درخواست آبادانی قلب در صلوات شعبانیه/اثر فوری گناه

آیت الله جاودان در شرح فرازی از صلوات شعبانیه گفتند: این صلوات شعبانیه فرمایش امام زین العابدین(ع) است، که حضرت آبادانی قلب را به طاعت منسوب می کنند و می فرماید: «وَاعْمُرْ قَلْبِى بِطاعَتِکَ»، با طاعت خودت قلب مرا آبادان کن.

بسْمِ‌ رَبِّ المهدی(عَجَّ)

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دست نوشته‌های معارفی امیرمحسن سلطان‌ احمدی (سلطان‌احمدی دات آی آر):  حضرت آیت الله حاج شیخ محمدعلی جاودان(حفظه‌الله)  در جلسه هفتگی درس اخلاق خود که چهارشنبه ۲۸ فروردین ۱۳۹۹ به صورت غیرحضوری از حسینه مرحوم شیخ مرتضی زاهد(ره) برگزار شد، که معظم‌له در این جلسه با توجه به ماه شعبان به شرح فرازی از صلوات شعبانیه پرداختند.

آیت الله جاودان در این جلسه درباره ویژگی‌های قلب سالم و آباد و قلب خراب در بحث معنویت پرداختند و نیز درباره اثر فوری گناه بر انسان نکاتی بیان فرمودند که در ادامه مشروح بیانات ایشان تقدیم شما معارف‌جویان عزیز می گردد.

مشروح بیانات آیت الله جاودان در این جلسه به شرح زیر است:

در این ماه شعبان از خواندن صلوات شعبانیه غافل نشوید

برای ماه شعبان دعاهای فوق العاده ای از معصومین به ما رسیده است. یکی از این ادعیه‌ها صلواتی است که خواندن آن در ظهرهای ماه شعبان دستور داده شده است. صلوات شعبانیه محتوای خیلی فوق العاده ای دارد و نکات بسیار ممتازی در آن است و کسی که از خواندن صلوات شعبانیه غفلت کند، خیلی ضرر خواهد کرد.

درخواست آبادانی قلب در صلوات شعبانیه

یک نکته ممتازی از آن نکات بسیار ممتاز در این صلوات شعبانیه که حدوداً در بخش چهارم صلوات آمده است، این است که می خوانیم:«اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاعْمُرْ قَلْبِى بِطاعَتِکَ، وَلَا تُخْزِنِى بِمَعْصِیَتِکَ / خدایا! بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و دلم را با طاعتت آباد کن و به نافرمانی از خود رسوایم مساز»؛ در اینجا می گوییم خدایت قلب مرا به اطاعت خودت آبادان کن و مرا به معصیت کردن خار مکن!»

اصلاً معصیت خدا برای انسان خواری می آورد و در مقابل اطاعت خدا آبادانی دنیا و آخرت را برای انسان به همراه دارد. اینجا در این دعا از یک آبادانی ماندگار و همیشگی سخن گفته می شود که خدایا قلب مرا آبادان به طاعت خودت کن.

این بیان نشان می دهد که اولاً قلب یک چیزی است که می تواند آبادان یا خراب باشد. و اگر آبادان باشد، چه نتایجی دارد؟ بعد آبادانی آن کجاست؟ و خرابی آن از کجاست؟

این صلوات شعبانیه فرمایش امام زین العابدین(ع) است، که حضرت آبادانی قلب را به طاعت منسوب می کنند و می فرماید: «وَاعْمُرْ قَلْبِى بِطاعَتِکَ»، با طاعت خودت قلب مرا آبادان کن.

اثر فوری عمل انسان به خود انسان

عمل انسان (چه خوب یا بد) سریع‌تر از اینکه به مخاطب او، به دشمن او، به دوست او، و اصلاً به کس دیگری که در برابر او هست برسد، ابتدا به خودش می‌رسد.

