علت عزاداری امام حسین(ع) در دهه اول محرم و قبل از شهادت

عزاداری حسینی در دهه اول محرم و آن هم قبل از شهادت امام حسین(ع) سوالی است که برخی در ذهن دارند در این یاداشت زوایای آن بررسی می شود.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دست نوشته های معارفی امیرمحسن سلطان احمدی (سلطان احمدی دات آی آر): امروزه عزاداری حسینی یک عزای معمولی و مختص به شیعیان نیست، بلکه این عزاداری تبدیل به یک فرهنگ عاشورایی گردیده که دیگر زمان و مکان نمی شناسد و به عنوان یک فرهنگ در جامعه جا افتاده است که با وزیدن نسیم ماه محرم مردم در اقصی نقاط جهان سوگوار شهادت سالار شهیدان ابا عبدالله الحسین (ع) می شوند.

چرایی عزاداری امام حسین(ع) در دهه اول محرم

اما در این شور عزاداری حسینی نکته ای که مطرح است اینکه با پایان رسیدن عاشورای حسینی تب و شور عزاداری حسینی به پایان می رسد، در صورتی که مرسوم است عزاداری بعد از شهادت یا بعد از ارتحال فرد تازه آغاز می شود و به اوج عزا کشیده می شود، اما در قضیه‌ی امام حسین(ع) این موضوع فرق می کند، بلکه شور عزاداری در دهه اول محرم و  قبل از عاشورا و شهادت سالار شهیدان(ع) است که برای خیلی ها جای سؤال است که چرا قبل از شهادت امام عزاداری می کنیم؟

از طرفی روز عاشورا بزرگترین مصیبت اعظم جهان در آن رخ داده است و برای فیض کامل و عزاداری این روز نیاز به مقدماتی می باشد که با یک دهه عزاداری چشم های حسینی خود را پاک نموده و سپس وارد روز اصلی عزاداری در روز دهم می شویم. تا بتوانیم یک عزاداری شایسته و در شان امام شهید انجام دهیم و در کنار عزاداری در این دهه به بینش خود نیز اضافه کنیم و حسینی پرورش یابیم.

سابقه تاریخی عزاداری در دهه اول محرم

شهید مطهری درباره عزاداری در دهه اول محرم می گوید: عزاداری از ابتدای محرم سابقه تاریخی دارد، آغاز عزاداری در دهه اول محرم آن هم به صورت فراگیر همانند عزاداری امروزه را می‌توان از عصر معزالدوله دیلمى ازسلسله آل بویه دانست .(مرتضى مطهرى ، مجموعه آثار، ج ۱۷، ص ۹۴).

اولین کسی که فرمان داد در دهه اول محرم عزاداری کنند

و نکته دیگر اینکه معزالدّوله اولین کسى است که فرمان داد مردم شیعه ی بغداد در دهه اوّل محرم براى حضرت امام حسین (ع) سیاه بپوشند و بازار را سیاهپوش کنند و در روز عاشورا دکّان ها را ببندند و از طباخى جلوگیرى کنند وتعطیل عمومى نمایند. این مراسم در تمام کشورهاى اسلامى از جمله ایران تا اوایل سلطنت سلجوقیان معمول بود،که تا به امروز ادامه دارد.(جواد محدّثى ، فرهنگ عاشورا، ص ۳۱۳٫).

حزن و اندوه امام کاظم(ع) با ورود ماه محرم

امام رضا (علیه السلام) می فرمایند: ” کان أبی إذا دخل شهر المحرم  لا یری ضاحکا و کانت الکآبه تغلب علیه حتی یمضی منه عشره أیام فإذا کان یوم العاشر کان ذلک الیوم یوم مصیبته و حزنه و بکائه و یقول: هو الیوم الذی قتل فیه الحسین صلی الله علیه”وقتی ماه محرم فرا می رسید در پدرم امام کاظم علیه السلام آثار شادی  دیده نمی شد و همواره غمگین بودند، روز دهم، روز مصیبت و اندوه و گریه او بود و می فرمود : در این روز بود که حسین علیه السلام را به شهادت رساندند. (امالی صدوق، ص ۷۸ و بحار الانوار، ج ۴۴ ص ۲۸۴).

نظر ابن طاووس درباره عزاداری در دهه اول محرم

همچنین عالم ربانی «رضی‌الدین ابوالقاسم علی بن‌موسی» معروف به «سید ابن‌طاووس» قدس سره در کتاب «اقبال‌الاعمال» در بخش اعمال ماه محرم‌الحرام در‌باره علت عزاداری حسینی در دهه اول محرم و قبل از شهادت امام‌حسین(ع) آورده است که اگر کسی بگوید که چرا این‌گونه اظهار حزن و اندوه را که شما شیعیان از اول دهه محرم و پیش از شهادت سید‌الشهدا(ع) اظهار می‌دارید و بعد از روز عاشورا چنین نمی‌کنید در حالیکه شهادت او در روز عاشورا رخ داده و بهتر است بعد از آن اظهار حزن و اندوه شود؟ چه می‌گوئیم؟

می‌گوئیم که علت اظهار حزن و اندوه در اول دهه برای بیم و هراس از مصائبی است که بر آن حضرت رفت ولی وقتی آن بزرگوار شهید شد، مصداق آیه‌های ۱۶۹ و ۱۷۰ سوره آل عمران شد که می‌فرماید: « وَلاَ تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْیَاء عِندَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ فَرِحِینَ بِمَا آتَاهُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ وَیَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِینَ لَمْ یَلْحَقُواْ بِهِم مِّنْ خَلْفِهِمْ أَلاَّ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلاَ هُمْ یَحْزَنُونَ».

«و چنین گمان مکن آنان که در راه خدا کشته شده‌اند مرده‌اند بلکه زنده‌اند و نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند و به تفصیل خدا که به آن‌ها ارزانی داشته شادمان‌اند و به کسانی که به آن نپیوسته‌اند و پشت سر آن‌ها هستند بشارت می‌دهند که بیمی بر شما نیست و هرگز اندوهگین نگردید».

بنابراین چون آن بزرگواران به سعادت شهادت رسیده و شادمان شده‌اند لازم است ما نیز بعد از شهادت با آن‌ها مشارکت کنیم تا به سعادت و نیک‌بختی راه یابیم.

پدیدآورنده:

به قلم: امیرمحسن سلطان احمدی

ww.soltanahmadi.ir