دعای غریق برای نجات از شبهات دوران غیبت امام زمان(عج)

[box type=”shadow” ]دعای غریق دعایی کوتاه و معتبر از امام صادق(ع) است که خواندن و مداومت آن برای در امان ماندن از شبهات آخرالزمان در دوران غیبت امام زمان(عج) توصیه شده است.[/box]

بسم رب المهدی(عج)

طولانی شدن غیبت امام زمان(عج)٬ باعث ایجاد سیل شبهات و تردیدها در دل‌های شیعیان و مؤمنان به امام عصر خواهد شد و آنها را در شبهه فرو خواهد برد. از این رو امامان شیعه از جمله امام صادق(ع) در کنار استدلال‌ها و نقل احادیث و برهان ٬ به تعلیم دعا در عصر غیبت به شیعیان  همت گماشتند و در این زمینه توصیه هایی فرموده‌اند.

اکنون عصر شبهات است و عصری که امام صادق(ع) آن را پیش‌بینی کرده است. از این رو شیخ صدوق با بیان روایتی از امام صادق(ع) آورده است که عبدالله بن سنان، یکی از یاران امام صادق(ع) نقل می کند که روزی آن حضرت خطاب به ما فرمودند: به‌زودی در شبهه‌ای خواهید افتاد و بدون امام و راهنما خواهید ماند. از این شبهه‌ها و تردیدها رهایی نمی‌یابد، مگر آن ‌کس که “دعای غریق” را بخواند.

متن دعای غریق

گفتم: دعای غریق چگونه است؟ امام پاسخ می‌فرمایند:

یا اللَّهُ یا رَحْمَنُ یا رَحِیمُ یا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِک.
ای خدا، ای بخشنده، ای بخشایشگر، ای کسی که قلب ها را دگرگون می سازی! قلب مرا بر دینت پایدار فرما.

اکثر علماء و بزرگان توصیه به خواندن و مداومت دعای غریق بعد از نمازهای یومیه را نموده اند و لازم است مومنین مهدوی در این عصر غیبت به توصیه امام صادق(ع) عمل نموده و بر خواندن دعای غریق مداومت داشته باشند.

سند دعای غریق

کَمالُ الدّین و تَمامُ النّعْمَه یا اِکْمالُ الدّین و اِتْمامُ النّعمَه، کتابی به زبان عربی تألیف عالم شیعه محمد بن علی بن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق (متوفای ۳۸۱ق). وی در‌ این کتاب به موضوع غیبت و ظهور امام زمان(عج) می‌پردازد.

این کتاب از قدیمی ترین و معتبرترین منابع روایی شیعه درباره امام زمان(عج) می‌باشد. شیخ صدوق در این کتاب بسیاری از مباحث اعتقادی شیعه را درباره آن حضرت و غیبت آن امام مطرح نموده و به پاسخ‌گویی شبهات منکران و مخالفان می‌پردازد.

دعای غریق از جمله مطالب روایی  است که در این کتاب به سند معتبر توسط شیخ صدوق نقل شده که این روایت به شرح زیر است:

وَ بِهَذَا اَلْإِسْنَادِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَسْعُودٍ قَالَ وَجَدْتُ بِخَطِّ جَبْرَئِیلَ بْنِ أَحْمَدَ حَدَّثَنِی اَلْعُبَیْدِیُّ مُحَمَّدُ بْنُ عِیسَى عَنْ یُونُسَ بْنِ عَبْدِ اَلرَّحْمَنِ عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ : سَتُصِیبُکُمْ شُبْهَهٌ فَتَبْقَوْنَ بِلاَ عَلَمٍ یُرَى وَ لاَ إِمَامٍ هُدًى وَ لاَ یَنْجُو مِنْهَا إِلاَّ مَنْ دَعَا بِدُعَاءِ اَلْغَرِیقِ قُلْتُ کَیْفَ دُعَاءُ اَلْغَرِیقِ قَالَ یَقُولُ یَا اَللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ یَا مُقَلِّبَ اَلْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَى دِینِکَ فَقُلْتُ یَا اَللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ یَا مُقَلِّبَ اَلْقُلُوبِ وَ اَلْأَبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَى دِینِکَ قَالَ إِنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ مُقَلِّبُ اَلْقُلُوبِ وَ اَلْأَبْصَارِ وَ لَکِنْ قُلْ کَمَا أَقُولُ لَکَ یَا مُقَلِّبَ اَلْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَى دِینِکَ.

