قبر شهودی و اهمیت نگاه شهودی به برزخ

بسم الله الرحمن الرحیم

سومین جلسه از سلسله مباحث «سیر و سیاحت برزخی» حضرت استاد آیت الله حاج شیخ مهدی احدی(دامت برکاته) شامگاه جمعه ۲۲ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ شمسی در مسجد الزهرا (س) تهران برگزار شد، که توفیق حضور در این جلسه و بهره از محضر این استاد برجسته اخلاق و عرفان اسلامی نصیبم شد.

آیت الله احدی در این جلسه درباره قبر شهودی و برزخی به ایراد سخن پرداختند و به اهمیت نگاه شهودی درباره برزخ تاکید کردند و گفتند:   با علم اکتسابی و تحصیلی نمی‌توان به شهود رسید.

ایشان در ادامه عرفان را فراتر از فقه دانستند و فقه را لازمه عرفان و سپس به فرق قبر فیزیکی و قبر شهودی پرداختند و در پایان نکته‌ای را در باب زیارت امامزادگان بیان کردند.

در ادامه مشروح یادداشت‌هایم از بیانات ایشان تقدیم حضور شما معارف جویان عزیز می‌گردد تا از این طریق شما نیز بهره‌مند از این جلسه شوید.

به اقتضای هر نشئه بدن داریم

در جلسه سوم برای شناخت برزخ لازم است بحث سفر برزخی یا سفر شهود ملکوتی مطرح شود.

ما آنچه معتقد هستیم این است که ما در هیچ نشئه‌ای بدون بدن نیستیم! منتهی هر نشئه به اقتضای همان نشئه باید بدن داشته باشیم! اگر امروز جسم و بدن ما برای پزشک ظاهر است ولی برای غیر پزشک غایب است، نشان می‌دهد که غیب بدن نسبی است که نسبت به پزشک ظاهر و نسبت به عموم مردم غایب است. پس مناسب بدن برزخی این بدن نیست بلکه آن بدن ملکوتی است.

پایان علم اندیشمندان نقطه اول علم خداست

در همین دیدار علمی اخیر بعضی از آقایان از اروپا آمده بودند به آن‌ها گفتم شما این همه تحصیلات عالیه در رشته‌های مختلف نمودید به چه نقطه‌ای رسیدید؟ آیا توانستید به این نقطه برسید که این بدن پوسیده می‌شود و دیگر بعد از آن خبری نیست؟! اما این افراد گفتند نه برعکس ما به منطق اسلام رسیدیم! لذا قبلش مؤمن نبودیم و الان مؤمن شدیم!

قالب نشست‌های علمی که مراجعه می‌کنند همین است.

هر چه در علم تحصیل کنید پایان علم این است که تازه به نقطه اول می‌رسید که نقطه اول علم ایمان به خدا است. تازه عمر رفته است و پایان تمام تفریحات شما است اما به نقطه اول که خدا است می‌رسید!

آیا در بهشت و برزخ خواب است؟

شما می‌توانید با بدن مادی بخوابید اما هرگز نمی‌توانید با بدن مثالی بخوابید! که مهمترین تفاوت هم همین است، پس در برزخ خواب نیست و کسی نمی‌خوابد. جهان هر چه پیشرفت می‌کند به این نقطه باریک می‌رسد که به تناسب هر نشئه‌ای یک بدنی است.

در ذیل آیه ۲۵۵ سوره بقره که می‌فرماید: «لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌ ۚ؛ هیچ گاه خواب سبک و سنگین او را فرا نمی‌گیرد»، جابر بن عبدالله انصاری از پیامبر اکرم (ص) پرسید آیا در بهشت خواب است؟ حضرت فرمود: نه! عرض کرد چرا خواب نیست؟ حضرت فرمودند: «النَّومُ أخُو المَوتِ، و لا یَموتُ أهلُ الجَنَّةِ؛ خواب برادر مرگ است، و بهشتیان نمی‌میرند»، (کنز العمّال: ۳۹۳۲۱) در قیامت اصلا مرگی نیست و وقتی مرگ نباشد خواب هم نیست.

