اقوال مختلف درباره معراج رسول‌الله(ص)/ قالب مثالی چیست؟

آیت‌الله‌العظمی جواد غروی علیاری، مفسر قرآن در جلسه تفسیر این هفته خود که به تفسیر آیات سوره نجم اختصاص داشت، به آیات ۱۴، ۱۵ و ۱۶ این سوره اشاره کرد و گفت: در جلسات گذشته مقداری راجع به «سِدْرَهِ الْمُنْتَهَى» و «جَنَّهُ الْمَأْوَى» مطالبی را از ابن عباس و ابن مسعود عرض کردیم.

وی افزود: عده‌ای گفته‌اند که سدره‌المنتهی مأوا و مسکن اولیای الهی و در رأس آن‌ها انبیای خداوند است. محل آن‌هاست و تقریباً در آسمان هفتم است. منازل انبیاء و استقرار انبیاء آنجاست.

آیت‌الله‌العظمی غروی علیاری عنوان کرد: بیانی که علامه طباطبایی ذیل آیه «سُبْحَانَ الَّذِی أَسْرَى بِعَبْدِهِ»، (اسرا/۱) بیان کرده است آن منازل را هم بیان کرده است. عرایض امروزم از فرمایشات ایشان است؛ می‌گوید پیغمبر اسلام(ص) به آسمان ششم رسید، پیامبر(ص) به جایی رسید و چهره‌ای بسیار منور، نورانی، خوش‌قامت و زیبا که در دنیا نظیر ندارد را دید، از جبرئیل سؤال کرد، گفت این مرد یوسف صدیق است. به محل یک شخصیت دیگر رسیدند، سؤال کردند این کیست؟ گفت این برادرت موسی(ع) و کلیم‌الله است.

خصیصه آخرین معراج

وی ادامه داد: به آسمان هفتم رسیدند، شخصی را آنجا دیدند، پیامبر(ص) از جبرئیل سؤال کرد و گفت: او عیسی بن مریم (ع) است. از اینها گذشت و به جایی رسید که جبرئیل از پیامبر(ص) تقاضا کرد که من باید از اینجا برگردم نمی‌توانم بالاتر بیایم، پیامبر(ص) را تنها گذاشت، آنجا طباطبایی باز مطالبی دارد که چه شد کجا رفت و چرا پیامبر(ص) را تنها گذاشت. پیامبر(ص) خطابات ربانی را می‌شنید. تا بحال مقتضی نشده بود که این مطلب را بگوییم، اوایل سوره نجم راجع معراج است. آیا در آخرین مرحله معراج پیامبر(ص) این مطلب پیش آمده و این اماکن را دیده است؟ انبیاء را دیدار کرده است؟ یا نه! این معراج جای خود را دارد و در معراج‌های قبلی هم چنین اتفاقاتی بوده است اما در این معراج خصیصه‌ای هست که در معراج‌های قبلی نبوده است.

اقوال مختلف درباره معراج رسول‌الله(ص)

این مفسر قرآن اظهار کرد: در آنجا طباطبایی از افرادی نقل می‌کند که در مسئله معراج رسول الله(ص) اقوالی است یک عده اصلاً منکر معراج رسول الله(ص) هستند. قول دیگر این است که تمام معراج‌های سه گانه همه‌اش جنبه روحانی داشته و جنبه جسمانی نداشته صرفاً معراج روحانی بوده نه جسمانی. و نه جسمانی روحانی. قول سوم این است که معراج رسول الله(ص) نه روحانی و نه جسمانی بوده است. قول بعد این است که چون می‌دانید که مثل جسم مثل یک لباس است، اصلاً جسم کاره‌ای نیست، هیچ وقت برای جسم ارزش قائل نشدند و هر چه بوده ارزش جشم بخاطر روح بوده است. روح و جسم پیغمبر هم در عالم ناسوت بوده است. معراج آخر رسول الله(ص) از کنار مسجد الحرام بوده است. قول چهارم که امامیه و زیدیه و معتضله قائل هستند که معراج هم جسمانی و هم روحانی بوده است. شیخ احمد می‌گوید جسم روحی دارم که بینابینی است و پیغمبر(ص) با آن به معراج رفته است. شیخ احمد قائل است که معاد ما هم عین معراج به همین شکل است. هر جا پیغمبر(ص) رفت علی (ع) هم همراهش بود. ادله‌ای هم دارند.

