عاقبت بخیری و عوامل آن در بیان حجت الاسلام دکتر رفیعی

حجت الاسلام و المسلمین دکتر رفیعی طی سخنانی در مراسم عزاداری دهه اول ماه صفر در مسجد امام زین العابدین(ع) سه راه سجادیه قم به تشریح عوامل عاقبت بخیری و بیان دعاهایی برای عاقبت بخیری پرداخت که در ادامه می آید.

بسم رب المهدی(عج)

دست نوشته های معارفی امیرمحسن سلطان احمدی (سلطان احمدی دات آی آر): شامگاه جمعه ۲۰ مهرماه ۱۳۹۷ توفیق شد در مراسم عزاداری دهه اول صفر مسجد امام زین العابدین(ع) سه راه سجادیه شهر مقدس قم که با سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین ناصر رفیعی برگزار شد، شرکت کنم.

در این مراسم حجت الاسلام والمسلمین رفیعی پیرامون عاقبت بخیری و عوامل و راه های عاقبت بخیر شدن سخن گفتند و در پایان چند دعا جهت عاقبت بخیری بیان نمودند.

همچنین در بخشی از سخنانشان به پنج علت از دست دادن عقل و خرد اشاره و نکاتی کوتاه درباره فال بد نزدن و استخاره کردن بیان کردند که در ادامه گزیده یاداشت هایم از این جلسه را تقدیم شما معارف جویان عزیز که امکان شرکت در این جلسه را نداشتند، می نمایم.

مشروح بیانات حجت الاسلام دکتر رفیعی به شرح زیر است:

حجت الاسلام و المسلمین رفیعی با اشاره به مهمترین دغدغه انبیاء و ائمه(ع) بیان کرد: عاقبت بخیر شدن دغدغه همه ائمه(ع)، انبیاء و اولیاء بوده است.

عاقبت بخیری مهمترین دغدغه معصومین(ع) و انبیاء

وی با تاکید بر اینکه همه معصومین(ع) نیز دغدغه عاقبت بخیری را داشتند، اظهار کرد: بنابراین همه این دغدغه را داشتند که پایان کارشان نیک باشد و با ایمان از دنیا بروند. به همین جهت در روایات ائمه معصومین(ع) و توصیه آن بزرگواران به اصحاب خود فلان دعا یا ذکر را جهت عاقبت بخیر شدن بیان می داشتند.

دعای ۱۱ صحفیه سجادیه جهت عاقبت بخیری

این استاد حوزوی با اشاره به اهمیت عاقبت بخیری نزد معصومین(ع) گفت: همه امامان معصوم(ع) به مسئله عاقبت بخیری اهمیت می دادند تا جایی که امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه یک دعا را برای عاقبت بخیری مطرح فرمودند و دعای ۱۱ صحیفه برای عاقبت بخیری بیان شده است.

ذکری از امام کاظم(ع) جهت عاقبت بخیر شدن

وی به حدیثی از امام کاظم(ع) در این زمینه اشاره و بیان کرد: همچنین امام کاظم(ع) به یکی از اصحاب خود به نام یونس بن عبدالرحمان جهت عاقبت بخیر شدن توصیه می فرمایند که زیاد بگو: «اللَّهُمَّ لَا تَجْعَلْنِی مِنَ الْمُعَارِینَ وَ لَا تُخْرِجْنِی مِنَ التَّقْصِیرِ»(شیخ کلینی/ الکافی/ ج۲/ ص: ۷۲).. یعنی خدایا دین من عاریه ای نباشد که آخر کار آن را از من بگیرند. یعنی دین من دینی نباشد که در پایان آن را از من بگیرند.

این استاد حوزوی به مهم بودن مسئله عاقبت بخیری و سو عاقبت گفت: بنابراین مسئله حسن عاقبت و سوء عاقبت از مسائل مهمی است که مورد تاکید قرار گرفته است و برای عاقبت بخیر شدن راه هایی بیان شده است.

