ارادت حاج آقا مرتضی تهرانی به امام رضاع و توصیه های زیارتی

به مناسبت شهادت امام رضا(ع) درباره سیره و ارادت مرحوم آیت الله حاج آقا مرتضی تهرانی از اساتید برجسته اخلاق شهر تهران به امام رضا(ع) با فرزندشان گفتگو نمودم که مشروح آن و توصیه های آن عالم فقید در این زمینه در ادامه می آید.

بسم رب المهدی(عج)

به گزارش پایگاه اینترنتی دست نوشته های معارفی امیرمحسن سلطان احمدی(سلطان احمدی دات آی آر): یکی از سیره های اخلاقی و تربیتی عالمان و بزرگان دین، زیارت بارگاه ملکوتی امام هشتم حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام است. آن بزرگواران در هر فرصتی به زیارت آرامگاه آن امام رئوف و شمس الشموس(ع) می شتافتند و از رهگذر فیض زیارت، دل و جان خود را سیراب می ساختند.

در بین این عالمان عامل و معلمین اخلاق شهر تهران، مرحوم آیت الله «حاج آقا مرتضی تهرانی» نیز به تأسی از دیگر بزرگان و عالمان دین ارادت خاصی به امام رضا(ع) داشتند و همواره مشتاق زیارت این امام عزیز بودند که بعد از شوق این زیارت در جوار حرم مطهر امام رضا(ع) دعوت حق را لبیک گفتند.

از این رو به مناسبت سالروز شهادت امام رضا(ع)  با حجت الاسلام و المسلمین «عبدالعلی تهرانی» فرزند این عالم فقید درباره سیره عملی ایشان در زیارت امام رضا(ع) و ارادت وی به حضرت گفتگو نموده ام که مشروح آن در ادامه می آید.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
گفتگو: امیرمحسن سلطان احمدی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

مرحوم والدتان آیت الله حاج آقا مرتضی تهرانی چه ارتباط و ارادت خاصی با امام رضا(ع) داشت؟

حجت الاسلام عبدالعلی تهرانی: ارتباط مرحوم پدرمان آیت الله حاج آقا مرتضی تهرانی با اهل بیت(ع) مثل بقیه علمای بزرگوار که بسیار علاقمندی وجود داشته ایشان هم این ارتباط را داشته اند و نسبت به آقا امام رضا(ع) احساس دلتنگی برای ایشان ایجاد می شد.

خصوصا اگر امکان تشرف به مشهد مقدس نداشتند و یا اینکه ارتباط روحی نمی توانستند با حضرت رضا(ع) برقرار کنند به شدت دلتنگ امام رضا(ع) می شدند.

همین اواخر عمرشان که شرایط مختلفی بوجود آمده بود و کسالت و بیماری ایشان باعث شده بود موفق به تشرف به مشهد مقدس نشوند، به من می گفتند: من خیلی دلم برای امام رضا(ع) تنگ شده است و دوست دارم به مشهد مقدس و زیارت امام رضا(ع) بروم.

آیا این ارتباط و دل تنگی حاج آقا مرتضی تهرانی برای امام رضا(ع) فقط مختص در مشهد بود؟

حجت الاسلام عبدالعلی تهرانی: این ارتباط ایشان با امام رضا(ع) محدود به رفتن به مشهد مقدس نبود. این طور نبود که فقط مشهد مقدس رفتند این ارتباط معنوی با امام رضا(ع) وجود داشته باشد، بلکه همان ایامی که در تهران بودند هم همان ارتباط معنوی را با امام رضا(ع) داشتند و همین توسلات و درخواست ها از آقا علی بن موسی الرضا(ع) را آنجا نیز داشتند ولی رفتن به مشهد مقدس برای ایشان خیلی ارزشمند بود.

حاج آقا مرتضی تهرانی در هنگام تشرف به حرم امام رضا(ع) معمولا به کدام رواق ها می رفتند و با امام ارتباط می گرفتند؟

حجت الاسلام عبدالعلی تهرانی: وقتی مشهد مقدس مشرف می شدند، در قدیم که شرایط جسمی مناسبتری داشتند به صحن اصلی می رفتند و گوشه ای کنار ضریح می نشستند و مشغول دعا و زیارت خواندن بودند. اما بعدها که مشکل قلبی برای ایشان پیش آمد در رواق و صحنی که نزدیک و مقابل ضریح بود می نشستند و از آنجا دعا می خواندند.

