انواع بلا و گناه و راه کسب حسنات در بیان آیت الله توکل

[box type=”shadow” ]آیت الله توکل با اشاره به انواع بلاها و اقسام گناهان به راه پاک شدن گناه پرداختند و گفتند: سه راه در دنیا وجود دارد تا این گناه پاک شود و آن را انسان با خود به برزخ و قیامت نبرد و اگر پاک نشد فقط یک راه باقی می ماند.[/box]

دست نوشته های معارفی امیرمحسن سلطان احمدی (سلطان احمدی دات آی آر): حضرت آیت الله سید رحیم توکل استاد اخلاق و درس خارج حوزه علمیه قم شامگاه شنبه ۵ آبان ماه ۱۳۹۷ در مراسم عزاداری دهه دوم ماه صفر در مسجد النبی(ص) نارمک تهران به ایراد سخن پرداختند و معظم له در این جلسه به انواع بلاها و علت آن و همچنین اقسام گناهان و راه های پاک شدن گناه سخن گفتند.

اینک در ادامه گزیده یاداشت هایم از بیانات معظم له را در ادامه تقدیم شما معارف جویان عزیزی که امکان حضور در این جلسه را نداشتید می نمایم تا بدین طریق شما نیز بهره مند از این جلسه گردید.

گزیده بیانات آیت الله توکل در این جلسه به شرح زیر است:

آیت الله سید رحیم توکل در این جلسه فرمودند:

وقتی بلایی بر انسان نازل می شود منشا این بلا چیست؟ و خداوند عالم در دادن این بلا چه هدفی را دنبال می کند؟

انواع بلاها / نوع اول بلا  عقوبتی

به طور اجمال سه نوع بلا وجود دارد که نوع اول بلاهای عقوبتی منشا گناهان انسان است که یکی شخصیت انسان در محضر خدا ادب را رعایت نکرده و خداوند عالم بلا را نازل می کند تا این فرد غافل متنبه بشود و از گناه دست بردارد

نوع دوم بلا / ترفیعی

دوم بلاهای است که این بلا علت و منشا آن اخلاص و ایمان بالا وعملکرد خوب افراد است که خداوند عالم بلا نازل می کند تا به برکت این بلا انسان ترفیع درجه نصیبش شود. بنابراین بلا برای صالحان و خلصان امت، انبیاء از نوع دوم بلاها است.

نوع سوم بلا / تطهیری

و اما نوع سوم بلاها تطهیری است که انسان در دنیا گناهانی انجام داده و این گناه در نامه اعمال ثبت شده ولی منتهی انسان یک عملکرد درستی را انجام داده است؛ مثلا واجبی را سابق انجام نمی داده اما الان می خواهد انجام دهد، یا گناهانی را سابق انجام می داده ولی دیگر انجام نمی دهدف و یا یک عمل خوب از او سر می زند که خداوند به خاطر این عمل خوب بر او بلا نازل می کند تا در این دنیای حقیر گناهانی که قبلا از او صادر شده است پاک شود و گناهان او به عالم برزخ که عالم عزین و عالم قیامت که عالم اعظم است نرود و چون خداوند این انسان را دوست دارد می خواهد گناهانش در همین دنیای که عالم حقیراست، پاک شود.

سه راه پاک شدن گناه در دنیا

بنابراین انسان در این مسیری که در دنیا می رود و در این حیات و زندگی اش در دنیا چنانچه از او گناهی صادر شود او سه راه دارد تا در همین عالم دنیا این گناه را پاک کند، که اگر این گناه در این عالم دنیا پاک نشود، فقط یک راه برای پاک شدنش قبل از ورود به برزخ وجود دارد.

راه اول پاک شدن از گناه / توبه

اما سه راهی که در دنیا می تواند این گناه را پاک کند، راه اول آن این است که انسان از آن گناه توبه کند که راه آسانی نیز هست که انسان با توبه به خاطر گناهی که انجام داده از خداوند عذرخواهی می کند که به برکت توبه گناه پاک می شود اما این توبه شرایطی در انواع گناهان که حق الله و حق الناس است دارد.