راه های عاقبت بخیر شدن / تقوا یکی از این راه ها

حجت الاسلام رفیعی تقوا را اولین راه عاقبت بخیری دانست و بیان کرد: یکی از راه های عاقبت بخیر شدن تقوا است که قرآن در آیه ۸۳ سوره قصص اشاره به حسن عاقبت نموده ومی فرماید: « تِلْکَ الدَّارُ الْآخِرَهُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِینَ لَا یُرِیدُونَ عُلُوًّا فِی الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا وَالْعَاقِبَهُ لِلْمُتَّقِینَ »، (آخرت را برای آنان که در زمین اراده علوّ و فساد و سرکشی ندارند مخصوص می‌گردانیم و حسن عاقبت خاص پرهیزکاران است.)؛ البته برای تقوا هم همین تعبیر آمده است.

سه راه عاقبت بخیری از نظر امام صادق(ع)

این استاد حوزوی به توصیه امام صادق(ع) برای عاقبت بخیر شدن اشاره و بیان کرد: امام صادق(ع) در حدیثی سه راه عاقبت بخیر شدن را بیان نمودند و فرمودند که اگر می خواهید عمل شما به خیر ختم شود سه کار را انجام دهید.

وی ادامه داد: امام در توضیح این سه راه فرمودند که اول اینکه نعمت های خدا را در راه معصیت مصرف نکنید. دوم اینکه به حلم خدا مغرور نشوید و سوم اینکه هر کس ما اهل بیت(ع) را یاد می کند شما او را احترام کنید.

لزوم بکار گیری عقل و خرد / بهشت پایان کار عاقل

حجت الاسلام رفیعی در ادامه با بیان بکار گیری عقل و خرد گفت: در هر کاری انسان باید از خردش استفاده کند و احساسی عمل نکند بلکه شعور و درک خود را بکار بگیرد.

وی با اشاره به حدیثی از امام صادق(ع) در این زمینه بیان کرد: در این باره امام صادق(ع) در حدیثی می فرماید: « مَن کانَ عاقِلاً خُتِمَ لَهُ بالجَنّهِ»، [ثواب الأعمال : ۲۹/۱٫]یعنی هر کس عاقل باشد عاقبت او بهشت است.

عاقل ترین مردم چه کسی است؟

این استاد حوزوی با طرح این سوال که عاقل ترین مردم چه کسی است، گفت: عاقلترین مردم کسی است که بیشتر به پایان کار می اندیشد نه اینکه به اول کار یا وسط کار بلکه آخر اندیش است خوب عمر سعد اگر به آخر  کار و عاقبت کارش فکر می کرد اینجور نمی شد یا هینطور شمر.

وی به حدیثی از امیرالمومنین(ع) در این زمینه اشاره و بیان کرد: امیرالمومنین(ع) در این باره می فرماید: « اَعْقَلُ النّاسِ اَنْظَرُهُمْ فِى الْعَواقِبِ »، (شرح غررالحکم ، ج ۲، ص ۴۸۴)؛ پس عاقل کسی است که عاقبت کار را بیندیشد.

بیان امام خمینی(ره) مبنی بر دلی آرام و قلبی مطمئن …

حجت الاسلام رفیعی با بیان اینکه نشانه عقل درست به وظیفه عمل کردن است، گفت: همین الان کسانی که ظلم می کنند اگر کسی عاقبت را بسنجد اصلا هیچ نگران نیست.

وی ادامه داد: امام راحل فرمودند: « با دلی آرام و قلبی مطمئن … »؛ این حرف خیلی جرات می خواهد، این حرف نشان می دهد که برخواسته از یک ایمان محکم است که من آرام از دنیا می روم، چون به وظیفه عمل کردم و مطمئن هستم و می گویم با دلی آرام می روم و این نشانه عقل است.

تاکید روایات بر عقل و بیشترین ضربه اسلام از جهل

حجت الاسلام رفیعی با اشاره به تاکید روایات به عقلانیت گفت: خیلی در روایات روی عقل  تاکید شده است و در مقابل بیشترین ضربه در طول تاریخ اسلام از جهل و کارهای غیر عقلایی خورده ایم. حتی در عزاداری امام حسین(ع)، در دفاع اهل بیت(ع)، در برخوردهای اجتماعی و کلا دیگر امور بیشتر ضربه را در کارهای غیر عقلانی خورده ایم.

