حضرت رضا(علیه اسلام) در کلام آیت الله ضیاءآبادی

در سرزمین ایران اسلامی این این خاک پاک طوس بود که مفتخر به این شرف و امتیاز شد که آغوش مهربان خود را برای در برگرفتن پیکر مطهر فرزند رسول خدا(ص) امام علی بن موسی‌الرضا(ع) گشود و ایرانیان و بلکه جهانیان را از نعمت کثیرالبرکات زیارت مضجع شریفش بهره‌مند کرد.

نگاهی گذرا به زندگی‌نامه امام رضا(ع)

بنابر نقل مشهور ۱۱ ذیقعده روز ولادت پربرکت حضرت ثامن‌الحجج امام ابوالحسن‌الرضا(ع) است. ولادتش در سال ۱۴۸ ه.ق بوده؛ یعنی همان سالی که در ۲۵ شوال آن سال شهادت امام صادق(ع) واقع شده است و ۱۵ روز بعد از آن در ۱۱ ذیقعده ولادت آن حضرت تحقق یافته است.

اسم شریفشان علی و کنیه شان ابوالحسن است.که کنیه پنج امام از امامان ما «ابوالحسن»است:امام امیرالمومنین(ع)امام سید الساجدین(ع)،امام موسی کاظم(ع)،امام رضا(ع) و امام هادی(ع).
در میان روات و محدثین، امام کاظم(ع) را ابوالحسن اول، امام رضا(ع) را ابوالحسن ثانی و امام هادی(ع) را ابوالحسن ثالث می‌گویند.

مادر بزرگوارشان به نام«نجمه» یا «طاهره» یا «تکلتم» بوده است. و دوران امامت امام رضا(ع) ۲۰ سال بوده که ۱۰ سال آن را معاصر با هارون عباسی و ۵ سال با امین و ۵ سال هم با مأمون بوده‌اند.

حدیث توحید امام رضا(ع) سند عزت و افتخار ایرانیان
آیت‌الله سیدمحمد ضیاءآبادی مفسر قرآن و استاد برجسته اخلاق شهر تهران در کتاب حضرت رضا(ع) مظهر رأفت خدا که مجموعه سخنرانی‌های معارفی ایشان است، در بخشی از این کتاب، حدیث توحید امام رضا(ع) که در نیشابور اعطا فرمودند را سند عزت و افتخار ایرانیان نامیده و از لسان آیت‌الله ضیاءآبادی چنین مرقوم شده است، حضرت امام رضا(ع) به ایران آمد و در ایران به شهادت رسید و بدن مقدسش هم در این سرزمین به خاک سپرده شد و پناهگاهی بزرگ برای مردم این آب و خاک شد. اما می‌شود گفت بزرگترین و پربرکت‌ترین اثری که از آن حضرت در این کشور باقی ماند، حدیث پر حتوای توحید است که در نیشابور اعطا فرموده است.

این حدیث نفیس، سند شرف و عزت و افتخار ما ایرانیان است که به دنیا اعلام کنیم ما نسخه شفابخش به عالم انسان را داریم. ما برنامه کشیدن حصار امن و امان بر گرد همه دل‌ها و جوامع بشری را داریم.

حدیث توحید امام رضا(ع) انسان‌ساز است نه گنبد و گلدسته
مردمی سطحی‌نگر خیال می‌کنند نشان عظمت و جلالت امام رضا(ع) همین گنبد و بارگاه طلا و گلدسته‌هاست؛ در صورتی که تنها گلدسته و گنبد طلا،انسان‌ساز نیست. آنچه انسان‌ساز است حدیث نیشابور است که می‌توان عالم انسان را به دامن توحید افکنده و در حصار ایمان قرار دهد و از عذاب دنیا و آخرت برهاند.
محتوای قرآن انسان ساز است نه کاغذ و چاپ عالی آن.