حقیقت توبه و علامت آن چیست؟

هر چند توبه یک بحث مفصلی دارد و خیلی هم لازم است اما اجمالا توبه حقیقت آن این است که انسان از کرده کار خود نادم باشد. و در روایات هم درباره توبه گفته اند که توبه ندامت انسان است.

پس اگر انسان نادم شد این ندامت او پای توبه می آید، اما این ندامت باید یک علامتی هم داشته باشد. مثلا وقتی انسان مریض است یا سالم است یک علامتی وجود دارد که می گویند این انسان سالم یا مریض است و اینجا هم وقتی می گویند فرد توبه کرده است یک علامتی این توبه دارد که فرد نادم شده و علامت آن هم این است که حقیقتا و جدا دیگر این فرد به این گناه بر نمی گردد و آن را انجام نمی دهد. اجمالا این معنی توبه و علامت آن است.

بنابراین اگر واقعا در محضر خدا نادم شدید علامت آن این است که دیگر به سوی گناه بر نمی گردید و این علامت توبه و ندامت از گناه است. اما گناهانی که ما انجام می دهیم دو دسته هستند که یک دسته حق الله و دسته دوم حق الناس است که علاوه بر توبه اگر حقی وجود دارد باید حق ادا شود تا گناه پاک شود و گرنه با توبه خالی گناه پاک نمی شود، که در ادامه به آن اشاره می شود.

راه دوم پاک شدن از گناه/ انجام حسنات

اما راه دوم پاک کردن گناه این است که انسان اعمال صالح و حسنه ای از خود انجام می دهد و با حسنات فراوان یک سیل بنیان کن درست می کند و گناه را با آن از بین می برد و پرونده گناه خود را از این طریق صاف می کند. قرآن هم به صراحت می فرماید: « إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ».

راه سوم پاک شدن از گناه / بلاها

و راه سوم پاک کردن  گناهان در این دنیا این است که از راه بلاها خداوند آن گناه را پاک می کند. خداوند با بلا انسان را چنان در منگنه بلا قرار می دهد تا به بلا آن گناهان پاک شود.

اقسام گناهان / حق الله + حق الناس

ایمان را به دل کسی وارد کردن مشکل است، اصلا خیلی ها به وادی ایمان نیامده اند حتی مسلمان هستند اما مسلمان واقعی نیستند ولی اگر کسی به ایمان رسید دیگر گناه نمی کند و می داند گناه او را بیچاره می کند.

اما گناهانی که از ما سر می زند و ما آن گناه را مرتکب می شویم دو قسم است، که یک قسم آن حق الله و قسم دیگر آن حق الناس است که حق الله دو مصداق دارد و حق الناس نیز سه مصداق دارد، که در مجموع ۵ مصداق است که هر کدام نیاز به توبه مخصوص به خودش را دارد.

مصادیق گناهان حق الله

مصداق اول گناهان حق الله / نافرمانی بدون دین

اما درباره حق الله گفتیم این گناهانی که مربوط به حق الله است دو مصداق دارند. مصداق اول این است که انسان فرمان خداوند را نافرمانی می کند و آن فرمان را زیر پا می گذارد ولی دینی متوجه انسان نیست. مثلا انسان شرب خمر می کند، در چنین گناهانی که مربوط به حق الله است در این مصداق اول انسان همین که توبه واقعی همراه با ندامت انجام دهد و دیگر به این گناه بر نگردد این گناه پاک می شود.

مصداق دوم گناه حق الله / نافرمانی همراه با دین

اما مصداق دوم گناهان حق الله گناهی است که انسان نافرمانی خدا را مرتکب شده است ولی دینی نیز بر گردن او وجود دارد، مثلا نافرمانی خدا را کرده و نماز نخوانده یا روزه نگرفته است که علاوه بر نافرمانی خدا دینی نیز برگردنش است و آن نماز و روزه است. حالا برای بخشیده شدن چنین گناهی باید توبه همراه با ندامت داشته باشد و گفتیم که علامت توبه هم ندامت و برنگشتن به آن گناه است و علاوه بر آن باید دین را نیز ادا کند مثلا نمازی نخوانده باید آن نماز را هم بخواند تا آن گناه پاک شود.