معراج پیامبر(ص) هم جسمانی و هم روحانی بوده است

این مفسر قرآن عنوان کرد: از این پنج قول به نظر ما چهار قول مردود است و مبنای علمی ندارند و ضعیف هستند. یک قول در بین اقوال مورد قبول است و آن این است که ما معتقدیم که علی المبنا قائل هستیم که معراج رسول جسمانی و روحانی بوده است نه تنها روحانی و نه تنها جسمانی. هیچ قولی قبول نیست مگر اینکه معاد روحانی و جسمانی است. قول‌های دیگر ضعیف هستند.

جنت‌المأوی محل اسکان پیامبر اعظم(ص) است

وی گفت: عده‌ای قائل هستند که آخرین مرحله‌ای که پیغمبر(ص) در آنجا با خداوند سبحان صحبت کرد جنت‌المأوی بود. پیغمبر(ص) می‌فرماید من و علی و دخترم زهرا و حسنینم در جنت‌المأوی مسکن خواهیم گزید. آن محلی که خداوند سبحان برای خاتم‌الانبیاء معین فرموده است، جنت المأوی است. آنجا در معراج به پیغمبر(ص) نشان داد که اینجا را برای شما مهیا کرده‌ایم. کسانی هم که می‌خواهند پیامبر(ص) را ببینند به جنت‌المأوی می‌روند که ایشان را ببینند. خداوند خطاب به پیامبر(ص) می‌فرماید: همه اینها را برای شما خلق کردیم و اگر شما را خلق نمی‌کردم هیچ چیزی خلق نمی‌کردم، همین عوالم را برای تو ایجاد کردم هم شما را برای خودم ایجاد کردم.

آیت‌الله‌العظمی غروی علیاری با بیان اینکه سدره المنتهی جایگاه انبیاست، اظهار کرد: سدره‌المنتهی محلی است که گستردگی آن را نمی دانیم. جایگاه تمام انبیا آنجاست.

وی عنوان کرد: یکی از آن سوره‌هایی که بسیار مطالب عالی دارد سوره یونس است. تابحال دقت کرده‌اید این سوره چقدر محتوا دارد؟ در آینده اگر عمری باشد بحث ما سوره یونس خواهد بود. شاید بشود گفت بعد از فاتحه‌الکتاب مجموعه تمام سوره‌هاست. محتوایش آنقدر زیاد است که تمام سوره‌ها در آن جمع شده است و بسیار مطالب عالی دارد. پیامبر(ص) می‌فرماید که وقتی به سدره‌المنتهی نزدیک شدم عطریاتی را استشمام کردم و از جبرئیل پرسیدم اینها چیست، گفت این عطریات تصاعدی از منازل الانبیاست. پیامبر(ص) انواری دید و پرسید این انوار چیست، گفت انوار شهدا و صدیقین است، در جنت‌المأوی وعده‌های الهیه است و همه وعده‌هایی که به پیغمبر(ص) داده بود را عملاً به پیغمبر(ص) نشان داد. گفت من در دیدار سدره‌المنتهی آن قدر لذت بردم که حاضر نبودم برگردم روی زمین، اما جای ماندن در آن موقع نبود.

در وجودمان دو بدن داریم/ قالب مثالی چیست؟

این مفسر قرآن اظهار کرد: در مسئله درک این عوامل چگونه اینها را تحمل کنیم. به طور مثال شما در تهران در بستر خوابیدید، به عالم لاهوت می‌روی و مبینی در کنار قبر ابی عبدالله(ع) در حال طواف هستی، شما رفتی یا بدن شما؟ روحتان رفته یا جسمتان؟ اینجا قالب مثالی است، شما در وجود خودتان دو بدن دارید. روح بر این دو بدن احاطه دارد، آن بدن به اذن الله از این بدن خارج می‌شود، همیشه هم به این بدن و عالم ناسوت اشراف دارد. نه جسم و نه روحتان رفته بلکه یک بدن مثالی که جدا از این بدن و توأم با این بدن است رفته است.

یادآور می‌شود، این جلسه تفسیر روز گذشته چهارشنبه، ۱۵ مهرماه در مسجد جامع فاطمیه واقع در میدان تسلیحات برگزار شد.۳۳۸۳۰۵۶/.

*ایکنا