وی ادامه داد: گاهی آمده ایم دفاع کنیم برعکس ضربه زده ایم، یا آمده ایم عزاداری کنیم بیشتر وهن ایجاد کردیم، آماده ایم تعریف کنیم غلو کرده ایم و چیزی گفتیم که حتی امام هم راضی نیست. بنابراین این عقلانیت خیلی مهم است

بحث عقل اولین مبحث کتب روایی

این استاد حوزوی با تاکید اینکه کتب روایی نیز اولین مبحث شروع آن بحث عقل است، اظهار کرد: در روایات داریم که عقل به عنوان برترین موجود خلقت است، از این رو می بینیم در کتاب های حدیثی را اگر مشاهده کنید می بینید اولین بحث عقل و جهل است، حتی در کافی شریف مرحوم کلینی اولین کتابش عقل و جهل است. این نشان از اهمیت عقل است.

تاکید قرآن به انجام کارهای عقلانی

وی با اشاره به دستور قرآن به انجام کارهای عاقلانه گفت: لذا قرآن کریم مرتب می فرماید افلا یعقلون افلا تعقلون، و عقل هم که می گوییم منظور کاربرد و به کار انداختن عقل است، و کلمه عقل اصلا در قرآن نیامده است اما فعل آن آمده مثلا یعقلون، تعقلون. که بکار بیندازید و بکار ببرید.

پنج عامل از بین بردن عقل از نظر امیرالمومنین(ع)

حجت الاسلام رفیعی در ادامه به پنج عامل از بین بردن عقل اشاره و بیان کرد: یک نکته از امیرالمومنین(ع) در این باره آمده است که حضرت فرمودند پنج مستی جلوی عملکرد عقل را می گیرد و نمی گذارد عقل کار کند و عقل را از کار می اندازد، این نور لامپ که اینجا هست چه چیزی جلوی آن را می گیرد مثلا یک پارچه سیاه جلوی نور را می گیرد یا آب سد جلوی آن را می گیرد

وی ادامه داد: این روایت خیلی مهم است که حضرت می فرماید این پنج چیز عقل را از کار می اندازد و نمی گذارد عقل کار کند. حضرت می فرماید: « یَنْبَغِی لِلْعَاقِلِ أَنْ یَحْتَرِسَ مِنْ سُکْرِ الْمَالِ وَ سُکْرِ الْقُدْرَهِ وَ سُکْرِ الْعِلْمِ وَ سُکْرِ الْمَدْحِ وَ سُکْرِ الشَّبَابِ فَإِنَّ لِکُلِّ ذَلِکَ رِیَاحاً خَبِیثَهً تَسْلُبُ الْعَقْلَ وَ تَسْتَخِفُّ الْوَقَار»؛ غرر الحکم: حدیث ۸۷۵٫

(شایسته است انسان عاقل، خویشتن را از مستى ثروت، مستى قدرت، مستى علم و دانش، مستى تمجید و تملق و مستى جوانى مصون نگاه دارد؛ زیرا هر یک از این مستى‏ها بادهاى مسموم و پلیدى دارد که عقل را زائل می‌کند و آدمى را خفیف و بى‏شخصیت می‌نماید).

سزاوار است انسان عاقل دوری کند از پنج مستی ( که واقعا اینها مستی است اما نه منظور مستی شراب)

اول مستی ثروت

این استاد حوزوی در شرح این حدیث گفت: اول مستی ثروت است که مستی ثروت و ریاست عمر سعد را بیچاره کرد، مال در اسلام بد نیست و آن را فضل می داند ولی منظور از مال و ثروت مالی است که از راه حرام و بدون پرداخت وجوهات و رشوه آن را بدست آورده باشد که این مستی ثروت انسان را از عقل باز می دارد. در طول تاریخ ثروت پرستان چه ضربه های به خودشان زده اند.