مصادیق گناهان حق الناس

همانطور که گفته شد قسم دیگر گناهان مربوط به حق الناس است که جنبه مردم را دارد و این گناه حق الناس سه قسم دارد.

قسم اول گناهان حق الناس / جنبه مالی و راه پاک کردن آن

حق الناس در جنبه مالی این است که انسان مال مردم را به هر نحوی خورده است و به مردم ضربه مالی زده است. حالا برای پاک کردن این گناه لازم است اول توبه همراه با ندامت انجام دهد و علامت توبه هم ندامت باید در او باشد، و سپس باید ادای مال را انجام دهد و آن مال را به صاحبش بر گرداند و تا پول طلبکار را ندهد این گناه پاک نخواهد شد.

حالا به فرض کسی مال کسی را گرفت و خواست رد کند و به او بپردازد در اینجا حق ندارد بگوید من از شما این مال را برداشتم یا دزدی کردم، آبروی مومن خیلی مهم است باید ناشناخته و بدون معرفی پول را به صاحبش برگرداند.

بنابراین اگر فرد طلبکار زنده است باید برود و به خودش بدهد و اینجا نمی شود برود و رد مظالم کند، اما اگر آن فرد فوت کرده باز هم باید برود به ورثه او بدهد و اما اگر آن فرد نبود و نتوانست او را پیدا کند اینجا باید مقدار پول را رد مظالم کند و نکته مهم اینکه باید پول را بر اساس زمان کنونی حساب کند.

خداوند فقط حق الله را می بخشد اما مال مردم را نمی بخشد و باید خود مردم آن را ببخشند، حتی شهدای عزیز هم اگر حق الناسی به ذمه دارند پای آنها هم در این موضوع گیر است و چیزی نیست که قابل بخشش باشد، مگر اینکه ادا شود.

قسم دوم گناه حق الناس/ جنبه آبرو و راه پاک کردن آن

قسم دوم گناهان حق الناس جنبه آبروی مردم است، مثلا کسی باید آبروی فردی را با تهمت زدن، با غیبت کردن، با توهین کردن ببرد و هر آنچه مربوط به آبروی مردم می شود را شامل می شود.

متاسفانه خیلی از مردم غیبت کردن یا تهمت زدن برای آنها آسان و عادی است اما همین کار آنها باعث می شود آبروی انسانی دیگر برود که در مورد گناه غیبت در روایات آمده که غیبت از زنا هم بدتر است.

در این باره از پیامبر(ص) پرسیدند که چرا غیبت از زنا بدتر است؟ حضرت فرمودند چون در زنا دو فرد کثیف هر دو راضی به انجام این گناه هستند اما در غیبت فقط یک نفر راضی به گفتن آن است و فرد دیگر ناراضی است و هیچ کسی هم نیست که راضی باشد که آبروی او را ببرند، بنابراین با غیبت یک آبروی ۵۰ ساله را به باد می دهد.

ساختن یک خانه ۴ الی ۵ سال طول می کشد اما برای خراب کردن آن دو روز هم کافی است که کامل آن را تخریب کرد، و تهمت و غیبت هم با انسان چنین می کند.

حالا راه توبه و پاک کردن این گناه که آبروی انسانی را برده اید، این است که اول انسان توبه همراه با ندامت انجام دهد و دوم باید برود و از آن فرد حلالیت بگیرد تا او را حلال کند و این گناه پاک شود.

و اما اگر آن فرد حلال نکرد شما باید آن فرد را در کارهای خیری که انجام می دهید شریک کنید، مثلا اگر نمازی می خوانید، صدقه ای می دهید، به زیارتی می روید باید آن فرد را در جمیع این کارهای خیر شریک کنید، تا این کارهای خیر این قدر جمع شود تا آن گناه را پاک کند.