با عقل اکتسابی و تحصیلی نمی‌توان به شهود رسید

وقتی سالک به شهود برزخی و شهود ملکوتی می‌رسد، تازه می‌فهمد و دقیق می‌تواند فتوا بدهد. با عقول تحصیلی و عقول اکتسابی نمی‌توان به این شهود برزخی رسید.

بسیاری از پروفسورها و دانشمندان در رشته‌های مختلف کافر مرده اند! پس معلوم می‌شود علم و تحصیل آن‌ها نتوانست آن‌ها را به شهود برزخی هدایت کند، اما سلمان و ابوذر به اندازه این افراد سواد و مدارج علمی نداشتند، اگر جلوی آن‌ها یک فرمول ریاضی، صنعتی، اتمی یا غیر اتمی را می‌گفتید می‌ماندند و از هندسه چیزی نمی‌دانستند و اصلا نشنیده بودند، ولی همین سلمان در اثر اعتقاد به خدا و پیغمبر (ص) به جایی رسید که شهود برزخی را می‌دید!

معلوم می‌شود رسیدن به مشاهدات برزخی با عقل اکتسابی و عقل دانشگاهی و عقل تحصیلی نیست! این پرده را باید از این عقل برداشت، اگر برندارید نمی‌توانید به مشاهدت برزخی برسید.

ندای هاتف غیبی به میرزا ربیع شیرازی

خدا رحمت کند مرحوم الهی قمشه‌ای را نقل می‌کرد جناب میرزا ربیع شیرازی در آن سیر ریاضت و سیر و سلوکی که داشت یکدفعه دید هاتفی غیبی این شعر را نداد کرد:
ز عقل و هوش بیرون نزد ما آی
که عقل و هوش را ره نیست آنجای

فهمید که رسیدن به نقطه بارز شهود ملکوتی این است که انسان از این عقل تحصیلی و عقل اکتسابی بیرون بیاید و در مرحله سلوک زانو بزند و آن رشد سلوکی را حسابی طی کند و گرنه گرفتار است.

لزوم صبر و استقامت در سیر و رسیدن

اگر بخواهید محل زیارت واقع شوید، باید این مهد زیارت را بکشید و ممکن است این سیر بر هر کس سالهای مختلف طول بکشد، یکی ۳۰ سال و دیگری ۴۰ سال و هر کس به استعداد و ظرفیت خودش این زمان برای او طول خواهد کشید.

من در درس یکی از اساتید ۱۲ سال رفتم و در درس دیگری ۲۰ سال رفتم و این با دو شب و یک شب نیست که حالی بگیرید و تمام شود، باید درسهایی رفت و خواند و اندیشه‌هایی کسب کرد و به این اندیشه‌ها تکیه کرد.

با آتش اذکار را نسوزانید!

پیامبر (ص) در بالای منبر فرمودند: هر کس اگر یک لا اله الا الله بگوید، یک درخت در بهشت گیرش می‌آید و اگر دو تا بگوید، دو تا درخت در بهشت نصیبش می‌شود! یکی از اصحاب که آنجا بود خیلی خوشحال شد و گفت پس من هر روز هزار مرتبه می‌گویم و هزار درخت بهشتی نصیبم می‌شود! اما پیامبر (ص) فرمودند: به شرط اینکه آتش نفرستاده باشی و همه درختان را نسوزانده باشی!

شناخت فقهی لازمه عرفان

مدعیان عرفان زیاد هستند و با خیلی‌ها برخورد کردم دیدم خیلی‌ها گرفتارِ در خمِ کوچه‌ها هستند. عرفان یک شناخت فقهی می‌خواهد، عرفان فراتر از فقه است، فقه شهود نیست اما عرفان شهود است و عارف می‌بیند و به مقام شهود رسیده است، اما محققان نمی‌بیند! مدبرانه عارف مشاهده می‌کند و عقل مطلق عرفان قلب است.