اگر عمل بد باشد؛ مثلاً فردی به کسی حرف بدی می‌زند، این فرد این حرف بد را می‌شنود و از حرف او دلش می‌شکند. حالا چقدر فاصله و زمان طول می‌کشد تا این حرف اثر سوء خود را ایجاد کند، این فرد در برابر فرد دیگر این حرف را زده است و هیچ فاصله‌ای هم نیست، اما اثر این حرف خیلی زودتر از اینکه به آن فرد برسد، سریع و فوری به خود فردی که این حرف بد را زده است، می رسد.

تاثیر فوری گناه بر انسان همانند اثر چاقو بر گوشت

در روایات آمده است که اثر گناه در قلب آدمی مثل اثر یک چاقوی تیز در گوشت لخت و بدون استخوان است[۱]، چگونه در گوشت یک چاقوی تیز را فرو می‌برید وبی‌درنگ چاقو گوشت را می‌برد، اثر گناه نیز بر انسان به همین شدت و حتی فوری‌تر است به حدی که در گناه این لحظه هم طول نمی‌کشد، بلکه مساوی و موازی و دقیقاً مطابق است.

بنابراین وقتی فردی حرف بد می‌زند، غیبت می‌کند، فحش می‌دهد، این رفتار و اعمال بد او باعث تخریب قلب می‌شود و این اعمال بد مثلاً هر کلمه غیبت، اول ضررش به خود فرد می‌رسد، بعد ممکن است ضررش به شخص غیبت شده برسد، آن هم ممکن است برسد.

یا فردی که تهمتی می‌زند، اثر این تهمت نیز به طور قطعی اوّل به خود فرد می‌رسد. گناه تهمت نیز خیلی سخت‌تر از غیبت است. تازه عقوبت غیبت از یک زنا سخت‌تر است، حالا تهمت از غیبت هم سخت‌تر است و همه این گناهان آثار خارجی و درونی بر انسان دارد، که این اثر اوّل به خود آدم ضربه می‌زند.

همانطور که در روایت آمده اثر یک کارد در یک گوشت نرم چقدر سریع است، اثر گناه هم سریع‌تر از این اثر چاقو در گوشت است و دقیقاً از همان لحظه که سخن بد از زبان کسی خارج شده به تشابه این است که این چاقو در بدن این فرد شروع به فرو رفتن نموده است. این اثر تخریبی گناه دقیقاً از همان لحظه ارتکاب گناه شروع شده است و واقعاً اگر کسی مثلاً یک ساختمان سالمی برای قلب خود ساخته باشد، در اثر این تأثیر ارتکاب این گناه این ساختمان سالم قلب وی تخریب می‌شود.

خراب شدن تمام جوارح بدن با وجود قلب خراب

قلب خراب نتیجه‌اش چه هست؟ (منظور استاد قلب سالم و خراب جسمی نیست)  آثار قلب در اعضاء و جوارح، چشم و گوش، دست و پا منعکس می شود.

در روایات آمده که در بدن انسان پاره گوشتی است که اگر سالم باشد، همه بدن سالم است و اگر خراب باشد، همه اعضا و جوارح خراب است[۲]. در اثر خرابی قلب دیگر جوارح و اعضای بدن، دست و پا، چشم و گوش هم خراب می شوند و همه وجود را تخریب می کنند.

منظور از طاعت خداوند چیست؟

در هر صورت طاعت و اطاعت از خدا، مقصود این نیست که انسان شبانه روز نماز و قرآن بخوانید! قرآن و نماز جز طاعت حساب می شود، اما طاعت فقط اینها نیست.

همین که حرف پدر و مادر را گوش کنید این خشنودی و اطاعت از پدر و مادر هم یک اطاعت بزرگ است. یا اینکه  اگر امر به‌معروف و نهی از منکر کنید، این عمل شما هم یک طاعت بزرگ است، یا اگر پدر خانواده برای خرج زن و بچه‌اش کار و کوشش می کند، حتی کارهای سنگین و سخت را انجام می دهد که زن و بچه‌اش دست‌شان جلوی کسی دراز نشود، این عمل هم یک نوع طاعت بزرگ خداوند است. اگر کار می کنید که دستتان جلوی مردم دراز نباشد و خرج زن و بچه را بدهید این هم یک طاعت بزرگ است که در روایات چنین فردی را مجاهد فی سبیل‌الله دانسته اند. و ثمره اش این است که قلب انسان آباد می شود.