*کمال الدین و تمام النعمه / الجزء الثانی / الروایات الوارده عن النّبی صلّى اللّه علیه و آله و الأئمه المعصومین علیهم السّلام فی وقوع الغیبه للإمام المهدی علیه السّلام / باب ما روی عن الصادق جعفر بن محمد علیه السّلام من النص على القائم علیه السّلام و ذکر غیبته و أنه الثانی عشر من الأئمه علیهم السّلام.

ترجمه: عبد اللّٰه بن سنان گوید امام ششم فرمود یکدوران اشتباهى بشما رخ دهد و بى‌امام هدایت و پیشواى عیان بمانید و در این دوران کسى نجات نیابد مگر آنکه دعاى غریق بخواند عرضکردم دعاى غریق چگونه است‌؟فرمود میگوئى اى خداى بخشنده اى مهربان اى گرداننده دلها دلم را بر دینم بر جا گذار من گفتم اى خدا اى گرداننده دلها و دیده‌ها دلم را بر دینت ثابت دار،فرمود براستى خداى عز و جل مقلب القلوب و الابصار است ولى چنانچه من بتو گفتم بگو یا مقلب القلوب ثبت قلبى على دینک. (کمال الدین ترجمه کمره ای).

همچنین دعای غریق در کتاب «بحارالانوار» جلد ۵۲ صفحه ۱۴۹ و کتاب «اعلام الوری باعلام الهدی» و کتاب «الغیبه» شیخ نعمانی نیز آمده است.

شرح مختصر آیت الله حاج‌آقا مجتبی تهرانی بر این روایت

مرحوم آیت الله حاج‌آقا مجتی تهرانی(ره) در شرح این روایت فرمودند: عبدالله بن سنان از اصحاب بزرگوارامام صادق (ع) در روایتی از ایشان نقل میکند که: «سَتُصِیبُکُمْ شُبْهَهٌ»، میخواهم اینجا نکتهای را عرض کنم، در زمان غیبت امام زمان (عج) چون این روایت از امام صادق(ع)، خطاب به عبدالله بن سنان هست، چه بسا در زمان ائمّه(ع)، اگر انسان دسترسی به آنها پیدا نکند، آنهم همین حکم را داشته باشد.

فرض کنید زمان امام صادق(ع) کسی دستش به امام نمیرسد. نسبت به امام زمان (عج)، چون ایشان غیبت دارد، به این معنا که به حسب ظاهر دیگر دسترسی هیچکس به ایشان مقدور نیست، در اینجا دعاهایی برای تعجیل در فرج وارد شده است که اسمش را دعاهای فرج می‌گذاریم و دستور دادهاند که بخوانید تا خداوند در فرج حضرت تعجیل بفرمایند. دعاهای متعدد داریم، مثلاًًً دعای «اللهم کن لولیک الحجۀ بن الحسن…». این دعاها برای تعجیل در فرج است.

مطلب اساسی در این روایت این است که حضرت فرمودهاند: در زمان غیبت، که دسترسی به امام نداری، گاهی در ذهنت راجع به امام شبهه پراکنده میکنند. اینطور نیست؟ ریشه کار را میخواهند بزنند. در اینجا حضرت میگوید من یک دعایی یادتان میدهم که اگر این دعا را بخوانید، این شبهه ها در شما اثر نمیکند. دو، سه تا جمله بیشتر نیست، این دعا را بخوان که این شبهه ها در تو اثر نکند. یعنی در اعتقادات به امام حاضر زندهای که دستت به او نمیرسد، سفت پابرجا بمان.