قبر فیزیکی

ما دو تا قبر داریم یکی قبر فیزیکی و دیگری قبر شهودی است. قبر فیزیکی همین قبری است که دستورات فقهی دارد و فقها می‌گویند مثلا تابوت را دو بار بلند کنید و زمین بگذارید و بار سوم میت را در قبر بگذارید چون میت با قبر انس ندارد و می‌ترسد.

به پیغمبر (ص) گفته بودند که این میت دیگر جان ندارد که بترسد اما حضرت فرمودند: این از شما هم بیناتر است! چون روحش از بدنش خارج شده و همه چیز را می‌بیند و شما چون روحتان در قالب بدن است چیزی نمی‌بینید. بعد فرمود: اگر شما بدانید وقتی پدرتان را دفن می‌کنید او به شما چه می‌گوید و چه فریادی می‌زند شما هم فریاد می‌زدید که جان من را بگیر که صدای او را نشنوم! میت روحش آزاد شده و می‌بیند. شما کنار قبرها برای فاتحه می‌روید اما خبر ندارید چه خبر است و واقعا مطلع نیستید.

اما میتی را که در قبر دفن کردید الان اگر یک سنگ ریز به یک شیشه بخورد و صدای مختصری داشته باشد این میت این صدا را می‌شنود! برای همین میت بعد از دفن وحشت دارد و نباید زود از کنار قبر رفت.

قبر برزخی و شهودی

قبر شهودی چیست؟ در هر حالتی وقتی به احتضار بیفتید قبر شهودی شما پیدا می‌شود! کسی در دریا غرق شد یا در آتش سوخته به این معنا که وقتی لحظه مرگ و احتضار رسید کسی جلو می‌آید و می‌گوید من خود تو هستم! یعنی الان در دریا هم که باشد فشار قبر و آتش و عذاب را در آب دریا که غرق شده درک می‌کند!

قرآن در آیه ۲۵ سوره نوح می‌فرماید: «مَّا خَطِیئَاتِهِمْ أُغْرِقُوا فَأُدْخِلُوا نَارًا؛ به سبب گناهانشان غرق شدند و بی‌درنگ در آتشی درآورده شدند» خیلی عجیب است! وقتی کشتی حضرت نوح (ع) بالا آمد کفار غرق شدند اما قرآن می‌گوید این کافران که در این آب با عظمت غرق شده‌اند از تمام بدن اینها آتش می‌بارد!

جهنم شهودی موی سر بی‌حجاب‌ها

مرحوم آیت الله بهاءالدینی فرمودند اگر زن‌های بی‌حجاب بخواهند من همین الان جهنم شهودی موی سرشان را به آن‌ها نشان می‌دهم که همین الان از سر برهنه آتش شعله می‌زند!

حقیقتا این را قرآن هم گفته است همه ما راه می‌رویم و منزل می‌خوابیم و زندگی می‌کنیم ولی همه ما درگیر این قبر شهودی هستیم و در دالان قبر شهودی هستیم. بعضی مواقع که می‌خواهید سوار هواپیما شوید مستقیم از دالان به پرواز وارد می‌شوید و نیازی نیست از پله‌ها بروید، اینجا هم همه ما الان در این دالان پرواز قبر شهودی هستیم!

ازدواج یکی درست نمی‌شود دیگری درست می‌شود و آن یکی طلاق می‌گیرد، اینها همه آتش است و شما نمی‌بینید!

