معنای گره خوردن است و شما می خواهید همدیگر را به هم گره بزنید و زیر یک سقف بروید. پس باید همسر شوید چون در سر همه قوا وجود دارد، از جمله قوه بینایی، چشایی، بویایی و مهمتر از همه تفکر اینها همه در سر هست.

بنابراین وقتی همسر شدید به این معنا است که دیگر دید شما باید به جامعه و زندگی یک دید باشد، نباید دو تا دید داشته باشید، باید یک حرف را بزنید و دو حرف نباشد، باید یک سخن بگویید و دو سخن نشود، باید یک تفکر را داشته باشید و دو تفکر نشود، تا بچه ها هم یک جور دیگر بار نیایند.

چه کنیم همسر باشیم و دارای زندگی بدون اختلاف

حالا آیا می شود یک زوج در حالی که در دو خانواده مجزا رشد کرده یکی و این چنین شوند؟ بله می شود و شرط شدن آن این است:

اینکه محوری را هر دو قرار دهند که در دو حول آن محور باشند و آن را قبول داشته باشند و چه چیز بهتر از دین باوری است! باید دین سالار باشد نه مرد سالاری، زن سالاری یا فرزند سالاری!

اگر دین محور شد هر چه دین گفت هر دو می گویند باشد و قبول دارند، هر چه دین بیان کرد آن چیز تفکر هر دو می شود و دیگر در چنین خانواده ای اختلافی بوجود نمی آید.

عشق ورزی آیت الله فلسفی به همسرش تا آخر عمر

خدا رحمت کند آن مرد بزرگوار آیت الله فلسفی، برادر مرحوم فلسفی خطیب و ایشان هم عالمی مجتهد و بزرگوار در مشهد بودند. من خودم از زبان ایشان شنیدم که فرمودند: من تا آخر عمر به خانمم عشق می ورزیدم و خانمم نیز به من عشق می ورزید و به هم محبت داشتیم! بعد از لفظ عشق استفاده می کرد.

بعد می فرمود: هر روز نسبت به روز دیگر این عشق ورزی ما بیشتر می شد. این سخن یک پیرمرد عالم است که چنین می گوید و اصلا وقتی دین محوری باشد، باید هم چنین ارتباطی وجود داشته باشد. پس اگر دین محوری را در زندگی قرار دهیم، دیگر کجا مشکلی ایجاد می شود و منیتی بوجود می آید.

خیلی جالب است که دین می فرماید پدر و مادر زوجین پدر و مادر شما می شود! من دیدم در مجلسی مرحوم حاج آقای رضوانی فخر آن موقع ۵۵ -۶۰ سال داشتند و پدرخانم ایشان نیز حدود ۸۰ سال سن داشتند و ایشان پدر خانم خود را بابا خطاب می کرد.

دعای حضرت استاد در پایان جلسه

اول همه خدا شاهد است خطابم به خودم است که پروردگارا همه ما را عامل قرار بده، اگر تا به حال هم عالم نبودیم تو قادری از تو می خواهیم تو قدرت داری تحول عجیبی برای عملکردن به دستورات خودت به همه ما مرحمت بفرما.

السلام علیک یا مولای یا علی ابن موسی الرضا(علیه السلام) خدا به حق ثامن الحجج قسمت می دهیم عیدی ما را ظهور فرزند عزیز و بزرگوارش آن کسی که همه خصائص انبیا و معصومین را دارد، آقا جان امام زمان(عج) قرار بده

خدایا به آقا جانمان امام زمان(عج) قسمت می دهیم ای خدا آنی و کمتر از آنی ما را به خودمان وامگذار. (این دعا را زیاد تکرار کنید)

خدایا مودت و محبت بین خانواده ها روز افزون بگردان

ای خدا وسیله آسان برای ازدواج جوانان ما فراهم بگردان

خدایا عاقبت امورمان را ختم بخیر بگردان

علمای عامل، مراجع معظم تقلید، بزرگواران، امام راحل آن سید عظیم الشان نایب امام زمان(عج) و همچنین سید بزرگوار ما آیت الله زابلی محافظت بفرما

به اولیا و انبیا قسمت می دهیم ای خدا تو قادری ای قادر متعال ظهور آقا جان امام زمان(عج) را در عمر ناقابل ما قرار بده و ما را جز سربازان حقیقی امام قرار بده

نایبش امام خامنه ای را محافظت بگردان

برکاتت را بر این کشور امام زمان(عج) و امام رضا(ع) روزافزون بگردان

فقر و فساد را از این کشور دور بگردان

شب جمعه شب رحمت و مغفرت است، اموات، اسیران خاک، بی وارث و بد وارث همه را غریق رحمت واسعه ات بگردان

شهدا و امام شهدا را با شهدای دشت کربلا محشور بگردان

شب زیارتی اباعبدالله(ع) است خدایا زیارت اباعبدالله(ع) در دنیا و شفاعتش در آخرت نصیب ما بگردان

ما را مشمول ادعیه زاکیه امام زمان قرا ر بده

آنچه دعا مد نظر بود و بر لسان جاری نگردید و آنچه دعا در آینده مد نظر است همه را به ادعیه زاکیه امام زمان(عج) به اجابت برسان.

پدیدآورنده و تقریر:

به قلم: امیرمحسن سلطان احمدی

www.soltanahmadi.ir

پی نوشت:

[۱] . الخصال , جلد ۱ , صفحه ۴۹. [ الکافی : ج ۲ ص ۲۴۸ ح ۳ . ]

*شناسه شبکه های اجتماعی: soltanahmadi_ir@  تلگرام | اینستاگرام | ایتا | سروش | بله | روبیکا