آباد و سالم شدن قلب با اطاعت خدا

بنابراین این اطاعت نمودن از دستور خدا باعث سالم و آباد شدن قلب انسان می شود. وقتی هم قلب سالم شد، در چنین قلبی دیگر رذایل اخلاقی وجود ندارد و چنین فردی احساس حسادت و کینه نسبت به مردم ندارد، اگر استاد است دیگر سختش نیست جلوی شاگرد خود بلند شود و پیش سلام شود.

ریشه خرابی قلب در گناه است. حسادت، تکبر و هر گناه و رذیله دیگری قلب انسان را خراب می کند اما اگر تکبر برطرف شد، این ساختمان قلب رشد می کند و مستحکم می شود و ثمره‌اش این است که شخصی که از این صفات خوب برخوردار شد، خدا و اولیا خدا را دوست دارد و این دوستی قیمتی‌ترین سرمایه انسان از این دنیا است که می تواند این سرمایه را با خودش به آخرت ببرد.

غیر قابل تصور بودن فاصله طبقات بهشت برای انسان

جایگاه کسی که محبت خدا و اولیا خدا را دارد در طبقات اعلی بهشت است. فاصله بین طبقات اعلی بهشت تا پایین بهشت اصلاً قابل فهم ما نیست و خیلی زیاد است. قرآن می گوید ما فقط یک مثال از بهشت را در قرآن بیان کرده ایم که نهرها و درختان آن چنین است.

معصیت خدا عامل خواری انسان در دنیا و آخرت

تازه تصور طبقه پایین بهشت برای ما وجود ندارد، حالا چه برسد به طبقات اعلی بهشت که قابل تصور نیست. راه رسیدن به این بهشت هم اطاعت خدا  و دوری نمودن از معصیت او است. معصیت هم برای انسان در همین دنیا و آخرت خواری می آورد.

عذاب ابدی و خارکننده گناهکاران

فرشتگان وقتی می‌خواهند شخص گناه کار را از این دنیا ببرند، در صورتش مثلاً با سیلی می زنند و می گویند بچش طعم عذاب را و تازه این درد و عذاب‌ها تمام شدنی نیست و قرآن هم می فرماید: «وَلَوْ تَرَىٰ إِذْ یَتَوَفَّى الَّذِینَ کَفَرُوا ۙ الْمَلَائِکَهُ یَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَأَدْبَارَهُمْ وَذُوقُوا عَذَابَ الْحَرِیقِ / آیه ۵۰ سوره انفال: و اگر بنگری سختی حال کافران را هنگامی که فرشتگان جان آنها را می‌گیرند و بر روی و پشت آنها می‌زنند و (می‌گویند) بچشید طعم عذاب سوزنده را!»

گناه‌کاران عذاب خوار کننده‌ای در دنیا و آخرت در انتظارشان است و این عذاب هم ثمره گناهان آنها است و گناه آدم را خوار می کند.

به شکل مورچه محشور شدن متکبران در روز قیامت

در روایت آمده که متکبران در روز قیامت به شکل مورچه محشور می شوند و مردم آنها را لگد مال می کند[۳]. تازه اینها را ما خوب دقیق نمی‌فهمیم!