ذکری که آیت الله بهجت هنگام آمدن مردم می‌گفت

من غالبا از حضرت آیت الله العظمی بهجت می‌دیدم و در نوشته‌های بعضی از دوستان هم خوانده‌ام که حضرت علامه مصباح فرمودند: وقتی جوان‌ها و مردم خدمت ایشان می‌آمدند، ایشان سر را پایین می‌انداخت و دست را روی سرشان می‌گذاشت و چشمانشان را می‌بستند و ذکر یا ستار العیوب را می‌گفتند! ای خدایی که ستار العیوب هستی نمی‌خواهم آتش برزخی اینها را ببینم.

بار معصیت دیگران را بر دوش نگیرید

آنچنان شیطان به انسان وسوسه می‌کند که انسان را از هستی ساکت کند! کوله باری از معصیت دیگری را روی دوش شما می‌اندازد! کاری می‌کند که به دیگری تهمت بزنید و همین تهمت زدن باعث می‌شود که فردای قیامت بار خودتان را که می‌برید یک سنگینی گناه دیگری را هم روی دوش شما می‌گذارند که این سنگینی همین تهمت و غیبت زدن دیگران است.

قرآن در آیه ۷ سوره نحل می‌فرماید: «وَتَحْمِلُ أَثْقَالَکُمْ إِلَیٰ بَلَدٍ لَمْ تَکُونُوا بَالِغِیهِ إِلَّا بِشِقِّ الْأَنْفُسِ؛ آن‌ها بارهای سنگین شما را به شهری حمل می‌کنند که جز با مشقّت زیاد، به آن نمی‌رسیدید».

به چه دلیل می‌گویید این خانم و آقا اینجوری کرد و آنجور شد؟! عارف اینجا سکوت می‌کند چون مشاهده برزخی دارد و پشت سر کسی حرف نمی‌زند، اگر عارف می‌بیند این کار مهمی نیست به خاطر این است که به قبر شهودی جنابعالی دست پیدا کرده و شما خودتان نمی‌بینید و چون از بس طی طریق کرده که به قبر شهودی و ملکوتی رسیده می‌بیند و مشاهده می‌کند.

عارف سال‌ها خون جگر می‌خرد تا برسد اما برخی‌ها از یک غریزه شهوانی نمی‌توانند بگذرند و تازه می‌خواهند به شهود برسند! یا اینکه آنقدر مغرور هستند با این که می‌دانند اشتباه کردند اما عذرخواهی نمی‌کنند! اما استادم به راحتی عذرخواهی می‌کرد.

روح مرده پس از مرگ به خانواده‌اش چه می‌گوید؟!

حتما این حدیث را با دقت گوش کنید و به دیگران هم بگویید که حدیثی معتبر و صحیح السندی است که آن را با ترجمه روان می‌گویم که به دیگران هم این حدیث را بیان کنید.

رسول اکرم (ص) فرمود: روح مرده پس از مرگ، خانواده و فرزندانش را صدا می‌زند! صدایش اینگونه است و می‌گوید: دنیا شما را به بازی نگیرد همانطور که مرا به بازی گرفت و اغفالم کرد! اموالی را از حلال و حرام جمع آوری کردم و آن را برای دیگران خرج کردم و الان بقیه آن را برای شما گذاشته ام! رفاه و آسایش را برای شما فراهم کردم اما بار مسئولیت بر دوش من است! از اموال حرام دوری کنید، بار مسئولیتش دامنگیر شما می‌شود، همانطور که الان بار مسئولیت حرام دامنگیر من شده است!

به جای نگاه اخلاقی باید نگاه شهودی به برزخ داشت

بدانید که برزخ حق است نگاه شما به قیامت و برزخ بیشتر نگاه اخلاقی است که اینطور نباشد، بلکه نگاه شما باید نگاه شهودی باشد که نگاه شهودی نگاه قشنگی است و باعث می‌شود از معصیت و گناه انسان حفظ شود.

حال معنوی داخل جلسات را بعد از جلسات حفظ کنید

کتاب سیر و سیاحت برزخی را بخوانید و با یکدیگر مباحثه کنید و با هم باشید که باور کنید شما هم می‌رسید.

