اسماعیلِ عرفان، مرحوم دولابی

به‌مناسبت نهم بهمن‌ماه، سالروز ارتحال عارف سفر کرده مرحوم میرزا اسماعیل دولابی با حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدعباس موسوی‌مطلق، استاد اخلاق و عرفان، درباره شخصیت این عارف سفر کرده گفت‌وگو نمودم.

حجت الاسلام موسوی مطلق درباره معرفی شخصیت ایشان به نسل جوان، گفت: بنده شایسته نیستم که پیر فرزانه و فرهیخته و صاحب اسرار مرحوم حاج میرزا اسماعیل دولابی را معرفی کنم. داوود دمان باید داوود دمی چون اسماعیل عرفان را معرفی کنند.

وی ادامه داد: مرحوم میرزا اسماعیل دولابی بلندگوی حق و منادی رحمت پروردگار بود. وقتی سخن می‌گفت شکر از لبانش بر جان عاشقان می‌ریخت، چراکه سال‌ها سکوت داشت و سکوت صبر می‌خواهد و صبر، عجز و فهم می‌خواهد و عجز در مقابل خدا و فهم اینکه اثر مؤثر حقیقی خداست.

استاد اخلاق و عرفان حوزه در پاسخ به اینکه چه اتفاقی افتاد که یک کشاورز، پامنبری بزرگانی همچون آیت‌الله شاه‌آبادی شد و به‌ جایی رسید که خودش کرسی درس اخلاق و وعظ داشت؟ گفت: به تعبیر حضرت امام خمینی(ره) که فرمودند: «همه در عید به صحرا و گلستان بروند، من سرمست ز میخانه کنم رو به خدا»، اتفاقی که در زندگانی مرحوم میرزا اسماعیل دولابی افتاد این بود که او حقاً تصمیمم گرفت به سمت خدا برود و رو به خدا کند.

وی با بیان اینکه مرحوم دولابی پناهنده امام حسین(ع) شد و به این مقام رسید، اظهار کرد: مرحوم میرزا اسماعیل دولابی حقاً به امام حسین(ع) پناه آورد، که عالم از این خوب‌تر پناه ندارد و ایشان به کربلا رفت و سیر او از همان عرش الهی آغاز شد. امام حسین(ع) سید مظلومان عالم و پناه بی‌پناهان است و حرمش وادی امن الهی است که میرزا به حضرتش متوسل شد و پناه برد و بعد از پناه بردنش به این مقامات رسید.

موسوی‌مطلق در پاسخ به اینکه سبک تربیتی و حالات جلسات ایشان چگونه بود؟ گفت: مرحوم میرزا اسماعیل دولابی هر چه را می‌دید و می‌شنید و حس می‌کرد، انگار آن را چون کتابی زیبا و جذاب مطالعه می‌کرد و همان را با الهام از نور قرآن و اهل‌ بیت(ع) بیان می‌کرد. علاوه بر این ایشان ساده و عمیق صحبت می‌کرد، لطیف و دقیق مطلب را منتقل می‌کرد، فعل و قولش هماهنگ بود و از دل سخن می‌گفت و بر دل می‌نشست.

استاد اخلاق و عرفان حوزه با اشاره به یکی از توصیه‌ها و بیانات ناب این عارف سفر کرده، گفت: ایشان سخنان فراوانی دارند، اما یک نکته اینکه ایشان می‌فرمودند: سه چیز را فراموش نکنید؛ اول اینکه هیچی به هیچی بند نیست، حواست به خدا باشد. دوم اینکه به خدا بگو مال بد بیخ ریش صاحبش است، تو مگو ما را بدان شه راه نیست، با کریمان کارها دشوار نیست و سوم اینکه اگر می‌خواهی در امان خدا باشی مفلس باش، یعنی ادعا نداشته باش.

موسوی‌مطلق در پاسخ به اینکه برخی از جوانان در شهرهای غیر مذهبی دنبال الگو و استاد هستند و می‌گویند در شهرهای ما دسترسی به کسی نداریم، چه توصیه‌ای به این قشر جوان و مشتاق دارید، گفت: خداوند همه جا هست، در شهر مذهبی و غیر مذهبی ندارد! اگر کسی طالب خدا باشد راهنما فراوان است، اما طالب کم است، درد نیست و الا طبیب هست. الحمدالله به برکت انقلاب و شهدا نعمت جهت وصول به حق در دوران ما کتب خوب، جلسات خوب، امکان دسترسی خوب به منابع غنی فراوان است.