معمولا در تشرف به حرم امام رضا(ع) حاج آقا بیشتر چه ادعیه و زیاراتی را می خواندند؟

حجت الاسلام عبدالعلی تهرانی: در ابتدا حتما اذن دخول را می خواندند و بعد وارد می شدند. چون آن مضامینی که اذن دخول دارد آن مضامین ارزشمندی است و ایشان آن احترام را برای ورود می گذاشتند.

بعد دعاهایی که ایشان در زیارت امام رضا(ع) می خواندند محدود به زیارت جامعه کبیره بود و بسیار هم نسبت به زیارت جامعه کبیره اهتمام داشتند و برای امور دنیایی و دعاهای مختلف دعای عالیه المضامین را می خواندند و اصرار داشتند که در دعای عالیه المضامین دعاهایی است که در آن تقریبا همه مضامین و درخواست های یک انسان مومن در آن هست.

و به ما هم توصیه به دعای عالیه المضامین، نماز جعفر طیار هم می نمودند و خودشان هم به آن اهتمام داشتند.

چه ادعیه و زیارتنامه ای را حاج آقا مرتضی تهرانی به مردم توصیه می کردند که در تشرف به حرم امام رضا(ع) بخوانند؟

حجت الاسلام عبدالعلی تهرانی:  اولا توصیه به زیارتی می نمودند که از دل بر بیاید نه اینکه زیارتی که تعداد مشهد رفتن زیاد باشد. و دوم اینکه بعضی ها تصور می کنند که اگر من به زیارت رفتم باید تمام دعاهای مفاتیح که درباره امام رضا(ع) هست را بخوانم و بعد خودم را حتما به ضریح مطهر برسانم تا زیارتم قبول شود، که ایشان این شیوه را شیوه زیارت امام نمی دانستند و می فرمودند زیارت آن زیارتی است که شما زیارت و دعایی را که می خوانید بدانید دارید به حضرت چه می گویید حالا این دعا و زیارت چند خط باشد ولی مهم فهمیدن و با معرفت زیارت کردن است.

شما اگر تمام آن دعاهایی که مربوط به امام رضا(ع) است را تند تند بخوانید و بعد هم نفهمید چه گفتید این فایده ندارد مهم فهمیدن آن است.

من یادم هست زمانی که کوچک بودم و در زیارت خواندن ها خسته می شدم، ایشان می فرمود شما نمی خواهد زیارت جامعه کبیره بخوانید، در صورتی که من بسیاری از فرازهای جامعه کبیره را که حفظ شدم از خواندن مرحوم پدر بود ولی ایشان می فرمود به جای زیارت جامعه کبیره شماها زیارت جامعه صغیره را با معنی که زیر آن است بخوانید، همین برای شما کافی است. چون با معنی و با فهمیدن این زیارت جامعه صغیره را اگر بخوایند با ارزش تر از خواندن این زیارت جامعه کبیره برای شماها است.

حالات ایشان در زیارت امام رضا(ع) چگونه بود؟

حجت الاسلام عبدالعلی تهرانی: آن چیزی که در کلیه افرادی مثل آیت الله حاج آقا مرتضی تهرانی خیلی نمود داشت، آن ارتباط بریده شده با حضرت بود؛ یعنی ایشان در زیارت از دیگران بریده شده بودند و در حرم که می نشستند و دعا می خواندند و با حضرت صحبت می کردند واقعا با حضرت صحبت می کردند و روی این خیلی زحمت کشیده بودند و این خاصیت همه علمایی است که در این مسیر حرکت می کنند.

بعد از اینکه کیلومترها طی مسیر نموده و به زیارت آمدید چه توصیه ای آنجا به شما و دیگران می نمودند؟

حجت الاسلام عبدالعلی تهرانی: بعضی تصورشان این است که ما کار داریم و باید برای حل کارمان به مشهد مقدس و زیارت امام رضا(ع) برویم و خواسته خود را از امام رضا(ع) بخواهیم که حضرت واسطه بین ما و خدا شود، اما برداشت ایشان برعکس این بود.