امام صادق (علیه السلام) از زراره گله کرد من هم همین گله را می‌کنم! زراره به امام عرض کرد: ما پیش شما هستیم بدنمان می‌لرزد و یاد قیامت هستیم! اما وقتی از جلسه بیرون می‌رویم، هیچ خبری نیست! حضرت فرمودند: وقتی از جلسه بیرون می‌روید به همین حالت باشید، شما با فرشته‌ها هستید و فرشته‌ها به شما افتخار می‌کنند که با شما مصاحفه کنند. امام رمز را داده است.

عارف برای قبر فیزیکی کار نمی‌کند!

پس هر چه بشر کار می‌کند از بهشت زهرا و وادی السلام و قبرستان‌های مسیحی و غیر مسیحی همه اینها برای قبر فیزیکی است، اما عارف در قبر فیزیکی کار نمی‌کند و بیشتر در قبر شهودی و ملکوتی است.

وصیت میرز جواد آقا برای مخفی بودن قبرش

مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی وصیت کرد که قبر من مخفی باشد! چون می‌دانستند گنبد و بارگاه خواهند زد برای همین خواست قبرش مخفی باشد و بعد فرمود اگر مردم نگذاشتند که مخفی باشد کاری کنید که قبر من گنبد و بارگاه نداشته باشد.

به اندازه یک سنگ کوچک نام ایشان را روی قبرشان نوشتند که مدت‌ها حتی این سنگ کوچک خاک گرفته بود و قبر پیدا نشده بود.

استاد بزرگوارمان مرحوم علامه حسن زاده آملی نقل می‌کردند: من عرفانم را مدیون ایشان هستم! این عکسی که از مرحوم میرزا در حال قنوت است را ایشان داشت و من هم دارم و از این عکس من به عرفان رسیدم! میرزا در حال قنوت است و چون حالت خاصی در نماز است.

از حالت نماز ایشان آنچه نقل می‌کنند این است که حالات نماز ایشان قلقله بود! میگفتند وقتی این دست‌ها را برای قنوت بالا می‌آورد این بدنه حرم می‌لرزید و جیغ همه در می‌آمد و می‌گفت: «رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِنْ نَسِینَا أَوْ أَخْطَأْنَا» خدایا مرا عذاب نده، من خطا کردم، اشتباه کردم. زلزله ایجاد می‌شد.

علامه حسن زاده می‌فرمودند: وقتی وارد قبرستان شیخان شدم یک آقایی گفت قبر میرزا را می‌خواهید اینجاست! و دیدم یک سنگ قبر کوچکی است که خاک هم گرفته بود و فاتحه‌ای خواندم، بعد گفتم این از کجا می‌دانست من قبر میرزا را می‌خواستم بروم؟! از جا بلند شدم و دنبال آن فرد رفتم و کسی را ندیدم و فهمیدم خوده میرزا بوده است! این قبر فیزیکی است اما او مرا به قبر شهودی برد. بعدها آن متن قبر میرزا جواد آقا را علامه نوشت و سنگ قبر را عوض کردند.

سیر مطالعاتی خود را بالا ببرید

سیر مطالعاتی خود را بالا ببرید و بدانید که قدرت معنوی یتان به این وابسته است حداقل هفته‌ای یک شب برای خودتان حال معنویت و عبودیت بگذارید.

درخواستهایتان را به حضرت معصومه (س) می‌گویم!

من قائل به دعا هستم و خودم خیلی اسم‌هایی که شما می‌دهید و درخواست دعا دارید را به نزد حضرت معصومه (سلام الله علیها) می‌بروم و کنار قبر حضرت می‌گویم کار من نیست و کار شماست ولی این مردم فکر می‌کنند من بلد هستم در صورتی که من چیزی بلد نیستم! کار شماست و معمولا بعضی از روزها قبل از درس مشرف می‌شوم و اسم‌هایتان و درخواست‌هایی که دادید را آنجا می‌خوانم.