آیا جلد و کاغذ عالی قرآن، انسان‌ساز است؟! این همه قرآن با جلد و کاغذ و چاپ اعلا در همه جا هست. کتابخانه‌ها پر از قرآن، خانه‌ها پر از قرآن، اما انسان کجا است؟ آنچه که انسان می‌سازد محتوای قرآن و سخن قرآن است که می‌گوید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُونُوا قَوَّامینَ بِالْقِسْطِ شُهَداءَ لِلَّهِ؛ نساء/۱۳۵؛ ای ایمان‌داران، اقامه قسط و عدل کنید، عالم و عادل باشید(نه اینکه فقط قرآن چاپ کنید). چاپ قرآن که چیزی نیست، حتی اگر قرآن را حفظ یا تفسیر کنید باز هم کافی نیست.

إِنَّ اللّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإِحْسَانِ وَإِیتَاء ذِی الْقُرْبَى وَیَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنکَرِ وَالْبَغْیِ یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ(آیه ۹۰ سوره نحل)، إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلی‏ أَهْلِها وَ إِذا حَکَمْتُمْ بَیْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْکُمُوا بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا یَعِظُکُمْ بِهِ إِنَّ اللَّهَ کانَ سَمیعاً بَصیراً(آیه ۵۸ سوره نساء)؛ وَلْتَکُن مِّنکُمْ أُمَّهٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَأُوْلَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ(آیه ۱۰۴ سوره آل عمران) این دستورات آسمانی قرآن است که جامعه انسانی را به وجود می‌آورد، نه تکثیر نسخه‌های خوش چاپ قرآن و نه تنها افزودن بر تعداد قاریان و حافظان و مفسران قرآن.

این همه داخل حرم امام رضا(ع) رفتند آیا آدم بیرون می‌آیند؟

گنبد طلایی و گلدسته‌های حرم امام رضا(ع) هم به تنهایی آدم‌ساز نیست. این هه افراد داخل حرم می‌روند،آیا همه آدم بیرون می آیند؟چه بسا افرادی بروند و بیرون بیایند و نه تنها نوری نگیرند بلکه بر ظلمت دل نیز بیفزایند: وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاء وَرَحْمَهٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ وَلاَ یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إَلاَّ خَسَارًا ؛آیه ۸۲ سوره اسرا می فرماید:همین قرآن که برای مومنان شفا و رحمت است برای ظالمان خسار افزا و زیانبار است.« رب تال القرآن و القرآن یلعنه» (بحار الانوار ج ۹۲ ص ۱۸۴ ) چه بسا قرآن خوان که ملعون(به لسان) قرآن است.

زائرانی که به امام هتاکی می کنند

آنان که با آلودگی به حرام خواری و حرام کاری به حرم می روند و السلام علیک یابن رسول الله(ص) می‌گویند، در واقع هتاکی به امام می کنند و خشم امام را علیه خود بر می‌انگیزند.

صاحبدلانی که اول زیر قبه کلام امام رفتند بعد زیر قبه طلایش

البته هستند کسانی که زیر آن قبه نورانی و کنار آن ضریح منور به سیر و سلوک روحانی می پردازند و به معراج قرب الهی می روند اما آنها صاحبدلانی هستند که اول،به دامن سخنش افتاده اند و سپس سر به آستان حرمش نهاده اند.
اول زیر قبه ی کلامش رفتند و سپس زیر قبه ی طلایش رفتند.اول حصار ایمان به دور قلب خود کشیده و اهواء نفسانی و وساوس شیطانی را از حومه ی قلب بیرون ریخته و آنگاه با روحی صاف مقابل امام ایستاده و آماده برای انعکاس جمال امام در آیینه قلب خود گشته اند.

