پیام زمان و آفرینش زمین و آسمان در ۶ روز در آیه ۴ حدید

[box type=”shadow” ]آیت الله العظمی مدرسی در پنجمین جلسه تفسیر خود قرآن را کلید معارف دانسته و در شرح آیه ۴ سوره حدید به مسئله اهمیت زمان و علت آفرینش زمین و آسمان ها در ۶ روز پرداختند و ضمن بر شمردن اهمیت احساس پوچی انسان در مقابل خداوند به نزدیک ترین کلمه به اسم اعظم نیز اشاره نمودند.[/box]

بسم الله الرحمان الرحیم

توفیق یار شد در پنجمین جلسه تفسیر حضرت آیت الله العظمی مدرسی در بامداد سه شنبه اول خردادماه ۱۳۹۷ شرکت نمودم و معظم له در این جلسه در ادامه تفسیر سوره حدید در ذیل تفسیر آیه ۴ سوره حدید به اهمیت زمان پرداختند که گزیده یاداشت هایم از این جلسه در ادامه تقدیم شما معارف جویانی عزیز که امکان شرکت در این جلسه را نداشتید می گردد.

گزیده بیانات آیت العظمی مدرسی به شرح زیر است:

قرآن مفتاح و کلید معارف

آیت الله العظمی سید محمد تقی مدرسی، از مراجع معظم تقلید ساکن در کربلا، بامداد امروز سه شنبه اول خردادماه در پنجمین جلسه تفسیر سوره حدید، قرآن را مفتاح و کلید معارف قرآنی دانست و گفتند: قرآن مفتاح و کلیدی است که خود این کلید بودن هم مفید است و این یک باب است که به وسیله این باب و از راه این در منتهی الیه آن درب های دیگری است که ما باید از این کلید استفاده کنیم و با آن قفل ها معرفت را باز کنیم.

ضمن خواندن قرآن در مسیر قرآن حرکت کنید

ایشان ادامه دادند: اگر قرآن به ما می گوید بروید قرآن بخوانید، فقط نباید صرف خواندن قرآن باشد، بلکه باید قرآن را بخوانیم و از آن استفاده نموده و در راستای آن حرکت هم کنیم.

آیت الله مدرسی با ارائه مثالی برای روشن شدن بحث اظهار کردند: ممکن است من به شما عرض کنم بروید سر خیابان ببینید چه چیز است و چه خبر شده است، ولی من قبلش می گویم سر خیابان ترافیک است، شما هم حرف مرا قبول می کنیم ولی من عرض می کنیم بروید و خودتان ببینید؛ حالا وقتی شما حرف مرا قبول می کنید به حرف من یقین دارید اما اگر بروید و خودتان آن را ببینید اینجا می شود عین الیقین و حق الیقین و شما به عین الیقین و حق الیقین رسیده اید.

ایشان ادامه دادند: بنابراین آیات قرآن را به عنوان کلید و مفتاح و چیزی که راه را باز می کند تلقی کنید و اگر بگوییم چرا دیگران به جایی رسیدند و ما نرسیدیم به خاطر این است که دیگران فلان آیه را وقتی خواندن از آن آیه استفاده هم کردند اما ما فقط آن آیه را خواندیم ولی استفاده ای نکردیم و دنبال آن هم نرفتیم.

این مرجع معظم تقلید اظهار کردند: چند جای قرآن خداوند بساط حضرت سلیمان(ع) را بیان کرده است که چگونه ایشان به پرندگان صحبت می کردند و حتی از جنیان استفاده می نمودند. ما همه اینها را قبول داریم ولی نگفتیم ما هم بساطی مثل حضرت سلیمان(ع) بسازیم فقط این آیات را خواندیم.

به حرف های بنده فکر کنید

آیت الله مدرسی با بیان اینکه به حرف های بنده بسنده نکنید، گفتند: بنده در این موقع شب عرایضی خدمت شما داریم اما درخواستم این است که فقط به گوش دادن بسنده نکنید، بلکه همانطور که این مباحث را گوش می کنید بدان فکر کنید و بروید بهترین آن را هم پیدا کنید. شاید عرایض بنده مطلبی راهگشا برای مطلبی دیگر باشد و شاید ناقص باشد که بهتر است بروید و بهترین را پیدا کنید. پس بعد از جلسه روی مطالبی که در ذهنتان ماند فکر کنید که چگونه این مطلب قابل قبول است یا نیست و چقدر این مطلب به جنبه های زندگی شما مربوط می شود.

علت چرایی خلقت زمین و آسمان ها در شش روز / منظور از آیه ۴ حدید

آیت الله مدرسی در ادامه تدبر در سوره حدید به آیه ۴ این سوره رسیدند، که خداوند در این آیه می فرماید: « هُوَ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِی سِتَّهِ أَیَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ  یَعْلَمُ مَا یَلِجُ فِی الْأَرْضِ وَمَا یَخْرُجُ مِنْهَا وَمَا یَنْزِلُ مِنَ السَّمَاءِ وَمَا یَعْرُجُ فِیهَا  وَهُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ مَا کُنْتُمْ  وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ»؛ وی درباره ارض و سماء گفتند: غالباً در قرآن ارض مفرد و سماوات جمع آمده است، چون آسمان ها زیاد است بدین دلیل سماوات جمع آمده است.