دوم مستی قدرت

وی افزود: ببنید بنی امیه و بنی عباس برای قدرت چه کرده اند؟ مسعودی یکی از مورخین بزرگ تاریخی است که در شیعه و سنی بودن آن اختلاف است، وی کتابی به نام مروج الذهب دارد که ترجمه هم شده است و در این کتاب می گوید در زمان خلافت خلیفه سوم در خانه او جلسه ای تشکیل شد و ابوسفیان آخر عمر چشمانش کور شده بود و دستش را گرفتند و آوردند او را گوشه ای نشاندند و نوبت به سخنرانی او شد و گفت او ل نگاه کنید ببینید آیا بنی هاشم در جلسه نیستند؟ گفتند خیر کسی از بنی هاشم در جلسه نیست، بعد ابوسفیان گفت: « ببینید حکومت دست ما افتاده است، دیگر نگذارید این توپ در زمین بنی هاشم بیفتد»، یزید هم رسما می گفت خبری وحی نیست اینها همه اش بازیچه بوده است. این سکر قدرت است ببینید چه کرد

قتل برادر به خاطر قدرت

حجت الاسلام رفیعی به جریان قتل امین توسط مامون برای رسیدن به قدرت اشاره و گفت: مامون وقتی برادرش امین را کشت، سر امین را جایی آویزان کرده بود و بر امین هم لعنت می کرد یکی رد می شد و گفت اینجا چه خبر است، گفتند هر کس به این سر لعنت کنند به او جایزه می دهد و آن فرد گفت چقدر راحت پول می دهند، این فرد هم نمی دانست داداش خلیفه است و رفت بر خلیفه وارد شد برای اینکه پول بیشتری بگیرد گفت خدا لعنت کند صاحب این سر را خودش را پدر و مادرش را برادر و جدش را و این باعث شد که مامون سر را پایین آورد و در طول تاریخ از این حکایات زیاد بوده است.

سوم مستی علم

وی خاطر نشان کرد: علم هم خطرناک است، بلعنم باعورا مستی علم او را بیچاره کرد سوره اعراف ۱۷۷ می فرماید این آدم به زمین چسبید مستی علم انسان را می گیرد و مغرور می شود.

وی ادامه داد: مرحوم آیت الله محمد تقی جعفری می فرمود جهت سخنرانی در حال عزیمت به یک دانشگاه بودم که در مسیر یک پیرمردی آمد و گفت من شب منزلم روضه دارم لطفا چند شب به منزل من بیایید و علامه جعفری می گوید به وی گفتم که من منبری و روضه خوان نیستم بلکه استاد دانشگاه هستم و مجالس علمی می روم و اکنون در حال رفتن به دانشگاه هستم، این پیرمرد هم قبول نکرد و با اصرار با من به دانشگاه آمد و آن روز قرار بود درباره مفهوم قدر صحبت کنم و شروع به صحبت کردن نمودم و اولین آیه سوره قدر را خواندم و خواستم ادامه آیه را بگویم هر چه فکر کردم یادم نیامد و این پیرمرد یک دفعه آیه بعد را خواند و گفت استاد دانشگاه آیه بعد این است و این خواست خدا است و خدا می خواهد گاهی از اوقات به انسان نشان دهد که شما این قدر ضعیف هستید.

چهارم مستی مدح و تعریف نمودن از انسان

این استاد حوزوی اظهار کرد: گاهی مدح و تعریف کردن باعث می شود انسان خودش را گم کند. وقتی مرحوم حجازی در مجلس اول از امام خمینی(ره) خیلی مدح و تعریف نمود امام فرمود می ترسم این حرف ها را باور کنم و همینطور به آیت الله مشکینی نیز همین حرف را وقتی که وی از امام تعریف می کرد، بیان نمود.

پنجم مستی جوانی

وی ادامه داد: جوانی هم یک مستی دارد و انسان سر حال است و قدرت دارد و این سرحالی و قدرت باعث مستی در انسان می شود.