در زیارت امامزادگان آن‌ها را به حضرت عباس (ع) قسم دهید

بعضی نقل کردند که امامزاده‌ها که حجت نیستند که به آن‌ها متوسل شویم و اگر امامزاده‌ها را بخواهیم واسطه قرار بدهیم که اینها حجت نیستند! اما فرمودند امامزاده‌ها را که رفتید می‌توانید بگویید شما را به جان ابوالفضل (ع) قسم؛ همان در قبر بگوید آمین کافی است این حضرت عباس (ع) چقدر مقام گرفته است، حضرت عباس (ع) بصیرت داشت و قبر شهودی‌اش را دیده بود او دید که بدن تکه پاره باشد مهم نیست اما در عوض کنار امام حسین (علیه السلام) است.

این بصیرت مهم و قشنگی است و این بینش بالای است لذا حتی آنجا هم قبر شهودی همه کاره است یعنی پیش امامزاده‌ها هم قبر شهودی کاره است.

خدمت آیت الله ناصری بودم که ایشان از استادشان شیخ محمد کوفی نقل می‌کرد که کسی خدمت امام زمان (عج) رسید و به حضرت عرض کرد ما که به این امامزادگان می‌رویم چکار کنیم؟ حضرت فرمود: بگویید به جان قمر بنی هاشم (ع). اتفاقا خیلی از مادرها و قدیمی‌ها هم همینطور می‌گفتند و یک بصیرت درونی است.

دو تا خانه از اهل بیت (ع) را که آتش زدند!

دو تا خانه درش را آتش زدند، اولی خانه فاطمه (سلام الله علیها) بود و منتهی آنجا دارد که میخ در به سینه فرو رفت! اما خانه دوم در خانه امام صادق علیه السلام بود اما فقط در آتش نگرفت، بلکه آتش به داخل خانه رفت. امام همه بچه‌ها را دور خودش جمع کرد و بچه‌ها همینجور به امام چسبیده بودند و می‌گفتند آیا این آتش ما را می‌سوزاند و امام فرمودند: تا من هستم مگر این آتش شما را می‌سوزاند! من از نسل ابراهیم هستم که آتش بر او سرد شد. امام کاظم علیه السلام می‌فرماید آتش تا نزدیک پدرم آمد که پدرم خطاب به آتش گفت: خاموش شو و آتش خاموش شد! اینجا بود که یاد خیمه‌های ابی عبدالله الحسین علیه السلام افتاد.

پدیدآورنده:

به کوشش: امیرمحسن سلطان احمدی مروج

www.soltanahmadi.ir

پی نوشت:

وَ قَالَ اَلنَّبِيُّ : مَا مِنْ بَيْتٍ إِلاَّ وَ مَلَكُ اَلْمَوْتِ يَأْتِيهِ فِي كُلِّ يَوْمٍ خَمْسَ مَرَّاتٍ فَإِذَا وُجِدَ اَلرَّجُلُ قَدِ اِنْقَطَعَ أَجَلُهُ وَ نَفِدَ أُكُلُهُ أُلْقِيَ عَلَيْهِ غَمُّ اَلْمَوْتِ فَغَشِيَتْهُ كُرُبَاتُهُ وَ غَمَرَتْهُ غَمَرَاتُهُ فَمِنْ أَهْلِ بَيْتِهِ اَلنَّاشِرَةُ شَعْرَهَا وَ اَلضَّارِبَةُ وَجْهَهَا وَ اَلْبَاكِيَةُ شَجْوَهَا وَ اَلصَّارِخَةُ بِوَيْلِهَا فَيَقُولُ مَلَكُ اَلْمَوْتِ وَيْلَكُمْ فَمَا اَلْجَزَعُ وَ اَلْفَزَعُ وَ اَللَّهِ مَا أَذْهَبْتُ لِوَاحِدٍ مِنْكُمْ رِزْقاً وَ لاَ قَرَّبْتُ لَهُ أَجَلاً وَ لاَ أَتَيْتُهُ حَتَّى أُمِرْتُ وَ لاَ قَبَضْتُ رُوحَهُ حَتَّى اِسْتَأْمَرْتُ وَ إِنَّ لِي فِيكُمْ عَوْدَةً ثُمَّ عَوْدَةً حَتَّى لاَ يَبْقَى مِنْكُمْ أَحَدٌ ثُمَّ قَالَ وَ اَلَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لَوْ يَرَوْنَ مَكَانَهُ وَ يَسْمَعُونَ كَلاَمَهُ لَذَهِلُوا عَنْ مَيِّتِهِمْ وَ لَبَكَوْا عَلَى نُفُوسِهِمْ حَتَّى إِذَا حُمِلَ اَلْمَيِّتُ فِي نَعْشِهِ رَفْرَفَتْ رُوحُهُ فَوْقَ نَعْشِهِ تُنَادِي يَا أَهْلِي وَ يَا وُلْدِي لاَ تَلْعَبَنَّ بِكُمُ اَلدُّنْيَا كَمَا لَعِبَتْ بِي مَالٌ جَمَعْتُهُ مِنْ حِلِّهِ وَ مِنْ غَيْرِ حِلِّهِ وَ خَلَّفْتُهُ لَكُمْ فَالْمَهْنَأُ لَكُمْ وَ اَلتَّبِعَةُ عَلَيَّ فَاحْذَرُوا مِثْلَ مَا قَدْ نَزَلَ بِي.
إرشاد القلوب , جلد۱ , صفحه۶۲ .
پيغمبر اكرم-صلّى اللّٰه عليه و آله-فرمود:هيچ خانه‌اى نيست مگر اينكه ملك الموت روزى پنج مرتبه به آنجا سركشى مى‌كند. پس وقتى كه يكى از آنها مدّت زندگانى دنيايش تمام شده باشد و رزقى كه در دنيا بايد بخورد به آخر رسيده باشد ملك الموت غم و اندوه مرگ را بر او مى‌افكند.پس فرو مى‌گيرد او را ناراحتى‌هاى آن و مشكلات و سختى‌هاى آن بر او رو مى‌آورد.پس بعضى از اهل بيت او موى خود را مى‌كنند و به صورت خود مى‌زنند و گريه مى‌كنند از روى حزن و صدا را به وا ويلا بلند مى‌كنند.پس ملك الموت مى‌گويد واى بر شما اين جزع و فزع براى چيست به خدا قسم من رزقى از شما نبردم و براى شماها مرگى را نزديك نكردم.و در نزد او نيامدم تا اينكه از جانب خدا مأمور شدم.و روح او را نگرفتم مگر پس از آنكه از خداى متعال اجازه گرفتم.و به تحقيق من به سوى شما بازمى‌گردم پس بازمى‌گردم تا اينكه هيچ كدام از شما باقى نماند.پس فرمود:به خدايى كه جان من در دست قدرت اوست اگر مى‌ديدند مكان او را و مى‌شنيدند كلام او را هر آينه از ميّت خود غافل مى‌شدند و به حال خود مى‌گريستند.تا اينكه ميّت را بر تابوت حمل مى‌كنند و او را برمى‌دارند،روح بر بالاى بدن او پر مى‌زند و فرياد مى‌كند:اى اهل من اى اولاد من دنيا شما را به بازى نگيرد چنانچه مرا بازى داد.مالى از حلال و غير حلال جمع كردم و باز گذاشتم براى شما.اكنون گوارايى آن براى شماست و محاسبۀ آن بر من.پس شما بترسيد از آنچه به سر من آمد.
إرشاد القلوب / ترجمه طباطبایی ; ج ۱ ص ۲۴۸.