شگرد شیطان در عقب انداختن توبه

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دست‌نوشته‌های امیرمحسن سلطان‌احمدی: جلسه هفتگی درس اخلاق آیت‌الله سید رحیم توکل شامگاه چهارشنبه ۳۰ آذرماه ۱۴۰۱ شمسی در هیئت فاطمیه قم برگزار شد که ایشان در این جلسه به تبیین اهمیت توبه و به تاخیر نینداختن آن پرداختند که در ادامه گزیده یادداشت‌هایم از این جلسه تقدیم شما معارف‌جویان عزیز می‌گردد.

شیطان مکرش بسیار ضعیف است که خداوند نیز در آیه ۷۶ سوره نساء می‌فرماید: «إِنَّ کَیْدَ الشَّیْطَانِ کَانَ ضَعِیفًا؛ مکر و سیاست شیطان بسیار سست و ضعیف است، اما با اینکه شیطان مکرش ضعیف است ولی بیکار نمی‌نشیند!

چهار راه ضربه زدن شیطان به انسان

همانطور که شیطان زحماتش بر باد رفته او می‌خواهد زحمات ما را به باد دهد. و از چهار راه وارد می‌شود تا به ما ضربه بزند. گفتیم چهار تاء داریم که شیطان انجام می‌دهد که ما توبه نکنیم: تحریک نفس، تزیین، توجیه و تسویف.

اول: تحریک نفس اماره

راه اول تحریک نفس اماره است. شیطان این قول بی‌شاخ و دم را به میدان می‌آورد تا ما را با نفس اماره درگیر کند، او را تحریک می‌کند تا ما مواجه با آن قدرت نفس اماره شویم، و تا ما را زمین نزند دست بردار نیست.

دوم: تزیین

کار دوم شیطان، تزیین و زینت نمودن گناه است. در این روش شیطان برای ما صحنه‌های گناه را زیبا می‌کند و در ما وسوسه‌های زیبایی از گناه را ایجاد می‌کند که ما با تزیین و جلوه و جزبه گناه به گناه وارد شویم.

سوم: توجیه

کار سوم شیطان این است که برای ما گناه را توجیه می‌کند، که ما اگر یک کاری انجام دهیم شیطان یک لباسی تن آن می‌اندازد که بد را خوب و خوب را بد ببینیم! نور را ظلمت و ظلمت را نور ببینیم!

به عنوان کمک به نور ما را دنبال ظلمت می‌برد و به عنوان جنگ با ظلمت ما را وارد ظلمت می‌کند و توجیه‌گری در کارهای را ایجاد می‌کند، که اگر انسان عملی را می‌خواهد انجام دهد او را توجیه می‌کند که کار خوب را انجام ندهد، و با توجیه کردن کاری می‌کند که کار بد را بد نبینید. حالا وقتی شما آن کار بد که گناه است را بد و گناه نبینید، دیگر توبه نمی‌کنید و به فکر توبه هم نیستید، چون این کار را بد و گناه نمی‌دانید!

چهارم: تسویف

کار چهارم شیطان تسویف است که توبه را امروز و فردا می‌کند و نمی‌گذارد ما توبه کنیم.

وقتی در انسان گناه راه پیدا کرد، در گناه ظلمت است و باطن گناهکار ظلمانی می‌شود، در گناه تعفن است و باطن گناهکار متعفن می‌شود و این ظلمت و تعفن باعث می‌شود از نظر الهی طرف زمین بخورد و یک افت شخصیتی در محضر خدا پیدا می‌کند. و تا این ظلمت و تعفن هست آن ننگ گناه هم بالای سر گناهکار قرار دارد.

اما اگر بتواند توبه کند و این توبه با شرایطش انجام شود، آن گناه پاک می‌شود و ظلمت و تعفن که اثر گناه است، کنار می‌رود، چون وقتی موثر که خود گناه است کنار برود، اثر گناه هم که ظلمت و تعفن است پاک می‌شود.

توبه‌کار محبوب خدا

در این عالم، ظلمت یا نور است، یا تعفن یا طهارت است و وقتی انسان توبه کرد، ظلمت رفت و جای آن نور می‌آید و انسان گناهکارِ ظلمانی و متعفن با توبه تبدیل به انسان نورانی و طیب و طاهر می‌شود و چون نورانی و طاهر شد، خدا او را دوست دارد که در آیه ۲۲۲ سوره بقره می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ التَّوَّابِینَ؛هر آینه خدا توبه‌کنندگان را دوست دارد.»

حالا این انسان توبه کار محبوب خدای عالم می‌شود و وقتی محبوب خدا شد به مقداری که توبه در جانش اثر گذاشت درب برکات را بر روی او باز می‌کنند.

پذیرش توبه قبل از رویت ملک الموت

این وسط چند نکته فراموش نشود؛ این توبه خیلی برکات دارد اما یک نکته بسیار سنگین دارد و آن این است که توبه را زمانی قبول می‌کنند که ملک الموت را رویت نکرده باشد، و تا قبل از رویت ملک الموت باب توبه باز است.

این عنایت عظیمی است اما یک خطر عظیم هم دارد و آن اینکه آن لحظه آخر را کسی نمی‌داند که آیا الان است یا ۵۰ سال بعد و ما نمی‌دانیم و هر لحظه و ثانیه امکان دارد لحظه آخر عمر ما باشد.