منتهی اما چرا عاقل کند کاری که باز آرد پشیمانی! چرا نباید زبان را کنترل کرد که مرتکب چنین گناهی بشوید و بعد هم فرد شما را هم حلال نکند و خود را گرفتار کنید، قبل از حرف زدن فکر کنید چه می گویید.

جوانی بود که به خانمی تهمت زد و آن خانم هم به او گفت هرگز از تو نمی گذرم. جنگ شد و این جوان به جبهه رفت و آنجا شهید شد، و مردم آمدند نزد این زن گفتند این جوان شهید شده و شما هم او را حلال کنید و باز گفت حلال نمی کنم؛ خود این خانم می گوید یک شب در عالم رویا دیدم در آسمان ها باز شده و دو تا ملک این شهید را آورند پایین مقابل من و مرتبط این شهید مرا نگاه می کرد و حتی مجاز به صحبت کردن هم نبود و با نگاه به من فهماند که مرا حلال کن اما وقتی نگاهم به نگاهش افتاد یاد آن تهمت افتادم و گفتم هرگز حلالت نمی کنم تا این را گفتم دوباره او را بالا بردند. بنابراین حق الناس این قدر مهم است که شهید فی سبیل الله هم باشید حق الناس جای خودش محفوظ است و پای شما گیر است.

همه این ها به خاطر کنترل نکردن زبان است، اصلا فرق عاقل وجاهل در این است که عاقل اول فکر می کند بعد حرف می زند، اما جاهل اول حرف می زند بعد فکر می کند. و راه درمان این گناه هم کنترل زبان است.

قسم سوم گناه حق الناس / جنبه اعتقادی  و دینی مردم

قسم سوم گناهان حق الناس این است که انسان با رفتار و کارهایش باعث می شود فردی را بی دین کند و به اعتقادات دینی او ضربه بزند، یا در جنبه اعتقادی در ذهن آن فرد شبهه وارد می کند و او را به اسلام بدبین می کند.

چند صد هزار شهید رفتند و زنان بیوه و کودکان یتیم شدند تا امروز مسئولی در نظام اسلامی پشت میزی بنشیند اما این مدیر مسئول با رفتار و کارهایش کاری را می کند که مردم به اسلام و انقلاب بدبین و حتی دین زده بشوند و این گناه به گردن این فرد مسئول است، بنابراین اگر امروز را فردایی هست که یقینا هست خدا با خیلی ها کار دارد.

طرف هر گناهی را انجام می دهد بعد هم می گوید خدا ارحم الرحمین است، اگر می گویید خدا رحیم است و کریم است ولی همین خدای رحیم فرموده من رحیم هستم در مقابل منتقم و قهار هم هستم. اگر یک نگاه به یا رحیم می کنید یک نگاه هم به یا منتقم هم بیندازید، چرا فقط یک طرف را نگاه می کنید.

دنبال اعمالی باشید که باعث کسب درجات و حسنات و محو گناهان می شود

انسان باید دنبال عملی باشد که هم درجه معنوی او بالا برود و هم اینکه حسنات او نیز بالا برود و در مقابل گناهان او نیز پاک شود.

مثلا همین که مسجد می آیید، مسجد خانه خدا است و شما در خانه خدا هستید و مهمان خدا شده اید و خدا هم از مهمانش پذیرایی می کند، بنابراین هر نفسی که در مسجد می کشید ۱۰ ثواب، ۱۰ درجه معنوی، ۱۰ ریزش گناه نصیب شما می شود و این آقایی خدا است.