حضرت میفرماید: به زودی به شما یک سری شبهه اصابت میکند که در این موارد دستتان به امام نمیرسد، و آن این است که: «بِلَا عَلَمٍ یُرَى». علم یعنی راهنما، آن وقتها راهنما به صورت پرچم بود. آن کسیکه راه را گم میکرد، آن پرچم را میدید و راه را پیدا میکرد. «بِلَا عَلَمٍ یُرَى وَ لَا إِمَامٍ هُدًى»، و بدون امامی که شما را هدایت کند تا شبهه ها را ببینید و دیگر شبهه نکنید.

حضرت میفرمایند: چنین وقتی به شما خواهد رسید که به ایندو دسترسی ندارید. «لَا یَنْجُو مِنْهَا إِلَّا مَنْ دَعَا بِدُعَاءِ الْغَرِیقِ»، از این شبهه ها نجات پیدا نمیکند، مگر کسی که دعای غریق را بخواند. یعنی یک چنین آدمی مثل کسی میماند که بهاصطلاح ما در آب افتاده و دارد غرق می شود، میخواهد کسی دستش را بگیرد، «لَا یَنْجُو مِنْهَا إِلَّا مَنْ دَعَا بِدُعَاءِ الْغَرِیقِ».

عبدالله بن سنان میگوید به آقا عرض کردم: «وَ کَیْفَ دُعَاءُ الْغَرِیقِ»، آقا به من بگوئید دعای غریق چیست؟ «قَالَ(علیهالسلام) تَقُولُ»، حضرت میگوید: این را بگوئید: «یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ»، دو جمله است، جمله اوّل؛ نامهای مقدس الهی است، «یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ»، جمله دوم؛ «ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَى دِینِکَ»، خدا دستم را بگیر، دلم را بر دینت پابرجا بدار که این شبهه ها بر من اثر نکند.

عبدالله بن سنان میگوید: آقا این جملات را فرمودند بعد من بلافاصله گفتم: «فَقُلْتُ یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْاَبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَى دِینِکَ»، در دعای آقا تصرّف کردم، چون آقا گفتند بگو:«یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَى دِینِکَ»، دعایی که آقا گفتند این بود. من «وَ الْاَبْصَارِ» را اضافه کردم. گفتم: «یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْاَبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَى دِینِکَ».

حضرت رو کردند به من فرمودند: «فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ مُقَلِّبُ الْقُلُوبِ وَ الْاَبْصَارِ»، درسته خدا مُقَلِّبُ الْقُلُوبِ وَ الْاَبْصَارِ است، امّا این جملاتی را که من میگویم، بگو و از خودت عبارت اضافه نکن. «وَ لَکِنْ قُلْ کَمَا اَقُولُ یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَى دِینِکَ»، این ابصار را دیگر در آن نگذار. این روایت، روایت بسیار زیبایی بود و دستورالعمل هم داده بود. این روایت را خواندم که دوستان چیزی یاد بگیرند، برای اینکه از نظر اعتقاداتتان خیلی مؤثّر است.

توصیه حاج آقا مجتبی تهرانی به خواندن دعای غریق

شفّاف میگویم: برای اینکه در زمان غیبت امام زمان(عج)، یک سری شبهات در شما اثر نکند، دستور این است. سند روایت هم خیلی خوب است. پس هر روز بگویید: «یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَى دِینِکَ»، دو سه ثانیه هم بیشتر طول نمیکشد. لذا اینرا هر روز بخوانید تا دلتان به امام زمان(عج)، قرص شود.

پدیدآورنده:

به کوشش: امیرمحسن سلطان احمدی

www.soltanahmadi.ir