عذاب رضاخان

در زمان ما این شبهه روشنفکران می کوشند تا رضاخان را تطهیر کنند! اما کسانی در کشف (وضعیت رضاخان بعد از مرگ را) دیده بودند، گفتند: هفته‌ای یکبار یک عقرب می‌آید این زبانش را از دهانش بیرون می آورد و عقرب او را می گزد و در اثر گزیدن این عقرب این دود می شود و به آسمان می رود، تا هفته بعد دوباره این بدنش تشکیل می شود و دوباره این عقرب می آید و مجدد نیش می زند. که این نتیجه «وَلَا تُخْزِنِى بِمَعْصِیَتِکَ» است که در صلوات شعبانیه آمده که این عذاب خوار کننده ثمره معصیت است.

زندگی در زیر سایه مرحمت خدا نتیجه داشتن قلب سالم

در تتمه یک نتیجه دیگر از این فراز از صلوات شعبانیه عرض کنم که آمده است: «وَأَحْیَیْتَنِى تَحْتَ ظِلِّکَ / و مرا در سایه رحمتت زنده داشتی روزی من فرما»، در اثر آبادانی قلب آدم می تواند به یک زندگی، غیر از زندگی کنونی و معمولی و همگانی برسد. که این زندگی ایمانی و انسانی زیر سایه مرحمت خدا است و یک لحظه از زیر سایه مرحمت خدا هم بیرون نمی‌رود.

پدیدآورنده:

به کوشش: امیرمحسن سلطان احمدی

www.soltanahmadi.ir

پی‌نوشت‌ها:  استخراج روایاتی که حضرت استاد، در این جلسه بیان فرمودند، به شرح زیر است:

[۱] . أَبُو عَلِیٍّ اَلْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اَلْجَبَّارِ عَنِ اِبْنِ فَضَّالٍ عَنِ اِبْنِ بُکَیْرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ: إِنَّ اَلرَّجُلَ یُذْنِبُ اَلذَّنْبَ فَیُحْرَمُ صَلاَهَ اَللَّیْلِ وَ إِنَّ اَلْعَمَلَ اَلسَّیِّئَ أَسْرَعُ فِی صَاحِبِهِ مِنَ اَلسِّکِّینِ فِی اَللَّحْمِ .  (الکافی  ,  جلد۲  ,  صفحه۲۷۲)

امام صادق علیه السّلام فرمود: همانا شخص گناهى مرتکب مى‌شود و بر اثر آن از نماز شب محروم مى‌شود و تأثیر کار بد در صاحبش از تأثیر کارد در گوشت زودتر است.

[۲] . عنه صلى الله علیه و آله : فی الإنسانِ مُضغَهٌ ، إذا هی سَلِمَت و صَحَّت سَلِمَ بها سائرُ الجَسَدِ، فإذا سَقِمَت سَقِمَ بها سائرُ الجَسَدِ و فَسَدَ ، و هِی القلبُ .

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : در انسان پاره گوشتى است که اگر آن سالم و درست باشد، دیگر [اعضاى] بدن به وسیله آن سالم مى شود و هر گاه آن بیمار شود سایر [اعضاى ]بدن بیمار و تباه مى گردد. آن پاره گوشت ، دل است. (الخصال : ۳۱/۱۰۹٫ / میزان الحکمه ج ۹ ح ۱۷۰۲۹٫)

[۳] . رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله :یُحشَرُ المُتَکبِّرُونَ الجَبّارُونَ یَومَ القِیامَهِ فی صُوَرِ الذَّرِّ. یَطَؤهُم النّاسُ لِهَوانِهِم علَى اللّه ِ عزّ و جلّ.

گردنکشانِ متکبّر در روز قیامت به صورت مورچه محشور مى شوند و مردم آنان را، به خاطر بى اعتنایى شان به خداوند عزّ و جلّ، لگدمال مى کنند.( میزان الحکمه ح ۱۷۴۱۹ / .التواضع و الخمول لابن أبی الدّنیا : ۲۰۹/۲۲۴.)

دیگر مطالب و بیانات حضرت استاد آیت الله جاودان را اینجا کلیک نموده و بخوانید

*شناسه شبکه های اجتماعی: soltanahmadi_ir@  تلگرام | اینستاگرام | ایتا | سروش | بله | روبیکا