کسب حسنات و محو گناهان با قرائت قرآن

یا اینکه قرآن که قرائت می کنید هر لفظی از قرآن که تلفظ شود که برخی از کلمات قرآن و حرف های آآن در کتابت می آید ولی در تلفظ نمی آید الله الصمد الف و لام در کتابت می آید اما در تلفظ نمی آید هر حرفی از قرآن که به  تلفظ بیاید و معنای آن را هم نداند مثلا گفته قل هو الله احد قل یک کلمه است و دو حرف دارد هو یک کلمه و دو حرف دارد الله یک کلمه و چهار حرف دارد احد یک کلمه و سه حرف دارد و در مجموع قل هو الله احد ۴ کلمه است که ۱۱ حرف دارد که اگرانسان معنا را هم بلد نباشد و فقط بلد است بخواند همین خواندن باعث می شود به هر لفظی یک درجه، یک ثواب و یک محو گناه به او بدهند اما اگر معنا را بداند به هر لفظی ۱۰ درجه، ۱۰ ثواب و ۱۰ محو گناه به او می دهند.

شما همین امشب که از مسجد به سمت منزل می روید همین سوره توحید را چند صد بار تا منزل بخوانید که چند صد درجه و ثواب و محو گناه به شما می دهد.

اجمالا به وزن کره زمین طلای ناب به شما بدهند و آن را به شما بدهند و آن را در یک کف ترازو بگذارند و آن طرف هم یک درجه از بهشت رابه شما بدهند و آن را در یک کف دیگر ترازو بگذارید آن یک درجه ارزشش بیشتر و با ارزش تر است.

اگر از اوصاف بهشت بدانید کسی سر جایش بند نمی شود بهشت یک مهمانسرا و میزبانش خدای عالم است و با قدرت بی نهایت می خواهد از بنده مومن مهمانش پذیرایی کند دنیا اشغال دان هست

راه چهارم پاک شدن گناه بعد از دنیا

الان یک صحنه سکرات مرگ در انتظار همه ما است که اگر در دنیا و سه راهی که در ابتدا عرض شد گناهان انسان پاک نشد، در سکرات مرگ پاک می شود و اگر اینجا هم پاک نشد مرحله بعد در قبض روح پاک می شود و باز اگر پاک نشد دیگر به اجبار انسان با بار گناه وارد عالم برزخ شده است.

حالا اگر در عالم برزخ گناه انسان پاک نشد او با این گناه وارد عالم قیامت شده است و اگر آنجا هم گناه پاک نشد در آخر کار او را به جهنم می برند و از کرامت خداوند عالم این است که می خواهد بنده اش از گناه پاک شود و جهنمی نشود.

و یک نکته این که هر چه به سر ما می آید همه از کارها و کاشته های خود ما است و هر کاری انجام دادیم و هر حرفی را گفتیم و نگاه به بعدش نکردیم و مرتبط گفتیم خدا کریم و رحیم است اما آخر این چنین گرفتار شدیم.

هر روز یک گناه!

اگر خیلی اهل تقوا و مراعات باشید و روزی فرضا فقط یک گناه مرتکب شوید در هفته می شود ۷ گناه و در ماه می شود ۳۰ گناه و در سال ۳۶۵ گناه؛ حالا تا الان از زمان بلوغ چند سال عمر کرده ایم و با این بار گناه به فرض هر سال ۳۶۵ گناه چگونه می خواهیم به قبر برویم.

عزیزان فکری به حال خود بکنید، بدانید یک لحظه فکر کردن از یک شب عبادت بالاتر است، فکر کنید ببینید بینی و بین الله چکار کرده اید و اعمال شما چگونه است؟

هر ماه مبلغی رد مظالم بدهید

اصلا هر ماه یک مقدار از بدهی حق الناس مالی را پرداخت کنید و اگر کسی را هم طلبکار نمی دانید و نمی شناسید آن را رد مظالم بدهید، چنانچه دینی به گردن شما باشد ادا می شود و اگر نباشد ثواب نصیبتان می گردد.

و این نکته را هم بدانید که ورثه به یاد شما نخواهند بود، همانطور که شما به یاد مرده های خود در طول سال نیستید یا کم هستید ورثه هم یادتان نخواهند بود، اصلا دعا کنید سر ارث دعوا نکنند بقیه پیش کش آنها باشد، و سعی کنید تا زنده هستید پرونده خود را صاف کنید.

پدیدآورنده:

به قلم: امیرمحسن سلطان احمدی

www.soltanahmadi.ir