گستاخ شدن شیطان بر ضایع کنندگان نماز در حدیثی از امام رضا(ع)
در بخش دیگری از این کتاب از لسان آیت الله ضیاءآبادی حدیثی از امام رضا(ع) پیرامون ضایع کردن نماز نقل شده که آیت الله ضیاءآبادی خطاب به جوانان و نوجوانان تاکید دارند که به این حدیث عنایت نمایند که امام رضا(ع) می فرماید:« لا یزال الشیطان ذعرا من المومن ما حافظ علی الصلوات الخمس؛ فاذا ضیعهن تجرا علیه و اوقعه فی العظائم »؛(وسائل الشیعه ج ۶ ص ۴۲۳) شیطان از انسان مومن ترس و وحشت دارد و به او نزدیک نمی شود مادامی که مراقب و محافظ نمازهای پنجگانه اش باشد ولی همین که آن را ضایع کرد(از وقتشان تاخیر انداخت،یا رعایت حضور قلب در هنگام انجامش نکرد)شیطان بر او گستاخ می شود و او را به دامن گناهان بزرگ می افکند.

البته می دانیم نماز،تنها همین صورت ظاهری اش نیست که با قیام و رکوع و سجود انجام می دهیم بلکه قسمت عمده ی اثر گذاری آن در روح آدمی است که حال توجه به خدا را در قلب ایجاد می کند و این اثر با تداوم و تکرار شبانه روزی در مزرع دل راسخ گشته،رو به شدت و قوت می رود و سرانجام آدمی یک انسان الهی می گردد و چون خورشید تابان وترد عالم برزخ گشته،در دامن لطف خدا و اولیای خدا مورد عنایت خاصه قرار می گیرد.

متاسفانه ما اثر روحی نماز را با ارتکاب گناهان خنثی می کنیم و از بین می بریم لذا می بینیم بعد از چند سال نمازهای واجب شبانه روزی گذشته از نمازهای مستحبی آن اثر روحی معرفت و محبت خدا را که باید دستاورد نمازهای چند ساله ی ما باشد در دست نداریم. ذلِکَ هُوَ الْخُسْرانُ الْمُبینُ؛ با آن که خداوند رحمان رحیم ما را در هر شبانه روزی پنج بار در فاصله های زمانی کوتاه موظف به نماز کرده که در پیشگاه با عظمتش بایستیم و مستقیما با او سخن بگوییم و با جمله«ایاک نعبد و ایاک نستعین»عرض نیاز و بندگی به آستان اقدسش بنماییم و با تکرار پنج بار این شرفیابی در هر شبنه روز،رابطه ی بندگی با خالق خود را استوارتر گردانیم و در همه جا و همه حال،خود را در محضر او ببینیم و کمترین نگاه و گفتار و کرداری که بر خلاف رضای او باشد،از خود بروز ندهیم.

امام رضا(ع) فرمود:کسی که نماز را ضایع کند و حق آن را رعایت ننماید،شیطان بر او گستاخ می شود و او را به دامن گناهان بزرگ می افکند.بنابراین ما که مرتب نماز می خوانیم و مرتب هم گناه می کنیم معلوم می شود ما نمازها را ضایع می کنیم و شیطان در تمام شئون زندگی ما راه یافته و همه چیز ما را از خانواده و بازار و خیابان و کسب و کار،آموزشگاه و کارگاه گرفته تا تجارت و صناعت و سیاست و… را آلوده به گناه کرده و جایی را پاک و سالم از گناه باقی نگذاشته است. و این برای این است که ما در هیچ جا حرمت نماز که یک وظیفه ی همه جایی و همگانی است رعایت نکرده ایم.

توسل مرد عالم به امام رضا(علیه السلام)

در بخش دیگری از این کتاب آیت الله ضیاءآبادی حکایتی را بیان می کنند که از عالم بزرگی نقل شده که از عراق به مشهد برای زیارت حضرت امام رضا(ع) آمد و اتفاقا به محض ورود به مشهد،دانه ای مثل دمل در سر انگشتش پیدا شد.ابتدا اهمیتی به آن نداد ،تدریجا بزرگ و دردناک شد.

