جمعه اول مرداد ماه ۱۳۹۵ موفق شدم در جلسه درس شرح نهج البلاغه استاد بزرگوارم آیت الله احدی در مسجد الزهرا(س) تهران شرکت کنم،سخنان استاد در این جلسه در دو محور علم احاطی خداوند و ولی خدا کیست؟ بود که در ابتدا بخش نخست سخنان استاد را تقدیمتان می نمایم.
احاطه خداوند به نقطه پایان زمین و آسمان
استاد با اشاره به بخشی از خطبه اول نهج‌البلاغه پیرامون محیطاً فرمودند:خداوند به اطراف زمین و آسمان و همچنین به نقطه پایان زمین و آسمان احاطه دارد، اما الان ما نمی‌دانیم که نقطه پایان زمین و آسمان کجاست؟ حتی هنوز علم هم نتوانسته آن را کشف کند.
توضیح کلمه محیط
محیط یکی از اسماء الحسنی خداوند است که تقریبا ۱۲ بار در قرآن آمده است که ۹ بار آن اسم خدا و بقیه مربوط به خلقت است. راغب در کتاب مفردات می‌گوید «محیط» به معنای حافظ و نگهدار است.
خدا بر هر چیز محیط است
محیط در این آیه «إِنَّهُۥ بِکُلِّ شَىْءٍ مُّحِیطٌ» آمده است که خدا به هر چیز محیط است، یعنی نگهدارنده و حافظ هر چیز از کوچک‌ترین اشیاء تا بزرگ‌ترین اشیاء است.
اختلاف در معنای محیط
برخی گفتند «محیط» معنای دیگری دارد و به معنای علم هم است، اتفاقا در بعضی از آیات قرآن نیز آمده است «أَحَاطَ بِکُلِّ شَیْءٍ عِلْمًا»، خدا از نظر علمی محیط به این جامعه است، در اینجا کلمه علماً مشخص می‌کند که منظور از محیط احاطه علم است.
حضرت علی(ع) مغز متفکر جهان است و از نظر تفکر و اندیشه مثل ایشان کسی سخنی نگفته است؛ حضرت مولا علی(ع) همه جوانب را در نظر گرفته و این جمله را فرمودند که «محیطا بحدودها»، به نظر می‌رسد یک سِری در کنار هم قرار گرفتن این دو وجود دارد که هم می‌گوید علماً و هم در کنارش محیطاً.
آیا علم خدا محدود به جزئیات است؟
خدا همه جزئیات ما را می‌داند و عالم است، اما بلافاصله می‌گوید محیطاً که یک سِری در آن نهفته است و آن این است که ممکن است آیندگان شبهه و اشکال وارد کنند که چرا مسلمانان می‌گویند علم خداوند نامحدود است؛ در صورتی که علم ایشان به جزئیات بوده و محدود است. بنابراین، امام علی(ع) در این خطبه اندیشمندانه حرف زده و بلافاصله بعد از عالماً می‌گوید محیطاً.
احاطی و فراگیر بودن علم خداوند
محیط به معنای فراگیر است پس علم خدا محدود نیست بلکه علم خدا احاطی و فراگیر است. آن علمی که اگر معلوم جزئی و محدود باشد علم احاطی نیست، اما علم خدا علم تحصیلی نیست، علم خدا علم اکتسابی نیست بلکه علم خدا احاطی است که هرگز جزئی نمی‌شود و یک علم فراگیر است.
وقتی علم خداوند فراگیر است محدود به حدود معینی نیست و هیچ معینی در آن تأثیر ندارد چون احاطه مطلق دارد.
احاطه خدا بر همه اعمال انسان ها
خداوند حتی به پیامبر(ص) نیز درباره علم احاطی مأموریت می‌دهد که به مردم بگوید «إِنَّ رَبِّی بِمَا تَعْمَلُونَ مُحِیطٌ» که خداوند به همه اعمالی که انجام می‌دهید احاطه دارد، پس مردم بدانید ریز و درشت کار شما را خداوند احاطه دارد.
از علم احاطی خدا غفلت نکنید
لذا، همه مفسرین می‌گویند این عبارت یک هشدار و زنگ خطر است که از علم احاطی خداوند غفلت نکنیم و بدانیم که علم خدا فراگیر است و چیزی بر او مخفی نیست.
آن مدیر شرکتی که اختلاس می‌کند یا آن کسی که به بشریت ظلم می‌کند از علم احاطی خداوند بی‌خبر است؛ اما آن کسی که از علم احاطی خداوند خبر دارد و هرگز حاضر نیست پای خود را از مرز خدا تجاوز دهد سعی می‌کند تمام وجودش را داخل مرز و حریم خداوند قرار دهد و در مقابل کسانی که در جامعه ظلم و خون‌ریزی می‌کنند حریم و مرز را نمی‌شناسند.
به قلم:امیرمحسن سلطان‌احمدی
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