چرا برای نمازهای واجب دو وقت قرار دادند؟!

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دست‌نوشته‌های امیرمحسن سلطان‌احمدی (امسا): آیت‌الله سید رحیم توکل از اساتید برجسته اخلاق حوزه علمیه قم شنبه ۲۱ آبان ماه ۱۴۰۱ شمسی در پایان جلسه این هفته برنامه  یاد خدا نکاتی درباره علت قرار دادن دو وقت برای خواندن نمازهای واجب نکاتی را بیان نمودند.

در ادامه گزیده یادداشت‌هایم از بیانات ایشان در این جلسه را  تقدیم شما معارف جویان عزیز نموده  تا از این طریق شما نیز بهره‌مند از این جلسه شوید.

وقت کار برای خدا به کاری دیگر مشغول نباشید!

دنبال هر کاری هستید وقتی زمان کار خدا رسید، همه کارها را کنار بگذارید و کار خدا را انجام دهید. چون وقتی فرمان خدای عالم می‌آید باید همه کارها کنار برود و کار خدا را انجام داد. در بین فرامین خدا، فرمان نماز یک دستور دیگری است که قبولی همه اعمال به قبولی نماز ست و اگر نماز رد شود، همه اعمال رد می‌شود و نماز یک جلوه خاصی دارد.

مثلا موقع نماز ظهر و عصر فرض کنید ساعت ۱۲ اول وقت نماز ظهر است و تا غروب چندین ساعت هم وقت داریم، حالا اگر قرار بود همه مردم نماز را اول وقت بخوانند، پس چرا مدت خواندن نماز را اینقدر طولانی کرده اند؟! در صورتی که می‌توانستند بگویند همه مردم در همین ده دقیقه اولیه فرصت دارید که نماز اول وقت، مثلا ظهر را بخوانید که اگر نخواندید نماز شما بعد از این ده دقیقه قضا است!

علت دو وقت برای نماز از منظر امام صادق(علیه السلام)

حالا چرا وقت نماز را زیاد کردند؟! چند تعبیر در روایات است که یک تعبیر این است که امام صادق(علیه السلام) در روایتی می‌فرمایند: برای هر نمازی دو تا وقت است، نماز اول وقت که رضوان الله است و انسان به مقام رضوان خدا می‌رسد، و وقت دوم وقت عفو الله است که مشمول عفو خدا قرار می‌گیرید!

که حضرت در این باره توضیح می‌دهند و می‌فرمایند: عفو جایی است که گناهی باشد که عفو مصداق پیدا کند! پس وقتی نماز را اول وقت نخواندید، گناه و معصیت نمودید و الان نیاز به عفو خدا دارید.

حالا خداوند دستور نماز را داده و اول وقت نماز را نخواندید و در این نخواندن هم بلامانع بودید و مانع و علتی برای نخواندن نماز اول وقت نداشتید، پس گناه کردید، اما خدا بر این گناه تو را عقاب نمی‌کند عفوالله است، اما آنچه را اول وقت داده‌اند به آخر وقت نمی‌دهند.

در چه شرایطی می‌توان اول وقت نماز نخواند!

روایت دیگری است که درباره توسعه زمان وقت نماز آمده است که ما وقت را توسعه دادیم برای کسی که مانعی دارد و شرعا نمی‌تواند اول وقت نماز بخواند و گرنه اگر مشکلی و مانعی نبود باید همان اول وقت نماز بخواند.

حالا یک موقع انسان مریض است و حال مناسبی ندارد و مشکلی جلو آمده و این گهگاهی جلو می‌آید و نمی‌تواند نماز را اول وقت بخواند، اما این فرد قبل از این وضع به نماز اول وقت مقید بوده است اما الان حال روحی یا جسمی او خوب نیست و با وجود این مانع نمی‌تواند اول وقت نماز خود را بخواند.

بنابراین یک بار انسان بنای او به نماز اول وقت است، اما یک بار خسته است و مشکلی در آن لحظه پیش آمده و نمی‌تواند نماز را اول وقت بخواند، اما نه اینکه همیشه به این بهانه نماز اول وقت را نخواند.

مکر و وسوسه شیطان برای عقب انداختن نماز اول وقت

یکی از برنامه‌های شیطان این است که انسان نماز اول وقت نخواند! برای این کار شیطان ذهن او را مشوش و درگیر می‌کند که حالا صبر کن چند دقیقه دیگر با حال بهتر بخوان و یک مدتی همینطور ده دقیقه ده دقیقه او را از نماز اول وقت دور می‌کند و آرام آرام جلو می‌رود و می‌بیند کسی که همیشه اول وقت نماز می‌خوانده الان ساعت ۱۲ اذان گفته‌اند ولی با مکر شیطان او نماز اول وقت را نخوانده و الان ساعت ۵ عصر است و او تازه می‌خواهد نماز ظهر را بخواند!

اما یک بار فرد مریض و خسته است یا خواب مانده و مهمان دارد، این در قاعده کلی استثنا است اما اصل قاعده این است که نماز را باید اول وقت بخوانید.

گاهی این نماز اول وقت تبدیل به نفس یا نفهمی می‌شود و از اول وقت دور می‌شود و خدا توسعه وقت نماز را برای مشکل دارها ایجاد کرده نه اینکه همیشه قید نماز اول وقت را با بی‌توجهی از دست بدهید و نماز اول وقت را نخوانید!

پدیدآورنده:

به کوشش: امیرمحسن سلطان احمدی مروج

www.soltanahmadi.ir

پی نوشت:
امام صادق(علیه السلام):لِکُلِّ صلاةٍ وَقتانِ: أوَّلٌ و آخِرٌ، فَأوَّلُ الوَقتِ أفضَلُهُ، و لیسَ لأِحَدٍ أن یَتَّخِذَ آخِرَ الوَقتَینِ وَقتا إلاّ مِن عِلَّةٍ، و إنّما جُعِلَ آخِرُ الوَقتِ للمَریضِ و المُعتَلِّ و لِمَن لَهُ عُذرٌ، و أوَّلُ الوَقتِ رِضوانُ اللّهِ، و آخِرُ الوَقتِ عَفوُ اللّهِ.
هر نمازى دو وقت دارد: اوّل و آخر. اوّل وقت، بهترین آن است. هیچ کس نباید نماز را بدون علّت به آخر وقت بیندازد. آخر وقت فقط براى بیمار و علیل و کسى که عذرى دارد، قرار داده شده است. اوّل وقت [مایه ]خشنودى خداست و آخر وقت [باعث ]آمرزش خدا.
بحار الأنوار: ۸۳/۲۵/۴۷.