وی در ادامه شرح این آیه بیان کردند: در ادامه آیه می فرماید ما این زمین و آسمان ها را ما در شش روز خلق کرده ایم و چند آیه به این روزها و ایام خلق زمین و آسمان ها اشاره شده است.

این مدرس حوزوی افزودند: یهودی ها گفتند که خدا از روز یک شنبه کارش را شروع کرد و روز جمعه به پایان رسید و این منظور از این شش روز چنین است و روز شنبه هم خدا استراحت کرد؛ که این جور نبود.

منظور از روز یک قطعه زمانی است

آیت الله مدرسی به بیان تعریف و منظور از روز در این آیه پرداخت و اظهار کردند: روز در زبان عرب و حتی در زبان فارسی به معنای ۲۴ ساعت نیست، بلکه روز یک قطعه یک برهه از زمان است که تعبیر به روز تعبیر به یوم و تعبیرات دیگر شده است.

ایشان ادامه دادند: مثلا می گوییم امروز روز شماست، منظور فقط همین امروز نیست. کلمه امروز یا کلمه یوم و روز اصل معنایش این است که منظور یک قطعه از زمان است. و چون خداوند فرمود در شش روز زمین و آسمان خلق شد، منظور از این شش روز، شش قطعه زمانی است، حالا این شش قطعه از زمان چقدر بوده است نمی دانیم.

پیام آیه ۴ سوره حدید

آیت الله مدرسی با اشاره به پیام و منظور از بیان اینکه شش روز زمین و آسمان خلق شده، بیان کردند: بحثی که در این باره هست اینکه اصلا این شش روز خلق شدن زمین و آسمان چه پیامی برای ما دارد؟ حالا در شش روز خلق شده یا یک لحظه خلق شده است، چه پیامی برای ما دارد یا اینکه اصلا چرا خداوند مخلوقات را در یک لحظه خلق نکرده است.

زمان جزء لاینفک هر مخلقوق الهی

این مرجع معظم تقلید زمان را جزء لاینفک هر مخلوق دانست و گفتند: جزء لاینفک هر موجودی که خدا آن موجود را خلق کرده زمان است. چرا چون ممکن است اصلش عدم است و اصل عدم تحول به وجود نمی شود. این برقی که به شما نور می دهد، لحظه به لحظه به آن نیروی الکتریسیته می رسد که به ما نور می دهد، بنده و شما هم لحظه به لحظه  لطف الهی به ما می رسد که زنده هستیم.

ایشان ادامه دادند: علاوه بر انسان هر موجود و خلق شده ای توسط خدا باید هر لحظه مشمول لطف الهی باشد تا زنده بماند و چنانچه یک لحظه لطف الهی به مخلوقاتش قطع شود کل عالم امکان هیچ می شود. لذا اگر از چشمه آب نیاید رود هم جاری نمی شود و آبی ندارد یا اینکه اگر در چاه آب نباشد نمی توان از آن آب کشید.

هیچ بودن در مقابل خدا

آیت الله مدرسی افزودند: بنابراین عالم امکان این معنایش است که زمان جزء او است و این یک پیام مهم است و باید آن را بفهمیم. حتی وقتی از سجود بلند می شویم می گوییم: « بحول الله و قوته اقوم و اقعد » ، وقتی هم در رکوع و سجود تسبیح می گوییم: « سُبْحَانَ رَبِّیَ الْعَظِیمِ وَ بِحَمْدِه؛ سبحان ربی الاعلی و بحمده » آخر آن می گوییم:  بحمده یعنی خدایا من که تسبیح تو را می گویم من که بلند می شوم به حمد و نیروی تو است از خودم هیچ ندارم و اگر نماز هم می خوانم به قدری که به من دادی می خوانم و حتی اگر شکرت را هم می کنم به قدری است که به من عنایت کرده ای است.

نزدیکترین کلمه به اسم اعظم خدا

این استاد حوزوی با اشاره به نزدیکترین کلمه به اسم اعظم خداوند گفتند: نزدیکترین کلمه به اسم اعظم خداوند « بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ لا حَوْلَ وَلا قُوَّهَ اِلاّ بِاللَّهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ؛ به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانى اش همیشگى است، جنبش و نیرویى نیست جز به خداى والاى بزرگ» است.

حالا چرا این نزدیک ترین کلمه به اسم اعظم است؟ به خاطر این است که شما خودتان را از حول خود بیرون کرده و از ذات خود جدا کرده اید و به لحظه صفر و هیچی رسانده اید که از خود هیچ هستید و می گویید خدایا این تویی که به من هیچ نیر داده ای.