کسانی که از اهل علم همراهش بودند او را به بیمارستان بردند،طبیب جراح که نصرانی بود دید و گفت:این انگشت باید قطع شود!اگر بماند به بالا سرایت می کند.آن آقا حاضر به قطع انگشت نشد و رفت.

درد شدت پیدا کرد و عاقبت راضی به قطع انگشت شد،طبیب گفت:دیر شده و باید از بند دست بریده شود.آقا حاضر نشد و رفت و فردا که از شدت درد ناتوان شده بود راضی به قطع دست شد ولی باز طبیب گفت:دیر شده و باید از کتف بریده شود و آقای شیخ رضایت نداد.

اما شب آنچنان از شدت درد تاب و توان از دست داد که راضی به قطع از کتف شد! او را حرکت دادند و برای بریدن دست از کتف به سمت بیمارستان بردند در بین راه به همراهانش گفت:من از آن روز که به مشهد آمده ام حال زیارت خوشی نداشته ام می ترسم در بیمارستان بمیرم، پس برای آخرین بار مرا به حرم ببرید تا حداقل با امام وداع کنم.

او را به داخل حرم بردند، در گوشه‌ای نشست و بنا کرد با امام راز دل گفتن و عرض نیاز کردن، که آقا من از عراق برای زیارت شما آمده ام ما همیشه در موقع عرض ادب به آستان شما گفته ام«عادتکم الاحسان و سحبیتکم الکرم»حال آیا شما می پسندید که من با دست بیایم و بی دست از خانه ی شما برگردم؟ آنقدر ناله و زاری کرد و گریست تا حال غش به او دست داد و بی هوش شد.در همان حال احساس کرد دستی روی شانه اش آمد و از کتف تا سر انگشتانش کشیده شد، دفعتا به حال آمد و دید هیچ دردی ندارد.

همراهان آمدند که او را ببرند،اظهاری به آنها نکرد و نگفت که حالم خوب است. او را به بیمارستان بردند طبیب جراح که نصرانی بود آمد دید دستش کاملا خوب است و زخمی در آن نیست،فکر کرد دست دیگرش بوده است آن را هم دید در آن نیز اثری از زخم مشاهده نکرد با حال تعجب و حیرت نگاهی به صورت آقا کرد و گفت:جناب شیخ مگر شما مسیح را ملاقات کرده اید؟گفت:بالاتر از مسیح را ملاقات کرده ام بعد قصه اش را نقل کرد.

کتاب حضرت رضا(علیه السلام) مظهر رأفت خدا، مجموعه سخنرانی های معارفی حضرت آیت الله سید محمد ضیاءآبادی در خصوص امامت و امام رضا(ع) می باشد که توسط انتشارات بنیاد خیریه الزهراء(س)در چهار بخش و در ۱۶۸ صفحه چاپ گردیده است.