خرد و عقل و اندیشیدن عامل عاقبت بخیر

حجت الاسلام رفیعی خرد و عقل را از عوامل عاقبت بخیر شدن برشمرد و گفت: فردی خدمت رسول الله(ص) رسید و گفت مرا موعظه کنید بعضی ها می خواهند کلاس بزارند و بگویند ما رفتیم خدمت فلان آقا و ایشان موعظه ای فرمودند پیامبر(ص) سخنرانی داشته و بیاناتی فرموده حال آمده باز می گوید مرا موعظه کنید، ولی پیامبر(ص) می فرمایند اگر سخنی بگویم به آن عمل می کنی، آن فرد هم گفت بله عمل می کنم و سه بار پیامبر(ص) جهت عمل کردن از این فرد اعتراف گرفت و بعد از سه بار فرمودند: هر کاری می خواهی انجام دهی اول آخر آن را ببین.

اهل استخاره نباشید

این استاد حوزوی بیان کرد: خیلی اهل استخاره نباشید و بیشتر سعی کنید اهل خرد و اندیشه باشید یک وقت انسان گیر می کند و بین ۵۰ – ۵۰ قرار دارد آنجا استخاره گرفتن یک بحث دیگری است و اشکال ندارد اما در هر کاری بخواهید استخاره بگیرید درست نیست به طور طبیعی خیلی روایات ما تاکید بر عقلانیت است و حتی دین ما نیز بر محورهای عقلانی است

انجام کا ر خیر در لحظات آخر عمر عامل عاقبت بخیرشدن

وی افزود: ویک عامل دیگر عاقبت بخیر شدن این است که خدا اگر کسی را دوست داشته باشد او را قبل از مرگ پاک می کند، پرسید چه جوری او را پاک می کند؟ حضرت فرمود با یک کار خیر او را عاقبت بخیر می کند.

حر بن ریاحی نمونه عاقبت بخیر شدن در لحظات آخر عمر

حجت الاسلام رفیعی حر را نمونه از عاقبت بخیر شدن در لحظات پایانی مرگ نام برد و گفت: ساده اش حر است، حر حتی در شب عاشورا هم به امام حسین(ع) بپیوسته است و تا صبح در سپاه عمر سعد است، و همه آمدن و جان دادن و شهادت حر به چند ساعت هم نرسیده است اما وقتی خدا بخواهد او را عاقبت بخیر کرده است، البته این تصادفی نیست باید یک نقطه های مثبتی در زندگی انسان باشد که منجر به یک عمل صالح در لحظات آخر عمر و عاقبت بخیری انسان بشود و همین حر فرد با ادبی بود.

وی ادامه داد: وقتی حر راه را بر امام حسین(ع) بست، شما اگر بودید حکم قتل حر را همان لحظه صادر می کردید، اما همین حر عاقبت بخیر شد. این قدر آدم های خوب بد از دنیا رفتند و آدم  های بد خوب از دنیا رفتند پس هیچ گاه هیچ گناهکاری را هم مایوس نکنید

این استاد حوزوی افزود: این نقاط مثبت در زندگی خیلی مهم است و سعی کنید در جوانان خود بگردید و نقطه مثبت های او را برجسته کنید و دعا و عنایت و نظر برای فرزندانتان خیلی موثر است سعی کنید آنها را دعا کنید.

هرگز فال بد نزنید

حجت الاسلام رفیعی با نکوهش فال بد زدن اظهار کرد: در زندگی هرگز فال بد نزنید، اما تفال یعنی فال خوب اشکالی ندارد مثلا فرد تسبیحش پاره شده سریع می گوید پس امروز تصادف می کند چرا اینگونه فال بد برای خود می زنید یا اینکه یک خواب بد دیدم پس حتما بچه ام امروز فلان می شود اصلا به سمت این تفکرات و فال بد زدن نروید.

وی ادامه داد: شیخ عباس قمی در سفینه البحار در کلمه حمار آورده است که یک کسی یک تب شدید نموده بود و پیامبر(ص) دیدنش  آمد و روایت هم داریم که عیادت مریضی بروید که می میرد، اما شما عیادت می روید بگویید ان شاء الله خوب می شود، پیامبر(ص) آمد دیدنش گفت این تب از خدا است و ان شاء الله پاکت می کند و گناهانت را می ریزد اما آن فرد بیمار گفت نه این مریضی و تب مرا می کشد و حضرت وقتی خداحافظی نمودند فرمودند این بیمار می میرد چون خودش اصرار بر مردن دارد و خودش فال بد می زند و همین هم شد و فوت کرد. پس هیچ وقت آدرس غلط ندهید چرا فال بد می زنید