آن لحظه که ملک الموت ظاهر شود باب توبه را می‌بندند چون اگر انسان آن لحظه آخر بر او فرا برسد و ملک الموت را رویت کند، باب توبه مسدود می‌شود و انسان جای اشک اگر خون هم بگرید دیگر به او اعتنا نمی‌کنند.

پس وقتی هر لحظه امکان دارد باب توبه را ببندند، عقل ما می‌گوید پس هر لحظه امکان دارد مرگ بیاید باید از همین الان که امکان توبه هست این الان را از دست ندهید و توبه کنید.

توبه را به تاخیر نیندازید

پیامبر(ص) در روایتی فرمودند: « إذا أصبَحتَ فلا تُحَدِّثْ نَفسَکَ بِالمَساءِ، و إذا أمسَیتَ فلا تُحَدِّثْ نَفسَکَ بِالصَّباحِ، و خُذ مِن صِحَّتِکَ قَبلَ سَقَمِکَ، و مِن حَیاتِکَ قَبلَ مَوتِکَ فإنَّکَ لا تَدری ما اسمُکَ غَدا»، چون صبح خود را آغاز کردى، به خویشتن وعده شب مده و هرگاه شبَت را آغازیدى، وعده صبح به خود مده و از دوران تندرستیت پیش از آنکه بیمار شوى بهره برگیر و از زندگیت پیش از آنکه بمیرى؛ زیرا که تو نمى دانى فردا چه نامى خواهى داشت [مُرده یا زنده].

اصلا ما نمی‌دانیم لحظه دیگر آقا یا خانم فلانی هستیم یا مرحوم و مرحومه فلانی! پس نگویید فردا توبه می‌کنم، یا اینکه شب به هم می‌گویند فردا صبح با هم صبحانه فلان چیز می‌خوریم! خیلی‌ها صبح سر کار رفتند و شب به سردخانه رفتند و به خانه برنگشتند!

آنچه از عمرت گذشت که گذشت! و آنچه قرار است بیاید معلوم نیست! و فردا و ماه و سال بعد می‌آید اما این که ما باشم معلوم نیست! پس الان که هستید را دریابید که هنوز چشمانتان باز است و می‌توانید کاری بکنید و ملک الموت بالای سرتان نیامده است! پس تا جانتان را نگرفته‌اند کاری دارید انجام دهید که از لحظه بعد اطمینانی نیست!

پس کار چهارم شیطان تسویف است که توبه را عقب می‌اندازد تا مرگ بیاید و انسان توبه نکرده از دنیا برود.

اوج آقایی و رحمت و بخشش خداوند به گناهکاران

خدای عالم در حق ما گناهکاران خیلی آقایی می‌کند که حتی پدر و مادر و کسانی که برای شما بسیار عزیز هستند، چنین کاری نمی‌کنند، اما چه کسی مثل خدا در حق انسان آقایی می‌کند؟! در آیه ۵۳ سوره زمر خداوند می‌فرماید: «یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا ۚ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ»،‌ای بندگان من که [با ارتکاب گناه] بر خود زیاده روی کردید! از رحمت خدا نومید نشوید، یقیناً خدا همه گناهان را می‌آمرزد؛ زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است.

در این آیه خطاب خداوند مردم یا مومنین نیستند، بلکه می‌فرماید:‌ای بندگان من؛ می‌بینید در این آیه خداوند همان ابتدا با محبت و رافت و کرامت سخن گفته است و می‌فرماید: دیگر خیلی گناه کردید و حریم را خیلی شکستید! اما از رحمت خدا ناامید نشوید! خود ناامیدی بدترین گناه است فقط کفار از رحمت خدا ناامید می‌شوند، پس اگر گناه هم کردید، هرگز از رحمت و بخشش خدا ناامید نشوید!

پس به هر مرحله گناه رسیدید سریع برگردید و دیگر خرابش نکنید. خدا می‌فرماید در گناه اسراف کردید و خیلی زیاده روی کردید اما برگردید و توبه کنید که شما را می‌بخشم.

منظور از توبه واقعی و علامت آن

اما جان توبه در ندامت است و ندامت امر درونی است و امر درونی کاشف می‌خواهد. مثلا من حالم خوب است و سلامتی علامت دارد که این علامت نشان می‌دهد که من حالم خوب است و اگر نادم هستم ندامت هم علامت دارد و علامت آن توبه نصوح است.

خداوند در آیه ۸ سوره تحریم می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحًا…ای مؤمنان! به پیشگاه خدا توبه کنید، توبه‌ای خالص [که شما را از بازگشت به گناه بازدارد]؛»، این نصوح علامت توبه است و نباید توبه کار به آن گناه برگردد. اگر توبه بیاید و این علامت هم بیاید و با شرایطش باشد، خدا هم کریم و آقا است و درب را باز می‌کند و بنا را بر عنایت می‌گیرد و می‌بخشد.

پس همین الان دست به نقد از گناهانتان توبه کنید و بگوییدخدایا بنا به مخالفت با تو نبود بلکه جهالت و نادانی و اشتباهات و غلبه شیطان و تحریک هوای نفس باعث شد، پس در این ایام فاطمیه به آبروی حضرت زهرا(س) مرا ببخش و عفو کن.

پدیدآورنده:

به کوشش: امیرمحسن سلطان احمدی

www.soltanahmadi.ir