اهمیت و مفید بودن زمان

آیت الله مدرسی اظهار کردند: این مفهوم زمان است و آگاهی به زمان و نقش زمان در موجودات خیلی برای ما مفید است. شما خیال می کنید از دیروز تا به امروز خود شما هستید؟ در صورتی که از دیروز تا امروز یک چیز دیگری هستید و زمان شما را تغییر داد، دیروز رفت و فردا هم نیامده و این یک پیام مهم است.

لحظات و زمان را از دست ندهید

این مفسر قرآن کریم به پیام دوم زمان اشاره و بیان کردند: حالا که زمان یک نهری است، یک رودی است که دارد ما را به سمت فنا شدن می غلطاند، پس ما باید از این لحظات زمان استفاده بهینه را بکینم.

ایشان با ذکر مثالی ادامه دادند: شما وقتی سوار قطار شده اید و مثلا می خواهید به مشهد بروید، اگر در قطار بخوابید، یا بنشینید، یا سخن بگویید، قطار به حرکتش ادامه می دهد و در هر حال قطار حرکت می کند و هر لحظه شما را به مقصد نزدیک تر می کند و زمان هرگز ساکن نیست از این رو مولا امیرالمومنین(ع) فرمودند کسی که سوار بر برقه شب و روز است و حرکت می کند، حتی اگر خودش ایستاده باشد. و در حدیثی دیگر هم فرمودند: با هر نفس کشیدنی انسان به آخرت نزدیک می شود.

آیت الله مدرسی در ادامه فرمودند: امام حسن(ع) در حدیثی فرمودند که ای پسر آدم تو به مبنای روزهای محدودی زنده هستی و اگر یک روز رفت یعنی یک تکه از خودتان کنده شده است و این حدیث قدسی هم هست.

بزرگانی که به وقت و زمان اهمیت می دادند

ایشان ادامه دادند: چقدر به ما گفته اند به دنیا عقیده و توجه نداشته باشید، هر روز هم سر قبرستان که می روید باید از خواب غفلت بیدار شوید، تا کی می خواهید خواب باشید! من دیده ام کسانی را در زندگی ام که حتی وقتی نیمه شب ۵ دقیقه برای خوردن آب بیدار می شدند در همان ۵ دقیقه هم ذکر می گفتند، اینها کسانی بودند که زمان را درک کردند.

خواب زیاد غفلت آور

آیت الله مدرسی با اشاره به بیانی از جدشان اظهار کردند: جد مادری ما مرحوم میرزای مهدی شیرازی در کربلا به پسرش می گفت: نخوابید این قدر در قبر خواهید خوابید که خسته می شوید. بدانید خواب زیاد هم غفلت را زیاد می کند، لغو را زیاد می کند.

معظم له افزودند: جایی بودیم که منبری منبر بود و صحبت هایی می کرد، مرحوم بهلول هم آنجا نشسته بود که یک دفعه پا شد و عبای خود را روس سرش انداخت و از مجلس خارج شد و گفت خدا راضی نیست در این مجلس باشم. علماء با کسی تعارف نداشتند و به وقت شان خیلی اهمیت می دادند.

ایشان ادامه دادند: زندگی ما برای کش دادن و بحث کردن نیست، عمر یک دفعه تمام می شود و این پیام مهم این آیه است. بدانید زمان در وجود شما اثر دارد، پس توجه به زمان داشته باشید.

عالم بودن خدا بر همه چیز

معظم له گفتند: زمان در وجود شما اثر دارد، پس توجه به زمان داشته باشید. قدرت خداوند بر کل موجودات تسلط دارد و یکی از مبانی قدرت خداوند، علم است. بنابراین هر چیز از هر جا در زمین فرو می رود خدا می داند و می بیند و از آن آگاه است و این علم خدا است.

آیت الله مدرسی با اشاره به ادامه این آیه که می فرماید: «… وَهُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ مَا کُنْتُمْ  وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ»؛ گفتند: پس وقتی می دانید خدا به همه چیز علم دارد و آگاه است پس چرا کجا فرار می کنید؟ خدا حتی از نیت انجام دادن یک کار هم با خبر است. پس کمی مراقب خدای خود باشید، به خود بیایید که هستید؟ و همواره توجه داشته باشید که در محضر خداوند هستید.

غافل نباشید

ایشان در پایان فرمودند: غفلت های ما زیاد است و همه این غفلت ها در مسائل روز است، خیلی ها حتی برای زن، عده ای برای مال خودش را خدا می کند و همه چیزش حتی خدایش زن و مال است؛ بدانید با این غفلت ها از خود بی خود می شوید و خیلی از انسان ها این حالات را دارند که باید این حالات را کنار بگذارند، بنابراین با خدا باشید و بدانید که خدایی هست و تمام اعمال و حتی افکار را ما می بیند و می داند.

پدیدآورنده:

به قلم: امیرمحسن سلطان احمدی

انتشار این مطلبم در:
خبرگزاری قرآن ایکنا