چند دعا برای عاقبت بخیر شدن

حجت الاسلام رفیعی در بخش پایانی سخنانش توصیه به خواندن چند دعا نمود و گفت: برای عاقبت بخیر شدن به این دعاها مداومت کنید و آن را بخوانید:

آیه ۸ سوره آل عمران: «رَبَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَهً إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ»؛

  پروردگارا! دلهایمان را، بعد از آنکه ما را هدایت کردی، (از راه حق) منحرف مگردان! و از سوی خود، رحمتی بر ما ببخش، زیرا تو بخشنده‏ ای!
 

دعای غریق: «یا اَللَّهُ یا رَحْمنُ یا رَحِیمُ یا مُقَلِّبَ القُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلی دِینِکَ»

ای خداوند! ای رحمان! ای مهربان! ای دگرگون کننده دل ها! دل مرا بر دینت پایدار کن.
 

فرازی از زیارت عاشورا: «اَللّهُمَّ اجْعَلْ مَحْیاىَ مَحْیا مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ مَماتى مَماتَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد»؛

خدایا قرار ده زندگیم را زندگى محمد و آل محمد و مرگم را مرگ محمد و آل محمد(ص).

وی ادامه داد: بنابراین این چند نمونه از دعاها برای عاقبت بخیری است و بسیار دعای خوبی است و می توانید آنها را در قنوت هم بخوانید و به آن مداومت داشته باشید.

توصیه و دعایی از یکی از علما

حجت الاسلام رفیعی همچنین در ادامه به دعای یکی از علما برای عاقبت بخیری اشاره و بیان کرد: رفتیم خدمت یک بزرگی و جلسه ای بود و من هم حضور داشتم  و گفتیم یک دعایی یاد ما بدهید و این بزرگ هم که از علما بودند و از دنیا رفتند فرمودند: غیر از عید فطر که نماز می خوانید و آن دعای قنوت را می خوانید در دیگر ایام هم در قنوت، یا سجده و دعاهایتان در شبانه روز یکبار هم شده این دعا را بخوانید و بگویید: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ خَیْرَ مَا سَأَلَکَ مِنْهُ عِبَادُکَ الصَّالِحُونَ وَ أَعُوذُ بِکَ [فِیهِ] مِمَّا اسْتَعَاذَ مِنْهُ عِبَادُکَ الصَّالِحُونَ [الْمُخْلِصُونَ‏]»؛ ( اى خدا من از تو درخواست مى‏ کنم بهتر چیزى را که بندگان شایسته‏ات از تو درخواست کردند و پناه مى‏ برم به تو از آنچه بندگان صالحت به تو پناه بردند).

وی ادامه داد: این دعا هم دعای خوبی است خصوصا ما که نمی دانیم چگونه دعا کنیم و در دعا چه درخواستی از خدا داشته باشیم، و نکته اینکه در پایان دعا هم می توانید بگویید مخلصون یا صا لحون، هر دو درست است و فرقی ندارد.

ما بلد نیستیم دد دعا چه درخواستی از خدا داشته باشیم

حجت الاسلام رفیعی افزود: یک وقت من در فیضیه جوشن می خواندم و یک پیرمرد با صفایی هم پشت سر من نشسته بود و وقتی دعا را تمام  کردم آمد به من گفت من که این دعا را بلد نبودم اما از خدا می خواهم خدایا هر چه در این دعا این خواند پای من هم بنویس.

وی ادامه داد: بنابراین ما بلد نیستیم چه دعا کنیم و چه بگوییم اما در این دعایی که اشاره شد ما از خدا می خواهیم که خدایا هر چه بنده های صالح تو از تو خواستند به ما هم عنایت کن، عبادالصاحون امیرالمومنین(ع) و ائمه(ع) هستند و یک عبد صالح هم که همه می شناسید ابوالفضل(ع) است.

پدیدآورنده:

به قلم: امیرمحسن سلطان احمدی

www.soltanahmadi.ir

 
انتشار این مطلب در:
ابنا