فهرست کتاب
۱٫ گفتار اوّل اصل امامت و ضرورت امامشناسی نگاهی گذرا به زندگینامهی امام رضا علیهالسلام
۲٫ امامت،یک اصل اساسی
۳٫ ضرورت امام شناسی در عصر غیبت
۴٫ لزوم هوشیاری شیعیان
۵٫ امامت، منصبی الهی
۶٫ پیامبر صلی الله علیه و آله مأمور ابلاغ احکام الهی
۷٫ امین وحی الهی
۸٫ امامت، دنبالهی رسالت
۹٫ امّت بی امام، دیانت ناتمام!
۱۰٫ امام، مبین آیات قرآن
۱۱٫ تفاوت پیغمبر صلی الله علیه و آله با امام علیهالسلام
۱۲٫ منزلت امام علیهالسلام
۱۳٫ منصبهای امام علیهالسلام در نظام تشریع
۱۴٫ راز حیات باطنی انسان
۱۵٫ شیوهی تحقّق ایمان واقعی
۱۶٫ نوری که خدا نازل کرد
۱۷٫ نشانهی قلب سلیم
۱۸٫ گفتار دوّم
۱۹٫ حرکت امام رضا علیهالسلام از مدینه به طوس و…
۲۰٫ توطئهی شوم مأمون عباسی
۲۱٫ حدیث طلایی و ظرائف آن
۲۲٫ ولایت، شرط قبولی توحید
۲۳٫ رستگاری فقط با ولایت
۲۴٫ توسّل مرد عالم به امام رضا علیهالسلام
۲۵٫ عنایت امام رضا علیهالسلام به مرد شاعر
۲۶٫ نفوذ شیطان در دل بیحصار
۲۷٫ حصار ایمنیبخش
۲۸٫ توحید و ولایت، تنها راه سعادت
۲۹٫ درهای بهشت و جهنّم
۳۰٫ ریشهیابی مشکلات
۳۱٫ سند عزّت و افتخار ایرانیان
۳۲٫ محبوب خدا، دل باصفا
۳۳٫ داستان زن فقیر
۳۴٫ شئون امام علیهالسلام
۳۵٫ داستان عبرتآموز بزنطی
۳۶٫ نکته!
۳۷٫ دو اصل مهمّ تولّی و تبرّی
۳۸٫ نقش امامت در حیات دین
۳۹٫ مرز تفکیک عقیدهها
۴۰٫ امامت از نگاه شیعه
۴۱٫ امام علیهالسلام ، کامل کنندهی دین
۴۲٫ آشکار شدن باطن پلید مأمون
۴۳٫ اساس خوبی و فضیلتها
۴۴٫ رسالت ما!
۴۵٫ سفارش امام رضا علیهالسلام به اهل ایمان
۴۶٫ تأثیرات زیانبار گناه
۴۷٫ گستاخی شیطان بر اثر ضایع شدن نماز
۴۸٫ تقیّد خاصّ امام علیهالسلام به اقامهی نماز اوّل وقت
۴۹٫ توجّه امام رضا علیهالسلام بر شیعیان
۵۰٫ گفتار سوّم
۵۱٫ آثار و برکات زیارت
۵۲٫ زیارت مقبول!
۵۳٫ رفع غصّه به سبب زیارت حضرت رضا علیهالسلام
۵۴٫ زیارت، افتخار و اشتیاق شیعه
۵۵٫ پیوند با اهل بیت عصمت و طهارت علیهمالسلام
۵۶٫ اشتیاق شیعیان به زیارت قبور شریف ائمّه علیهمالسلام
۵۷٫ فضیلت زیارت از زبان رسول خدا صلی الله علیه و آله
۵۸٫ پیشینیهی اندیشههای وهّابیون
۵۹٫ هدایتگری قرآن و عترت
۶۰٫ ریشهی اختلاف مذاهب
۶۱٫ شفاعت از آبادگران قبور ائمّه علیهمالسلام
۶۲٫ کسب معرفت، قدم اوّل برای زیارت
۶۳٫ انتخاب امام معصوم
۶۴٫ ویژگیهای جانشین رسول الله صلی الله علیه و آله
۶۵٫ عصمت امامان علیهمالسلام
۶۶٫ مثالی برای روشن شدن مسألهی عصمت
۶۷٫ مثالی دیگر در مسألهی عصمت
۶۸٫ امام علیهالسلام ،آگاه از قلب آدمیان
۶۹٫ احاطهی علمی امام رضا علیهالسلام
۷۰٫ گفتار چهارم
۷۱٫ حیات برزخی
۷۲٫ اثبات حیات برزخی از نگاه قرآن
۷۳٫ نمونههایی از حیات برزخی در قرآن کریم
۷۴٫ سخن با مُردگان
۷۵٫ تقوا، بهترین توشه برای حیات برزخی
۷۶٫ قدرت نافذ معصومین علیهمالسلام در عالم برزخ
۷۷٫ فهرست منابع
علاقمندان جهت دانلود این کتاب می توانند از اینجا این کتاب از مجموعه سخنرانی های آیت الله ضیاءآبادی را دانلود نمایند.

به کوشش :امیرمحسن سلطان احمدی