برداشت حاج آقا مرتضی از زیارت مشهد این بود که وقتی امام رضا(ع) ما را به زیارتش دعوت کرده است حتما یک چیزی می خواهد به ما بدهد که ما را به مشهدش دعوت کرده است و می فرمودند وقتی شما به مشهد و زیارت امام رضا(ع) آمدید بدانید که حتما امام رضا(ع) یک چیزی می خواهد به شما بدهد که برنامه هایت آماده شده و به زیارت آمده اید.

در آن اوایل ما آن جور فکر می کردیم و بعد که پدر این چنین به ما یاد دادند ما نیز با این دید خدمت حضرت مشرف می شدیم و همان را می گفتیم که آقا ما را دعوت کردید چه چیزی می خواهید به ما بدهید، حالا اگر می شود بیشتر هم عنایت کنید.

آیا حاج آقا ایام خاصی به زیارت امام رضا(ع) مشرف می شدند؟

حجت الاسلام عبدالعلی تهرانی: ایشان ایام خاصی را برای زیارت امام رضا(ع) مقید نبودند، ولی هر وقت دل تنگ امام رضا(ع) می شدند به مشهد مقدس می رفتند، حالا این سفر حتی دو یا سه روز باشد، ایشان می رفتند.

نکته پایان اگر مطلبی هست بفرمایید.

حجت الاسلام عبدالعلی تهرانی: در پایان امیدوارم که همه دوستان اهل بیت(ع) روز به روز ارتباطشان با این ائمه معصومین(ع) بیشتر شود، که این بیشتر شدن ارتباط حتما باعث عاقبت بخیری خواهد شد.

مروری کوتاه بر زندگی مرحوم آیت الله حاج آقا مرتضی تهرانی

آیت‌الله  حاج آقا مرتضی تهرانی از اساتید برجسته حوزه علمیه تهران، فقیه و استاد عامل اخلاق بودند که نفوس فراوانی را تربیت نمودند، معظم له برادر بزرگ مرحوم حاج آقا مجتبی تهرانی بودند که هر دو از محضر امام خمینی(ره) بهره برده بودند.

آیت‌الله حاج‌آقا مرتضی، دوره سطح علوم حوزوی را در نوجوانی گذراند و در سن ۱۸ سالگی با مهاجرت به قم در زمره جوان‌ترین شاگردان درس خارج آیت‌الله‌العظمی بروجردی و امام خمینی (ره) قرار گرفت. او در طول سالیان اقامت در قم همپای دوست صمیمی‌اش مرحوم حاج‌آقا مصطفی خمینی از مائده حکمت، معرفت و اخلاق امام خمینی (ره) بهره‌مند شد؛ حتی در برخی تابستان‌ها که امام در روستای امام‌زاده قاسم تهران مستقر می‌شد، از محضر امام بهره می‌برد.

همچنین عشق و علاقه به امیرالمومنین علیه السلام، حاج‌آقا مرتضی را در نیمه دوم دهه ۴۰ به نجف اشرف کشاند، وی بعدها به ایران بازگشت و امام جماعت مسجد میرزا موسی واقع در بازار تهران شد و به بازاریان درس اخلاق می‌داد و پنج شنبه ها نیز در حسینیه خودشان درس اخلاق بود که مورد استقبال واقع می شد.

سرانجام این دل تنگ امام رضا(ع) حضرت آیت‌الله حاج آقا مرتضی تهرانی شنبه، ۳۰ تیرماه ۱۳۹۷ در جوار مطهر حضرت رضا(ع) که به قصد زیارتشان آمده بود، به لقاءالله پیوست، پیکرش بعد از طواف در حرم مطهر رضوی، به تهران منتقل و روز دوشنبه، اول مرداد از مقابل منزل ایشان تشییع و طبق وصیت به کربلای معلی منتقل شد و روز چهارشنبه، سوم مرداد ماه در قبرستان وادی‌السلام واقع در ۶ کیلومتری کربلای معلی آرام گرفت.

پدیدآورنده:

به قلم: امیرمحسن سلطان احمدی

www.soltanahmadi.ir